طلا در طبقه بندی عناصر طبیعی در گروه مس قرار می گیرد. در سیستم كوبیك متبلور می شود و بلورهای آن به شكل اكتائدر و بندرت دودكائدر، هگزائدرو تراپزوئدر با آرایش شبكه ای مكعب با سطوح مركز دار می باشند، ولی
طلا اغلب به صورت رشته ای و شاخه شاخه از شكل افتاده است. بلورهای مكعبی
طلا نادرند. طلا كه فلز نجیبی است (سختی 5/2 تا 3 بر اساس مقیاس موس) می تواند در اثر آلیاژ شدن با مس و دیگر فلزات سخت گردد. بیشتر طلاها مقداری نقره دارند.
طلای خالص چگالی بالایی دارد و وزن مخصوصش 3/19 است كه وقتی نقره همراه آن بیشتر باشد به 6/15 نزول میكند.
طلا دارای سطح شكست تیز، كدر، با جلای فلزی به رنگ زرد و با رنگ خاكه زرد بوده و بسیار چكش خوار و مفتول شدنی است.
طلا به واسطه خاصیت چكش خواری و وزن مخصوص زیاداز پیریت، كالكو پیریت و میكاهای تجزیه شده زرد رنگ مشخص می شود.
طلا معمولا به صورت دانه های پراكنده در رگه های كوارتزی با پیریت و دیگر سولفورها، یا به صورتدانه های گرد یا گاه تكه های غلنبه در رسوبات رودخانه ای یافت می شود.
سنگهای معدنی غیر از خود طلا شامل سلنورهای
طلا و تلورهای
طلا می باشند.
كانی های اصلی طلا:
- كالاوریت Calaverite :
با فرمول Au Te2 این كانی طلا در سیستم مونوكلینیك متبلور شده و به صورت منشورهای تیغه ای و شیار دار، غالبا دوقلو و توده های دانه ای پیدا می شود. رنگ این كانی از زرد برنزی تا سفید نقره ای متغیر است. خط اثرش خاكستری مایل به زرد تا خاكستری متمایل به سبز است. سختی اش 5/2 تا 3 و وزن مخصوصش 31/9 می باشد. كالاوریت فاقد رخ بوده و كدر و شكننده است. این كانی دارای جلای فلزی می باشد.
در اسیدنیتریك گرم حل می شود و طلای فلزی در محلول قرمز آزاد می سازد.
اختلاف آن باپیریت، سختی كمتر و داشتن بلورهای طویل است. قابل ذكر است كه مقدار طلای كالاوریتتا 44% می رسد. این كانی معمولا در رگه های هیدروترمال حرارت پائین تشكیل می شود.
- سیلوانیت Sylvanite
با فرمولAg,uA ) Te2 ) این كانی نیز همانند كالاوریت در سیستم مونو كلینیك متبلور شده و به صورت منشورهای كوتاه و ضخیم، كه برخی دوقلواند و نیز به شكل ستون، چوب بست یا دانه ای پیدا می شوند.
سیلوانیت احتمالا هم ساخت كالاوریت است ولی برخی از محلهای فلزی توسط نقره اشغال شده است. رنگ این كانی از خاكستری فولادی تا سفید نقره ایمتغیر است و رنگ خاكه آن خاكستری متمایل به زرد است. سختی آن 5/1 تا 2 و وزنمخصوصش 11/8 است.
سیلوانیت دارای جلای فلزی درخشان، كدر و شكننده است. سطح شكست آن ناصاف بوده و دارای كلیواژكامل (010) می باشد. سیلوانیت در اسید نیتریك حل می شود و طلای فلزی آزاد می سازد.اختلاف آن با كالاوریت در داشتن رخ و سختی كمتر است. ضمنا مقدار طلای سیلوانیت 30%است.این كانی نیز در رگه های هیدروترمال حرارت پائین تشكیل می شود.
- كرنریت Krennerite
با فرمول Au,Ag )Te2 ) این كانی در سیستم ارتو رمبیك متبلور میشود.
سختی كرنریت 5/2 وزن مخصوصش 62/8 است.
مقدار طلای كرنریت معمولا كمتر ازكالاوریت است و حداكثر به 44% می رسد. نسبت طلا به نقره در این كانی 4:1 می باشد.
كرنریت گسترش زیادی دارد ولی از لحاظ استخراج طلا اهمیت زیادی ندارد.
- پتزیت Petzite
با فرمول Ag3,Au ) Te2 ) سختی این كانی 5/2،وزن مخصوصش 13/9 می باشد و مقدار طلای آن تا 25% می رسد.
رنگ این كانی خاكستری تا سیاه است و جلای فلزی دارد.
رخ این كانی مكعبی و شكست آن مختصری صدفی است.
- مونت برایتیت Montbrayite
با فرمول َAu2 Te3 این كانی دارای سختی 5/2و وزن مخصوص 9/9 می باشد. مقدار طلایمونت برایتیت تا 50% می رسد. این كانی یك تلوروید كمیاب است.
- ناژیاژیت Nagyagite
با فرمول Pb5 Au ( Te,Sb ) 4 S -8 سختی این كانی 1 تا 5/1 و وزن مخصوص آن 5/7 می باشد. مقدار طلای ناژیاژیت تا 7/12 % میرسد.
یك كانی نادر بوده و اكثرا در كانسارهای ساب ولكانیك - گرمابی تشكیل می شود.
- مالدونیت Maldonite
با فرمول َAu2 Bi سختی این كانی نا مشخص و وزن مخصوص آن 7/15 می باشد. مقدار طلای آن 65% است. جزء كانی های نادر بوده و در كانسارهای حرارت بالا تشكیل می شود.
- اروشیبنیتAurostibnite
با فرمولAu Sb2
كانی های فرعی طلا:
طلای خالص در طبیعت بسیار كم است و آنچه اصطلاحا به آن طلای خالص یا native گفته می شود، در واقع طلایی است كه 4 تا 15 درصد جرمی، دارای ایزومرف نقره می باشد.
- الكتروم Electrum
با فرمولAu,Ag اگر مقدار نقره در اختلاط كانی از 15درصد جرمی بیشتر شود، كانی الكتروم با رنگ زرد كم رنگ تا سفید كه در حقیقت كانی حد واسط بین نقره و طلاست، بوجود می آید. گاهی مقدار نقره تا 50% جرمی در ساختمان الكتروم بالا می رود.
- كوشتلیت Kustelite
با فرمول Ag , Au در این كانی نقره در اختلاط كانی بیشتراز 80% جرمی می باشد.
- پورپزیت Porpesite
این كانی علاوه بر نقره و طلا همراه با پالاریوم و رودیوم نیز دیده شده است. مقدارپالادیوم بین 5 تا 11 درصد تغییر می كند و كانی پورپزیت حاصل می شود.
- بیسموتواوریت Bismutho_aurite
بافرمول Au,Bi چنانچه طلا با بیسموت تا 4 % جرمی همراه باشد، این كانی حاصل می شود.
- طلای كوپریفر Ore cuprifer
به طلای مس دار اطلاق می شود.
- رودیت Rodite
با فرمول (Au ( Pt.Rh.Ir,Pd
- كورشتیبیت Qurostibite
از دیگر كانیهای فرعی طلا به شمار می رود.