شهر مجازی: مطالعه موردی شهر مجازی زندگی دوم

این مقاله کوتاه سعی دارد تا با مطالعه موردی بر روی شهر مجازی زندگی دومجنبه های مختلفی از این پدیده را مورد ارزیابی قرار دهد.برای شروع بحثابتدا اشاره ای به تیپ های شناخته شده شهر مجازی می کنم و سپس بحث را برروی موضوع اصلی یعنی مطالعه موردی شهر مجازی زندگی دوم متمرکز می کنم.
● مقدمه
جهان مجازی،اگرچه مدت زمان زیادی از تولد آن نمی گذرد اما رشدی فزایندهداشته و سعی کرده روز به روز خود را به جهان واقعی ،نزدیک تر سازد.اینپدیده رقابت خود با جهان واقعی را تا حدی جدی کرده که امروزه از "دو جهانیشدن " بحث می شود.طرح دوجهانی شدن به معنای به رسمیت شناختن جهان مجازیاست. "ظهور جهان مجازی بسیاری از روندها، نگرش و ظرفیت‌های آینده جهان راتحت تأثیر خود قرار خواهد داد. این جهان در واقع به موازات و گاه مسلط بر«جهان واقعی» ترسیم می‌شود و عینیت واقعی پیدا می‌کند."(عاملی, دو جهانیشدن ها و آینده هویت های همزمان ۱۳۸۵)
تعریف شهر مجازی
جهان مجازی در واقع تلاشی است برای بازنمایی واقعی جهان واقعی. جهانمجازی، اثر جهان واقعی است. وقتی می گوئیم شهر مجازی و فضای مجازی بامحتوای جدید به اثر ذات، و با مجاز واقعیت و پیامدهایی روبه‌رو هستیم کهدر این فضاست.(عاملی ۱۳۸۵)
● چرا جهان مجازی؟
قبل از معرفی تیپ های شهر مجازی لازم می دانم که به طور کوتاه به پیشزمینه های تولد جهان مجازی اشاره کنم.جهان مجازی فرآیندی است که در ادامهتغییر و تحولات جهان واقعی به وجود آمده و شکا بسط یافته عصر اطلاعات ودانش است.عصر مجازی را در حقیقت می توان چهارمی موج از دوران زندگی بشرنامید که بعد از عصر کشاورزی،عصر صنعت و عصر اطلاعات به وجود آمده است."موج سوم با حضور رایانه معنا می یابد و اینترنت مهم ترین نماد این دورهاست.هدف از بوجود آمدن این عصر رفع نیاز اطلاعاتی بشر بوده است که به کمکرایانه و اینترنت همراه با بانکهای اطلاعاتی و شبکه‌های تار عنکبوتی جهانیاین نیاز تا حدودی مرتفع شده است و در آینده تاثیر خود را با انتقال فضاییک بعدی (متن، پست الکترونیکی و اتاقهای گفتگو) به دو بعدی (فیلم، تصویر وآدمکهای شبیه‌سازی شده)که مشخصه این عصر است بیشتر نمایان خواهد نمود. عمراین عصر کوتاه خواهد بود و فقط از چند دهه تجاوز نخواهد کرد. موج چهارمدنیای سه بعدی را به جهان عرضه خواهد کرد و شرایطی را فراهم می‌کند تاتخیل انسان بتواند به حقیقت نزدیک شده و فضای جدیدی را معرفی خواهد نمودکه بسیار توسعه ‌یافته‌تر و متفاوت با جهان امروز است. جامعه اطلاعاتیامروز باید چشم انداز روشنی برای ادامه مسیر خود به سمت رشد و پویاییداشته باشد، عصر مجازی می‌تواند دورنمای تحول درازمدت جامعه اطلاعاتیامروز باشد(جلالی ۱۳۸۳)
● تیپ های شهر مجازی
بر حسب شاخصی که برای شهر مجازی در نظر گرفته می شود می توان انواع مختلفیبرای آن برشمرد.به لحاظ سطح دسترسی و امکاناتی که در اختیار کاربر قرار میگیرد می توان شهر های مجازی را به شهر های مجازی با امکان عمل گسترده وامکان عمل محدود تقسیم بندی کرد.در شهر های با امکان عمل محدود کاربر میتواند فقط قسمتی از خدمات و امکانات شهر واقعی را با واسطه اینترنت کهنماینده جهان مجازی است دریافت کند.مثلا می تواند اقدام به خرید بلیطهواپیما یا قطار نماید و یا قبوض خود را پرداخت کند. در شهر های با امکانعمل گسترده کاربر اختیار عمل بیشتری دارد و می تواند اکثر کارهایی را کهدر جهان واقعی انجام می دهد در آنجا نیز انجام دهد و البته با محدودیتهایی که در جهان واقعی وجود دارد مواجه نخواهد بود.مثلا می تواند گشت وگذاری مجازی در شهر داشته باشد و از اماکن مختلف شهر بازدید کند.شهر هاینوع اول تا حدی به شهر های الکترونیک نزدیک است و در ان پدیده ها عموما بهصورت دو بعدی ارائه می شود.اگر چه در این نوع شهر ها نیز ادعا می شود کهگردش مجازی انجام می شود اما این سیر و سفر ها اغلب از طریق تصاویرفیلمبرداری شده و یا عکس است.در شهرهای نوع دوم این پدیده به صورت شبیهسازی شده از جهان واقعی صورت می گیرد و پدیده ها سه بعدی است.
در تقسیم بندی دیگری شهرهای مجازی را می توان به شهر مجازی سازمان یافته وشهر مجازی سازمان نیافته تقسیم کرد. نوع غیر سازمان یافته را هر کسمی‌تواند تولید کند. آنها شهرهایی رها شده‌اند. اما نوع سازمان یافته‌اشبایستی در اختیار دولت باشد و از یک سامان و سازمان دقیق برخوردار باشد.(عاملی ۱۳۸۵)
تقسیم بندی دیگری که برای شهرهای مجازی وجود دارد بر حسب محتواست.در اینتقسیم بندی هفت تیپ مختلف برای شهر مجازی در نظر گرفته شده است.
۷ تیپ مختلف شهرهای مجازی عبارتند از:
شهرهای تاریخی، ماهواره‌ای، داده‌ای، کارگاهی، خدمات شهری (شهر کاملمجازی) ، توریستی و شهر های انتخاب دوم: زندگی متفاوت با زندگی واقعی(زندگی دوم). (همان)
شهرهای تاریخی به شهرهایی گفته می‌شوند که ایده ساخت فضای شهری را در فضایواحد دنبال می‌کند. پروژه گوست در آلمان (شبیه‌سازی دو جنگ جهانی) از اینایده پیروی می‌کند. شهر های تاریخی مجازی تلاشی است برای نزدیک کردن تاریخشهر و متراکم نمودن موازی مقاطع مختلف تاریخی شهر در کنار یکدیگر. شهرهاینوع دوم، شهرهای مجازی کارگاهی است که در آن افراد می‌توانند شهردار شوندو در سایت‌هایی چون Zanpo.com به شهرسازی مشغول شوند.
شهرهای مجازی ماهواره‌ای با ابزاری نظیر گوگل‌ مپ یا گوگل ارث تحقق پیداکرده است. ماهواره‌ها سعی می‌کنند تعامل ما را با شهر بیشتر کنند. در جهانجدید حوزه عمل آگاهانه تقویت شده است. شهر مجازی داده‌ای تیپ چهارم شهرمجازی است. ژئوتکنولوژی امکان داده‌ای کردن تمام ظرفیت‌های جغرافیایی رافراهم می‌کند. شرکت‌های زیادی جغرافیا را به داده تبدیل می‌کنند تا شهرجغرافیایی و سیاسی به وجود بیاید. شهر مجازی نوع پنجم شهر های خدمات کاملنیز نامیده می شود و اولین نوع این شهر ها ،آمستردام بود که سال ۱۹۹۴ بهراه افتاد.
تیپ ششم، شهرهای مجازی توریستی است مثل نیویورک که تمام ظرفیت‌های شهر رادر اختیار دیگران قرار دهند. شهر های توریستی، شهر اطلاعات صرف نیست بلکه،تلاشی است برای ایجاد تعامل نزدیک به فضاهای شهر.
شهرهای نوع هفتم، برای آن دسته از افراد که بدنبال تجربه متفاوت و زندگیبا نامی دیگر و شرایط دیگر را دنبال می کنند، این نوع شهرها جذاب هستند.این نوع شهرهای مجازی برای زندگی، متفاوت با زندگی واقعی است. در سایت"سکند لایف" تا امروز دو میلیون و ۶۵۲ هزار نفر شهروند شده اند. برای مثالدر ۲۶ دی ماه، ۱۳۸۵، گردش مالی این شهر ۸۵۵ هزار دلار بوده است. وی بااشاره به خصوصیات شهر واقعی گفت: شهر مجازی کاربران بومی، منطقه‌ای، وجهانی دارد.(همان)
شهر مجازی زندگی دوم
second life که به اختصار SL خوانده می شود،یک جهان مجازی مبتنی برتکنولوژِی رایانه است که در بیست و سوم ژوئن ۲۰۰۳ تاسیس شد و در اثر موجهای رسانه ای در سال ۲۰۰۶ و اوایل ۲۰۰۷ مورد توجه عموم قرار گرفت.(ایرن۲۰۰۷) علاوه بر این رمان نیل استیفنسون با عنوان « تصادف برفی » نیز دررونق گرفتن این گونه شهر ها موثر بود.
در شهر مجازی زندگی دوم،تلاش می شود تا تمام خدماتی که در شهرهای واقعیوجود دارد اعم از بازی و سرگرمی،تجارت و خرید و فروش، و سایر فعالیت ها بهصورت متعامل انجام گیرد.
وقتی وارد محیط زندگی دوم می‌شویم، با منوها و گزینه‌هایی روبه‌رو می‌شویمکه برای ساختن « کاراکتر مجازی کاربر» طراحی شده‌اند. در نگاه اول شایدچنین به نظر برسد که این هم یکی از آن بازی‌های چند بازیکنه تحت شبکه است،ولی در واقع دو تفاوت اساسی میان این دو وجود دارد:
ـ خلاقیت :شهر مجازی زندگی دوم تقریباً آزادی نامحدودی برای ساکنان خودفراهم کرده است. دنیایی که در اینجا در اختیار کاربر قرار می گیرد همانچیزی است که خودش می‌سازید. یک کاربر می‌تواند از فروشگاه‌ها خرید کند، بهتجارت و کسب و کار بپردازد و اقدام به ساخت ساختمان نماید.(شبکه ۱۳۸۵)
ـ مالکیت: هر چیزی را که کاربر خلق کرده باشد، مالک آن خواهد بود. ساکنانزندگی دوم بر اساس قوانین آنجا از حق مالکیت دارایی‌های خود برخوردارند.(همان)
زندگی دوم در مقیاس یک شهر کوچک ساخته شده است و هدایت آن به عهده هزارانسرور (موسوم به شبیه‌ساز) و نیز جمعیت نزدیک به یک و نیم میلیون نفری آناست که هر ساعت بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. ساکنان این شهر از بیش ازیکصد کشور جهان گرد هم آمده‌اند. به طور متوسط شصت درصد ساکنان آن مرد وچهل درصد زن هستند و طیف سنی آن‌ها بین هیجده تا هشتاد و پنج سال است. درمیان آن‌ها افرادی از تمام طبقات اجتماعی-فرهنگی اعم از خانه‌دار، دانشجو،کارمند، راننده تاکسی و... می توان پیدا کرد. حتی برخی از آن‌ها بهشبیه‌سازی زندگی واقعی خود در این شهر مجازی پرداخته‌اند و به تولید کالایا ارائه همان خدماتی می‌پردازند که در زندگی واقعی خود انجام می‌دهند.
گسترش اعضای شبکه شهر مجازی زندگی دوم به قدری سریع است که گاه شبکه گریدLinden Lab را با ترافیک بالا روبه‌رو می‌کند و حتی آن را از کارمی‌اندازد. از این رو شرکت لیندن در اواخر ماه نوامبر ۲۰۰۶، یک‌بار دیگرنرم‌افزار Second Life را بروز کرد.
عضویت در این شهر هم به صورت رایگان و هم با پرداخت پول امکان پذیر است وهزینه عضویت ماهانه در آن ۹۵/۹ دلار است.در این صورت هر هفته مبلغی دلارلیندن به فرد تعلق می گیرد. خود کاربر هم می‌تواند با داد و ستد کالا یاخدمات، برگزاری رویدادهای مختلف و نیز با بازی‌های کامپیوتری به کسب درآمدبپردازد...
● فناوری شهر مجازی زندگی دوم
Linden Lab، شرکت سازنده شهر مجازی زندگی دوم پیشتر، کار خود را به عنوانیک شرکت پژوهشی و توسعه‌دهنده تجهیزات سخت‌افزاری haptic آغاز کرد. آن‌هابه یک دنیای مجازی نیاز داشتند که بتواند با سخت‌افزار آن‌ها تعامل داشتهباشد. بر همین اساس شروع به ساخت همان شهری کردند که به Linden World وسپس به شهر مجازی زندگی دوم تبدیل شد.
▪ پژوهش و تجارت‌
شهر مجازی زندگی دوم، محیطی منعطف برای آموزش‌های راه‌دور فراهم کرده استکه پشتیبانی توسط کامپیوتر، شبیه‌سازی، مطالعه توسط رسانه‌های جدید وآموزش گروهی را به صورت یکجا فراهم می‌کند. شهر مجازی زندگی دوم این امکانرا به وجود میآورد تا دانشجویان در محیطی امن و شبیه‌سازی شده چیزهایجدیدی تجربه کنند. آنچه که می‌توان آن را بزرگ‌ترین مزیت Second Lifeدانست این است که در اینجا می‌توان اهداف خود را پیش از واقعیت بخشیدن دردنیای حقیقی، مورد ارزیابی قرار داد. دانشجویان در هر جای دنیا که باشند،می‌توانند با گردهم آمدن در این شهر مجازی، یک کالج مجازی بسازند و درآنجااطلاعات خود را به اشتراک بگذارند. بسیاری از دانشگاه‌ها و انستیتوهایآموزشی اقدام به راه‌اندازی کلاس‌های مجازی خود در شهر مجازی زندگی دوم کهاکثر آنها از آمریکا، استرالیا،فنلاند و کره جنوبی هستند.
با عضویت در فهرست آدرس اساتید شهر مجازی زندگی دوم چنانچه یک موقعیت شغلیبا ویژگی‌ها و تخصص فرد مورد نیاز باشد، پیغامی از طریق ایمیل به دست ویمی‌رسد و از وی دعوت به کار می‌شود. همچنین این فهرست شانس بهاشتراک‌گذاری اطلاعات را برای اساتید و متخصصان فراهم می کند.
چنین فهرست‌هایی نه تنها برای آموزش، بلکه برای موضوعات دیگری چون تجارت نیز وجود دارد.
شهر مجازی زندگی دوم در سال ۲۰۰۳ ساخته شده، ولی تنها چند ماه است کهشرکت‌های بزرگ و فروشگاه‌های مختلف اقدام به راه اندازی دفاتر مجازی خوددر آنجا کرده‌اند.
هم اکنون بیش از یک و نیم میلیون نفر در شهر مجازی زندگی دومزندگی می‌کنندو روزانه بیش از پانصد هزار دلار بین ساکنان آن رد و بدل می شود.
کمتر هفته‌ای را در شهر مجازی زندگی دوم بتوان یافت که درآن یک شرکت یا یکهتل مجازی برای تبلیغ کالا و خدمات خود یا حتی فروش و ارائه آن‌ها در شهرمجازی زندگی دوم تأسیس نشود.
این دفاتر مجازی چیزی فراتر از تبلیغ هستند. در این دفاتر می‌توان مصاحبهترتیب داد، درباره کالا یا خدمات شرکت به نظرسنجی پرداخت و محصولات شرکترا به نمایش گذاشت و همه این‌ها با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از دنیایحقیقی انجام می‌شود؛ علت آن، ویژگی‌های این محیط مجازی است.
مثلاً در شهر مجازی زندگی دوم برای رفتن به نمایشگاه شرکت خودروسازیNissan، کافی است کاربر محل آن را روی نقشه پیدا کند و با کلیک روی دکمهfly، به آنجا پرواز نماید.
همچنین برای انجام مصاحبه کافی است کاربر از امکانات چت استفاده کند و درهر جایی که باشد، با استفاده از نام شخص مورد نظر با او مصاحبه کند.
قابلیت‌های سکندلایف می‌تواند آن را به یک پلتفرم تبدیل کند؛ چرا که اینفناوری، سه بعدی است و می‌تواند مخاطبان بیشتری را نسبت به وب کنونی جذبکند. همچنین شرکت‌های بسیاری در این شهر مجازی به فروش محصولات و خدماتخود مشغولند.
بیل گرلی ، یکی از سرمایه گذاران شرکت نوپای Benchmark Capital درسکندلایف می‌گوید: «به این دلیل در این شهر مجازی سرمایه گذاری کرده استکه مدل تجاری آن مثل مدل تجاری شرکت‌هایی چون مایکروسافت و eBay سودآوراست»(شبکه ۱۳۸۵)
● نتیجه گیری
شهر مجازی زندگی دوم پدیده ای است که در اثر پیشرفت های تکنولوژیک جدید درسال ۲۰۰۳ متولد شد.تولد این شهر به مفهوم جهان مجازی معنایی دیگری بخشید وآن را هرچه بیشتر به جهان واقعی نزدیک کرد.
هر فرد با دریافت نرم افزار این شهر و ثبت نام در آن چه به صورت رایگان وچه با پرداخت پول می تواند عضو آن شود.در این شهر اکثر فعالیت هایی را کهفرد در جهان واقعی انجام می دهد قابل انجام است با این تفاوت که این محیطقابلیت های بیشتری را نیز در اختیار فرد قرار می دهد که در جهان واقعیامکان آن وجود ندارد.