یكی از خدمات بسیار پرزحمت و در عین حال رایگانی كه بانك‌های دولتی در طول
سال به سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی ارائه می دهند، پرداخت حقوق ماهانه
بازنشستگان و مستمری‌بگیران كشوری و لشكری است.
این گروه از بازنشستگان و مستمری‌بگیران كه شمار آنها در كلانشهرهایی چون
تهران بسیار چشمگیر است، در هر سن وسال و وضعیت جسمی كه هستند باید همه
ماهه مشخصا برای دریافت حقوق یا مستمری خود به بانك مربوطه مراجعه كنند.
برای بازنشستگان امكان دریافت حقوق بازنشستگی از طریق دستگاه‌های ATM
بانكها وجود دارد. اما چنین امكانی در اختیار مستمری‌بگیران نیست و تنها
راه حلی كه سازمان بازنشستگی برای آنها در نظر گرفته دادن وكالتنامه رسمی
دریافت مستمری به اشخاص ثالث است كه بسیاری از مستمری‌بگیران به دلایل
گوناگون كه یكی از آنها ضرورت تمدید سال به سال وكالتنامه است، عملا امكان
بهره‌گیری از این راه‌حل قانونی را ندارند.
تازه بازنشستگان دارای كارت‌های عابربانك هم مانند سایر دارندگان این قبیل
كارت‌های الكترونیكی در مراجع عابربانك‌ها اغلب یا با همان عبارت معروف و
آشنای «با عرض معذرت، دستگاه ATM در حال حاضر كار نمی‌كند» مواجه می‌شوند
و یا اگر خیلی خوش اقبال باشند و عابربانك دچار هیچ نوع اشكالی نباشد، در
هر روز مراجعه حداكثر می‌توانند تا سقف یك‌میلیون و ۶۰۰هزار ریال از حقوق
بازنشستگی خود را از دستگاه ATM دریافت كنند.
به همین سبب اكثریت بازنشستگان ترجیح می‌دهند به پیروی از ضرب‌المثل
معروف «مرگ یك بار، شیون یك بار» با هر زحمتی كه شده برای دریافت حقوق
بازنشستگی خود به شعبه بانك مربوطه مراجعه كنند. این در حالی است كه
سازمان تامین اجتماعی چند سالی است با دست یازیدن به یك اقدام انسانی و
ابتكاری بازنشستگان و مستمری‌بگیران خود را از تحمل این رنج ماهانه معاف
كرده و حقوق و مستمری آنها را همه ماهه به وسیله پست در محل سكونت به آنها
تحویل میدهد.
مراجعات بازنشستگان و مستمری‌بگیران كشوری و لشكری به شعب بانكها كه
اكثرا مربوط به بانك ملی و بانك صادرات است، از هفته آخر هر ماه شروع
می‌شود و معمولا تا دو هفته ادامه پیدا می‌كند.
در طی این مدت حجم و فشردگی كار كاركنان این گروه از شعب بانكی از رییس
شعبه گرفته تا متصدیان باجه‌ها به اوج خود می‌رسد و جو سنگین و بعضا
غیرقابل تحملی هم برای خود بازنشستگان و مستمری‌بگیران، هم برای كاركنان و
هم برای دیگر مراجعان بر فضای شعب بانكها حاكم می‌شود، جوی كه بی‌اغراق
می‌تواند دستمایه تهیه فیلم‌های مستند تراژیك قرار گیرد.
چنین جوی با طبیعت دولت الكترونیك و عصر بانكداری الكترونیك هیچ گونه سنخیتی ندارد.
نویسنده كه در یكی از روزهای آخر اردیبهشت ماه امسال برای انجام یك كار
بانكی به یكی از شعب بزرگ و درجه اول بانك صادرات در كوی نصر (گیشا)
مراجعه كرده بود، خیل عظیمی از زنان و مردان سالخورده و اكثرا ضعیف و
رنجوری بود كه برای دریافت حقوق و مستمری ماهانه خود به آن شعبه بانك
مراجعه كرده بودند، از نزدیك مشاهده كرد.
از پاره‌ای جهات آن زنان و مردان سالخورده از گروه بازنشستگان و
مستمری‌بگیران خوش‌‌اقبال شهرها بودند. چون حقوق و مستمری آنها به شعبه‌ای
حواله شده بود كه ریاست آن را بانویی موقر و جدی و بسیار خوش‌برخورد
برعهده داشت و محیط شعبه هم در مقایسه با اغلب شعب بانك‌های دولتی به
امكانات رفاهی از جمله تعداد نسبتا كافی صندلی‌های راحتی برای نشستن و رفع
خستگی مراجعان و ماشین تعیین نوبت مجهز بود. اما از همه اینها مهم‌تر جد
و جهد و تلاش بی‌وقفه رییس و كاركنان شعبه برای راه‌اندازی كار مراجعان و
رفتار بسیار صبورانه و محبت‌آمیز بود كه آنها با بازنشستگان و
مستمری‌بگیران داشتند.
حتی اگر فرض را بر آن بگیریم كه در اغلب شعب بانكی مسوول پرداخت حقوق و
مستمری بازنشستگان و مستمری‌بگیران شرایط و جوی مشابه آنچه كه نویسنده در
آن روز در شعبه بانك صادرات مورد بحث مشاهده كرد حاكم باشد، نمی‌توان
مشكلاتی را كه از رهگذر شیوه پرداخت حقوق و مستمری این گروه از شهروندان
سالمند و از كار افتاده برای خود آنها و نیز برای مسوولان و كاركنان شعب
بانك‌های عامل ایجاد شده است، منطقی و قابل توجیه دانست.
بازنشستگان و مستمری‌بگیران اكثرا به طور طبیعی از نظر جسمی و روحی افرادی
خسته و كم‌حوصله هستند كه برای دریافت حقوق و مستمری ماهانه به شعب
بانكها مراجعه می‌كنند انتظار دارند در كوتاه‌ترین زمان ممكن به كار آنها
رسیدگی شود. اما برآورده شدن چنین انتظاری حتی در مساعدترین شرایط حاكم بر
شعبه بانك‌های عامل به راحتی امكان‌پذیر نیست. چون كاركنان این قبیل شعب
بانكی باید همزمان با هجوم ماهانه خیل بازنشستگاه و مستمری‌بگیران به
موازات راه‌اندازی كار آنها، به امور سایر امكان و مشتریان خود نیز رسیدگی
كنند كه انجام چنین وظیفه‌ای نوعی جمع اضداد است و در آن دو هفته خاص
امكان جلب رضایت كامل مشتریان را از بهترین شعب بانكها هم سلب می‌كند.
راه‌حل این معضل چندان دشوار نیست.
یكی از بهترین این راه‌حل‌ها كه هم موجبات جلب رضایت و رفاه حال
بازنشستگاه و مستمری‌بگیران و هم كاهش حجم كار و ارتقای سطح كیفی خدمات
شعب بانك‌های دولتی را فراهم می‌سازد، به همان شیوه‌ای است كه سال‌ها است
سازمان تامین اجتماعی برای پرداخت حقوق و مستمری افراد تحت پوشش خود با
همكاری شركت پست در پیش گرفته است.
سازمانهای بازنشستگی كشوری و لشكری اگر به راستی دغدغه تامین رفاه و
آسایش بازنشستگاه و مستمری‌بگیران تحت پوشش خود را داشته باشند باید با
بهره‌گیری از تجربیاتی كه سازمان تامین اجتماعی تاكنون از پستی كردن امر
پرداخت حقوق و مستمری‌های ماهانه كسب كرده است، بر رنج و مشقت ماهانه
بازنشستگان و مستمری‌بگیران خود نقطه پایان گذارد.