اين هفته قيمت نفت در بازارهاي جهاني تغيير چندان زيادي نخواهد داشت زيرا خبرهاي مثبت از اقتصاد ايالات متحده با خبرهاي منفي و نگران‌كننده از وضعيت مالي برخي كشورهاي اروپايي خنثي خواهد شد.
اين هفته قيمت نفت در بازارهاي جهاني تغيير چندان زيادي نخواهد داشت زيرا خبرهاي مثبت از اقتصاد ايالات متحده با خبرهاي منفي و نگران‌كننده از وضعيت مالي برخي كشورهاي اروپايي خنثي خواهد شد. خبرگزاري بلومبرگ از 43 تحليلگر بازار نفت نشان مي‌دهد 42 درصد اين كارشناسان معتقدند تداوم بحران مالي در اروپا بر ميزان تقاضا براي نفت در اين قاره تاثير منفي خواهد داشت. روز پنجشنبه قيمت نفت به سبب كاهش تعداد متقاضيان بيمه بيكاري در آمريكا و تداوم تقاضا از سوي چين افزايش يافت اما روز جمعه بار ديگر نگراني‌هاي عميقي در باره سرايت بحران مالي ايرلند به اسپانيا پديد آمد. اكنون اين نگراني وجود دارد كه بسته هزار ميليارد دلاري نجات مالي براي كشورهاي دچار بحران مالي در اروپا كافي نخواهد بود. اين نگراني به كاهش ارزش يورو در برابر دلار و افول قيمت مواد خام از جمله نفت منجر شده است. البته اكسل وبر عضو شوراي بانك مركزي اروپا اعلام كرده است اگر لازم باشد 187 ميليارد دلار ديگر به هزار ميليارد دلار در نظر گرفته شده براي نجات مالي برخي كشورهاي اروپايي دچار بحران اضافه خواهد شد. اما تحليلگران معتقدند تامين همان هزار ميليارد دلار نيز بسيار دشوار است چه رسد به اينكه قرار باشد 187 ميليارد دلار ديگر نيز به آن اضافه شود. روز گذشته آنگلا مركل صدراعظم آلمان اعلام كرد احتمال افزودن به‌رقم بسته نجات مالي اروپا منتفي است. نخست وزير پرتغال نيز با اصرار بر اينكه اين كشور عضو بلوك يورو با وضعيت متفاوتي از ايرلند روبه‌رو است، تاكيد كرد پرتغال به هيچ كمكي براي غلبه بر مشكلات مالي نياز ندارد. در هر حال هفته گذشته بحران بدهي‌هاي دولتي در اروپا بيشترين تاثير را بر بازار مواد خام از جمله نفت داشت.
قيمت نفت طي روزهاي اخير افت‌وخيزهاي زيادي داشته است و روز گذشته در پايان معاملات هفته، قيمت‌ها به بالاي 85 دلار در هر بشكه رسيد. كارشناسان، اين نوسانات را حاصل افت و خيز ارزش دلار و پيش‌بيني افزايش تقاضا از سوي اقتصادهاي نوظهور مي‌دانند و معتقدند مادام كه اين تقاضا در حدي مناسب است، نگراني‌ها از تاثير بحران بدهي‌هاي دولتي در اروپا بر كاهش تقاضا براي نفت، چندان بجا نيست. بحران بدهي‌هاي دولتي در اروپا كه اين بار در ايرلند مشاهده شده با تاثيرگذاري بر ارزش يورو به بي‌ثباتي قيمت نفت منجر شده است.
اما در باره روند بلند مدت بهاي نفت چه مي‌توان گفت؟ واقعيت اين است كه قيمت نفت تحت تاثير عوامل كوتاه مدت و بلند مدت قرار دارد. ارزش دلار، شرايط آب و هوايي و ذخاير استراتژيك نفت در ايالات متحده و ديگر كشورهاي مصرف‌كننده عمده نفت، از جمله عوامل كوتاه مدت هستند. براي مثال آغاز فصل سرما در نيم كره شمالي احتمال رشد مصرف را در جهان بالا مي‌برد و قيمت‌ها نيز افزايش مي‌يابند. ارزش دلار نيز همواره رابطه‌اي معكوس با قيمت مواد خام از جمله نفت داشته است. اما عوامل بلند مدت تاثيرگذار بر قيمت جهاني نفت عواملي همچون ظرفيت توليد و تقاضا از سوي اقتصادهاي نوظهور و مصرف‌كنندگان عمده اين ماده خام از جمله ايالات متحده و كشورهاي اروپايي هستند.
صرفنظر از عوامل كوتاه مدت، طي هفته‌هاي اخير برخي كشورهاي عضو بلوك يورو از جمله يونان، اسپانيا، پرتغال و ايرلند، به سبب بحران بدهي‌هاي دولتي به اتخاذ تدابير رياضت‌جويانه يعني كاستن از هزينه‌هاي دولتي اقدام كرده‌اند. اين سياست‌ها بدون ترديد از تقاضاي آنها براي نفت خواهد كاست و اين امر فشاري كاهشي براي قيمت نفت محسوب مي‌شود. اقتصاد اروپا امسال در بهترين حالت، يك درصد رشد خواهد كرد و اگر به هر دليل از اين ميزان رشد كاسته شود، تقاضا براي نفت پايين خواهد آمد.
در حوزه تقاضا، اقتصادهاي نوظهور از جمله چين، مهم‌ترين نقش را بازي مي‌كنند. به همين دليل مادام كه رشد اقتصادي در اين كشورها در حد بالا باقي بماند قيمت جهاني نفت در حد مناسب از ديد توليدكنندگان باقي خواهد ماند. از سوي ديگر اقتصاد آمريكا به رشد خود ادامه مي‌دهد و اگر چه روند بهبود شرايط اقتصادي در اين كشور شكننده و كند است اما اين روند ادامه يافته و خواهد يافت. بدين ترتيب تقاضاي آمريكا نيز كه بزرگ‌ترين مصرف‌كننده نفت جهان است در حد بالا باقي خواهد ماند. كارشناسان معتقدند متوسط قيمت‌ها در سال جاري 75 تا 80 دلار خواهد بود. امسال رشد اقتصاد جهان در حد 3.4 درصد باقي مي‌ماند و سال آينده بيش از 3.2 درصد خواهد بود و اين نرخ رشد قيمت‌ها را در حد ياد شده حفظ خواهد كرد. بسياري از كارشناسان بر اين باور هستند كه قيمت 75 تا 80 دلار در هر بشكه، حد تعادل قيمت نفت است و در آن هم اقتصاد جهان مانعي در برابر رشد نخواهد يافت و هم توليدكنندگان اين ماده به اهداف بودجه‌اي‌شان دست مي‌يابند. آژانس بين‌المللي انرژي اعلام كرده تقاضاي نفت چين در ماه‌هاي آينده رشد خواهد كرد. ويژگي‌هاي بنيادي بازار نفت يعني تقاضا از سوي اقتصادهاي نوظهور و آمريكا باعث شده به رغم نگراني‌هايي كه درباره كاهش رشد اقتصاد اروپا وجود دارد، قيمت‌ها رشد كنند. نهادهاي بين‌المللي معتقدند قيمت نفت در حد كنوني خود در گستره‌اي كوچك نوسان خواهد كرد زيرا اگر قيمت‌ها خيلي كاهش يابد، ميزان پايبندي اعضاي اوپك به سهميه‌هاي اين سازمان از حد 51 درصد كنوني بالاتر خواهد رفت و عرضه كم خواهد شد كه اين امر به رشد دوباره قيمت‌ها منجر مي‌شود. اعضاي اوپك بيش از 40 درصد تقاضاي جهاني براي نفت را تامين مي‌كنند و تصميم‌شان بر قيمت نفت موثر است. از ديد اكثر تحليلگران بازار نفت، تقاضا براي نفت در بلند مدت از سوي چين، هند، اقتصادهاي نوظهور آسيايي و خاورميانه، مهم‌ترين عوامل شكل‌دهنده به بازار نفت خواهند بود. به همين دليل اگر اوضاع، طي شش ماه آينده در اروپا تا اندازه‌اي بهبود يابد، تداوم رشد بالاي اقتصاد چين و هند به رشد قيمت‌ها و ايجاد ثبات در آنها منجر خواهد شد.
۶ آذر ۱۳۸۹ ساعت ۷:۱۲:۲۷ قبل از ظهر