کانی به چه معناست؟
این سؤال که کانی به چه معناست ممکن است در ذهن بسیاری از افراد که اسم کانی به گوششان خورده به وجود آمده باشد. اگر به دنبال یافتن پاسخ مناسب برای سؤال خود هستید و یا قصد مطالعه مطالبی درمورد کاربرد کانی‌ها در جهان و ویژگی‌هایشان هستید با ما همراه باشید. موضوع اصلی مقاله‌ی امروز سایت زر درمورد کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی است. این موضوع می‌تواند برای مخاطبان زیادی جذاب و خواندنی باشد.
تعریف کانی چیست؟
یک کانی باید از طریق فرایندهای طبیعی تشکیل شود. کانی از یک ماده جامد منفرد با ترکیب یکنواخت تشکیل شده است. نمونه‌ای که با چشم غیرمسلح همگن به نظر می‌رسد، ممکن است چندین کانی را زیر میکروسکوپ یا پس از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس نشان دهد. بیشتر سنگ‌ها از چندین کانی مختلف تشکیل شده‌اند. به عنوان مثال، گرانیت از فلدسپات، کوارتز، میکا و آمفیبول تشکیل شده است. یخ، حالت جامد آب (H۲O)، کانی در نظر گرفته می‌شوند.
انواع کانی‌ها کدام هستند؟
از آنجایی که یک کانی دارای ترکیب مشخصی است، می‌توان آن را با یک فرمول شیمیایی خاص بیان کرد. به عنوان مثال، کوارتز (دی اکسید سیلیکون)، به عنوان SiO۲ ارائه می‌شود، زیرا عناصر سیلیکون (Si) و اکسیژن (O) تنها اجزای تشکیل دهنده آن هستند و همیشه در نسبت ۱/۲ ظاهر می‌شوند. ترکیب شیمیایی اکثر مواد معدنی به خوبی کوارتز که یک ماده خالص است مشخص نیست. به عنوان مثال، سیدریت همیشه به صورت کربنات آهن خالص (FeCO۳) وجود ندارد. منیزیم (Mg)، منگنز (Mn) و تا حدی محدود، کلسیم (Ca) ممکن است گاهی اوقات جایگزین آهن شوند. از آنجایی که مقدار جایگزینی ممکن است متفاوت باشد، ترکیب سیدریت ثابت نیست. اگرچه نسبت کاتیون فلز به گروه آنیونی در ۱/۱ ثابت باقی می‌ماند. ترکیب شیمیایی آن ممکن است با فرمول کلی (آهن، منگنز، منیزیم، کلسیم) CO۳ بیان شود، که منعکس‌کننده تنوع محتوا است.
کانی‌ها ساختار اتمی داخلی بسیار منظمی را نشان می‌دهند. به دلیل این ویژگی، مواد معدنی به عنوان جامدات کریستالی طبقه‌بندی می‌شوند. در شرایط مساعد، مواد کریستالی ممکن است چارچوب داخلی منظم خود را با یک فرم بیرونی به خوبی توسعه‌یافته، که اغلب به عنوان شکل کریستالی یا مورفولوژی نامیده می‌شود، بیان کنند.
طبقه‌بندی کانی‌ها در چهار دسته اصلی:
چهار دسته اصلی کانی‌ها عبارت‌اند از:
- آذرین یا ماگمایی، که در آن کانی‌ها از مذاب متبلور می‌شوند.
- رسوبی، که در آن کانی‌ها نتیجه رسوب‌گذاری هستند، فرایندی که مواد اولیه آن ذرات سنگهای دیگر است. تحت‌تأثیر هوازدگی یا فرسایش قرار گرفته‌اند.
- دگرگونی، که در آن کانی‌ها به دلیل تأثیرات تغییر دما یا فشار یا هر دو تشکیل می‌شوند.
- گرمابی، که مواد معدنی به صورت شیمیایی از مواد مذاب داغ داخل زمین رسوب می‌کنند. سه فرایند اول به‌طورکلی منجر به تولید انواع سنگ‌هایی می‌شوند که در آن دانه‌های معدنی مختلف در یک محیط به هم پیوسته رشد می‌کنند.
خواص فیزیکی کانی‌ها
برخی از خواص فیزیکی کانی‌ها که قابلیت بررسی دارند عبارت‌اند از: رنگ، درخشندگی، کدر شدن، برش و سختی نسبت به چاقو. در ادامه بخشی از خواص کانی‌ها را توضیح می‌دهیم.
رنگ کانی:
یکی از بارزترین خواص یک کانی رنگ آن است. رنگ باید هنگام شناسایی یک کانی در نظر گرفته شود، اما هرگز نباید به عنوان مشخصه اصلی شناسایی استفاده شود.
شکستگی‌ها در کانی:
هنگامی که یک کانی به طور نامنظم می‌شکند، شکستگی نامیده می‌شود. شکستگی‌ها را می‌توان به صورت دانه‌دار، ضخیم (ناهموار)، مخروطی (منحنی)، یا تراشه‌دار توصیف می‌کنند.
سختی کانی:
میزان مقاومت یک ماده معدنی در برابر شکستگی به عنوان استحکام شناخته می‌شود. سرسختی با استفاده از این اصطلاحات توصیف می‌شود:
- شکنندگی: کانی به قطعات زاویه‌ای خرد می‌شوند (کوارتز).
- چکش خواری: کانی‌ها را می‌توان بدون شکستن تغییر داد و می‌توان آن را با یک ورقه نازک (مس، طلا) صاف کرد.
- انعطاف‌پذیری: کانی‌ها خم می‌شوند اما پس از آن شکل خود را به دست نمی‌آورند (سلنیت، گچ).
- الاستیکی: کانی خم می‌شود و با آزاد شدن شکل اولیه خود را به دست می‌آورد (مسکویت و بیوتیت میکا).
سایر ویژگی‌ها ممکن است در شناسایی برخی کانی‌ها مفید باشد: شفافیت که باعث می‌شود اشیاء از طریق یک کانی قابل مشاهده باشند. کدر بودن کانی که هیچ نوری حتی روی باریک‌ترین لبه‌ها منتقل نمی‌شود. طعم کانی که از آن می‌توان برای کمک به شناسایی برخی مواد معدنی مانند هالیت (نمک) استفاده کرد و واکنش‌های اسیدی یک کانی در صنعت شیمی. مغناطیسی بودن که ویژگی متمایز مگنتیت است.
مهمترین کاربرد کانی‌ها چیست؟
از زمان تمدن باستان، انسان‌ها از تکنیک‌های استخراج معادن برای استخراج سنگ‌ها و مواد معدنی در سطح زمین استفاده می‌کردند. اهمیت کانی‌ها در زندگی روزمره اطراف ما قابل تشخیص است. از خوردن غذا‌های غنی از مواد مغذی گرفته تا قدرت بخشیدن به تلفن‌های هوشمند با مس، تقریباً هر چیزی که ما استفاده میکنیم منبع یک کانی است. ما در اینجا چند کاربرد کانی‌ها را آورده‌ایم. در این میان کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی را خواهیم داشت که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
مصارف کانی‌ها در محصولات دارویی
کانی‌های استخراج شده بخش مهمی از تغذیه انسان هستند. آهن، منگنز، سلنیوم و کلسیم همگی مواد مغذی روزانه موردنیاز بدن را برای داشتن عملکرد بهتر فراهم می‌کنند. غذا‌های پر از ویتامین و مواد معدنی می‌توانند به تقویت سلول‌ها، مبارزه با ویروس‌های مضر و تقویت سیستم ایمنی کمک کنند.
کانی‌ها در مدرسه، مزرعه و آشپزخانه
ما روزانه بیش از ۲۵ کانی استفاده یا مصرف میکنیم. برخی از این موارد عبارت‌اند از: گرافیت اغلب به عنوان پایدارترین شکل کربن شناخته می‌شود. از اوایل قرن هفدهم، یونانی‌ها از گرافیت به عنوان ابزار نوشتاری یا مداد استفاده می‌کردند. زغال سنگ قهوه‌ای میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا تشکیل شود. زغال سنگ به تولید برق کمک می‌کند و در محصولات کود گیاهی یافت می‌شود.
هر سلول بدن ما از فسفر استفاده می‌کند زیرا باعث رشد و ایجاد انرژی می‌شود. این ماده معدنی فعال در مواردی مانند جوش شیرین، شیشه و ظروف آشپزخانه است.
کانی‌ها را می‌توان در باتری‌ها، موتور‌های جت و سایر فناوری‌های مدرن یافت. این در حالی است که فلزات به بخشی جدایی ناپذیر از فناوری مدرن تبدیل شده‌اند، زیرا آنها قدرت ایجاد همه چیز را دارند، از ذخیره انرژی گرفته تا ساخت باتری‌ها.
کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی
ترکیب کانی‌ها با طلا رنگین کمانی از تنوع رنگ و منحصربه‌فرد بودن یک جواهر را به ارمغان می‌آورد و خواص درمانی کانی‌ها قرن‌ها است که مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع، سنگهای قیمتی صرفاً انواع بسیار جذاب و گران‌قیمت کانی‌ها هستند. به عنوان مثال، یاقوت کبود گران‌بها در واقع از کانی کوراندوم تشکیل شده است.
ما در این بخش از مقاله‌ی کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی ۵ کانی که جواهرات زیبایی می‌سازند را برایتان آورده‌ایم.
۱. کانی فلوریت در جواهرسازی
فلوریت به‌عنوان \"سنگ نابغه\" و \"رنگارنگ‌ترین کانی در جهان\" شناخته می‌شود. فلوریت که سنگ موردعلاقه کانی‌شناسان و شفا‌دهندگان متافیزیک است، وقتی صحبت از جواهرات و معنویت به میان می‌آید، موردتوجه خیلی از افراد است. بدون توجه به رنگ آنها این دسته از کانی‌ها انرژی پایدار یکسانی دارند. ساختار جامد فلوریت آن را درخشان‌تر می‌کند.
گفته می‌شود خیره شدن به فلوریت باعث ایجاد جهت‌گیری افکارتان و رسیدن به تمرکز می‌شود. به‌عنوان‌مثال، فلوریت آبی به دلیل سایه آبی درخشان، یک سنگ آرام‌بخش است. نوعی انرژی منطقی از سنگ جاری می‌شود، ذهن آشفته را تسکین می‌دهد و امکان دستیابی به اهداف را فراهم می‌کند. گفته می‌شود فلوریت آبی مهارت‌های صحبت کردن را بهبود می‌بخشد.
فلوریت جان آبی به دلیل ظاهر جذابش بسیار چشمگیر و مشهور است. رنگ منحصربه‌فرد آبی مایل به ارغوانی و زرد مایل به کرم آن یک سنگ تزئینی و زیبا محسوب می‌شود. کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی باعث می‌شود تا انتخاب‌ها بسیار متنوع و جذاب باشند.
۲. کانی پیریت (طلای ابلهان) در جواهرسازی
یکی دیگر از کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی استفاده از کانی پیریت است. پیریت به عنوان طلای ابلهان نیز شناخته می‌شود. داستان معروف بودن این سنگ به اصطلاح طلای ابلهان به دلیل ظاهر این کانی است. رنگ پیریت شبیه به طلا است و در گذشته بسیاری از افراد نابلد آن را به جای طلا خریداری می‌کردند.
طلای فلزی زرق و برق دار پیریت افزودنی خیره‌کننده‌ای برای انگشتر‌ها، دستبند‌ها و آویز‌ها است. در دهه ۱۸۰۰، پیریت افزودنی مورد علاقه ویکتوریایی بود و در سگک و حلقه‌ها استفاده می‌شد.
قبایل بومی آمریکا برای این سنگ به دلیل خواص جادویی آن ارزش زیادی قائل هستند. پیریت با بهره‌گیری از پتانسیل نهفته‌اش، آزادسازی ایده‌های ذهنی و افزایش اعتمادبه‌نفس، به طلسم‌های معنوی قدرت می‌بخشد. کسانی که از بیماری‌های روان و محیطی رنج می‌برند با استفاده از سنگ پیریت احساس آرامش می‌کنند.
۳. کوارتز در جواهرسازی
کوارتز احتمالاً پر استفاده‌ترین کانی است، همچنین دومین کانی فراوان در خاک زمین است. از زمان قدیم کوارتز برای ساخت جواهرات، در کنده کاری و حتی فناوری مدرن استفاده می‌شده است.
برخی افراد بر این باورند که کوارتز خاصیت انتقال انرژی دارد و این کریستال‌ها را به ابزاری ضروری در طول مدیتیشن تبدیل می‌کند. زیبایی کوارتز هنگامی که به جواهرات اضافه می‌شود چند برابر جلوه می‌کند. انواع کوارتز عبارت‌اند از: اونیکس، جاسپر، سیترین، کارنلین، عقیق و آونتورین.
۴. مالاکیت در جواهرسازی
رنگ سبز زیبای موجود در مالاکیت بدون شک یکی از جذاب‌ترین سنگ‌ها است. الگوهای مسحورکننده‌ای که دارد بسیار آرامش بخش است و خاصیت درمانی وجود دارد که گفته می‌شود نشان دهنده تأثیر طبیعت بر روح انسان است.
مالاکیت سنگ دگرگونی نیز نامیده می‌شود، زیرا هنگام استفاده باعث رشد معنوی فرد می‌شود. مالاکیت ناخالصی‌ها را از بدن بیرون می‌کشد و نیروی حیاتی فرد را پاک می‌کند. مالاکیت قرن‌ها توسط مصریان، یونانیان باستان و رومی‌ها برای محافظت در برابر \"چشم بد\" پوشیده شده است.
انرژی سبز مالاکیت که عمیقاً با چاکرای قلب مرتبط است، تعادل را تقویت می‌کند. با توجه به این ارتباط، سنگ اغلب به عنوان آویز بر روی گردنبند‌های زنجیره‌ای بلند استفاده می‌شود. دستبند‌های پهن و آویز‌های ساده راه‌های دیگری برای نشان دادن شکوه مالاکیت است.
5. لابرادوریت در جواهرسازی
لابرادوریت معروف به سنگ شفق شمالی است. بسیاری از افراد معتقدند که این سنگ از شفق قطبی سقوط کرده و درخششی عرفانی از خود ساطع می‌کند که این جهان را از جهان دیگر جدا می‌کند.
لابرادوریت که عضوی از خانواده فلدسپات است، در انواع سایه‌های رنگی سردتر مانند خاکستری، سبز، آبی و مشکی که با فیروزه‌ای، قرمز مسی و طلایی آمیخته شده است، وجود دارد. زیبایی لابرادوریت را برای جواهراتی مانند دستبند و گردنبند ایده‌آل می‌دانند.
اعتقاد بر این است که لابرادوریت بهترین‌ها را در افراد به ارمغان می‌آورد و به همین دلیل اغلب برای کاهش رفتار‌های ضد اجتماعی یا بی‌پروا و برای کمک به بازپروری استفاده می‌شود. به هر نحوی که تصمیم به استفاده از این کانی جذاب بصری داشته باشید، فواید زیادی هم خواهید داشت. کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی بسیار گسترده است و ما فقط بخش کوچکی از آنها را بیان کردیم.
کاربرد کانی در صنعت:
كانی‌ها در آغاز به همان صورت كه از پوسته‌ی زمین به دست می‌آمدند، به كار می‌رفتند. برخی از این كانی‌ها كه بلورهای ظریف و پایدار در برابر فرسایش داشتند، پس از صیقل‌كاری و تراش خوردن، به عنوان آرایش به كار می‌رفتند. به این كانی‌ها سنگهای قیمتی یا جواهر می‌گوییم. الماس، فیروزه، یاقوت كبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقیق، مروارید، و در کوهی از مهمترین كانی‌های گران‌بها هستند.
كانی‌ها در آغاز به همان صورت كه از پوسته‌ی زمین به دست می‌آمدند، به كار می‌رفتند. برخی از این كانی‌ها كه بلورهای ظریف و پایدار در برابر فرسایش داشتند، پس از صیقل‌كاری و تراش خوردن، به عنوان آرایش به كار می‌رفتند. به این كانی‌ها سنگهای قیمتی یا جواهر می‌گوییم. الماس، فیروزه، یاقوت كبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقیق، مروارید، و در کوهی از مهمترین كانی‌های گران‌بها هستند.
معرفی ۴۰ کانی که در صنعت کاربرد دارد
از زمانی كه بشر به فناوری ذوب كردن فلز، قالب‌ریزی و تولید آلیاژ دست یافت، كاربرد كانی‌ها نیز گسترش یافت. امروزه بیش از ۴۰ نوع كانی و صدها تركیبی كه از آنها به دست می‌آید، در صنعت كاربرد دارند. در ادامه به برخی از این كاربردها اشاره می‌شود.
الیوین: جواهر و مواد دیرگداز
پیروكسن‌ها: جواهر، به‌دست‌آوردن فلزهای كمیاب
آمفیبول‌ها: جواهر، پارچه‌ی مقاوم به آتش و مواد دیرگداز
میكاها: عایق الكتریكی در رادیو، تلویزیون و دیگر دستگاه‌های الكتریكی، شیشه‌ی دریچه‌ی كوره‌های ذوب فلز، كاغذ دیواری، لاستیك‌سازی، كاغذ معمولی، رنگ‌روغن نسوز، طلق سماور و چراغ آشپزخانه
تورمالین: الكترونیك، به‌دست‌آوردن بُر، جواهر
تالك: كاغذسازی، نساجی، لاستیک‌سازی، صابون خیاطی، صفحه‌کلید برق، سرامیك‌سازی، حشره‌كش، عایق پشت‌بام، پودر بچه و مواد آرایشی
سرپانتین: سنگ روكار ساختمان، مواد دیرگداز، به‌دست‌آوردن منیزیم
آزبست: پارچه‌ی نسوز، توری چراغ، عایق حرارتی، لنت ترمز، لوله و ورقه‌های سیمانی. كاربرد آن به دلیل نقش آن در بروز بیماری در شش‌ها، ممنوع شده است.
كوارتز : ساعت‌سازی، ابزارهای نوری و اخترشناسی، كاغذ، شیشه، سمباده و جواهر
ارتوزها: لعاب چینی و كاشی
پلاژیوكلازها: جواهر و نمای ساختمان
كائولینیت: ظرف چینی، كاغذ، رنگ و پلاستیك
ژیپس: ساختمان‌سازی، مجسمه‌سازی، كاغذ، كند‌كننده در سیمان پورتلند، افزایش باروری خاك، بتونه‌ی نقاشی و برای رشد مخمرها در صنعت غذا.
باریت: دارو، عكس‌برداری از لوله‌ی گوارش، رنگ، پلاستیك، مواد عایق، كاغذ و گل حفاری
كلسیت: سنگ نمای ساختمان، مجسمه‌سازی، سیمان، تصفیه‌ی آب، شیشه‌سازی، چرم‌سازی، ابزارهای نوری برای ایجاد نور پلاریزه، كاغذ سازی، كشاورزی و ذوب فلزها
دولومیت: ساختن آجر برای آستر كوره‌های حرارتی و سیمان پورتلند
منیزیت: آجر نسوز، به‌دست‌آوردن منیزیم
زرنیخ: پزشكی، رنگ‌سازی، حشره‌کش و تهیه‌ی آرسنیک
آپاتیت: كودهای شیمیایی و اسید فسفریک
مالاكیت: مواد آرایشی، نمای درونی ساختمان و تهیه‌ی مس
هالیت : سدیم و كلر، شوینده‌ها، پارچه‌بافی، چوب‌بری، رنگرزی، چرم‌سازی، كودسازی، نگهداری مواد غذایی و خنك كننده‌ی موتور یخچال
سیلویت: به‌دست‌آوردن پتاسیم و كلر و كود شیمیایی
فلوئوریت: ذوب فلزها و ابزارها نوری
گوگرد: اسیدسولفوریك، لاستیك‌سازی، نساجی، دباغی، رنگ‌سازی، كاغذسازی، مواد منفجره، كبریت‌سازی، سم دفع آفت، كود و حشره‌كش
طلا: جواهر، سكه، دندان، ترانزیستورها و دیودها، هواپیماسازی، صنعت فضا و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی
نقره: جواهر، سكه، كاغذسازی و كاتالیزور فرایندهای شیمیایی
مس: صنعت الكتریكی و الكترونیك، لوله‌سازی، سكه، ظرف، آلیاژ، رنگ آب و سبز، آبكاری، مواد آرایشی، فرایندهای شیمیایی و محلول شوایتزر (حلال سلولز پنبه)
الماس: جواهر، ابزار برنده و سایند و سرمته‌ی حفاری
گرافیت: ساختن بوته‌ی كوره‌های فولادسازی، رنگ‌سازی، صنعت برق، نیروگاه‌های هسته‌ای، واكس و مدادسازی
از بسیاری از كانی‌ها نیز فلزهای مهمی به دست می‌آید یا در فرایند تولید فلز به كار می‌روند: سیدریت، مانیتیت، هماتیت و لیمونیت (آهن)، اسمیت سونیت و اسفالریت (روی)، سروزیت و گالن (سرب)، كالكوسیت، كالكوپیریت و كوپریت (مس).
سخن پایانی
ما در این مقاله درباره‌ی کانی‌ها و ویژگی و انواع آنها صحبت کردیم. همچنین به طور تخصصی کاربرد کانی‌ها در جواهرسازی را بررسی کردیم. از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید سپاس‌گزاریم. امیدواریم این مطالب برایتان مفید بوده باشد.