ابسیدین یا شیشه
ولکانیکی، سنگ غنی از سیلیکاتی است که که به سرعت سرد شده است.
اگرچه این سنگ ترکیب شیمیایی دقیقی ندارد اما سنگی است که بیش از
70 درصد سیلیس دارد. بشر از ابسیدین به عنوان ماده خام صنایع استفاده می
کند. در سال 1948 دو زمین شناس به نامهای فردمن و رابرت اسمیت شروع به
جستجو در باره تعیین سن توسط ابسیدین کردند.
آنها روش تعیین سن
با ابسیدین آبدار را در سال 1960 به دنیا ارائه
دادند. تعیین سن به ابسیدین به دو روش استفاده می شود. روش تعیین سن نسبی
برای مواد که فقط نسبت به مواد دیگر قدیم تر بودن و یا جدیدتر بودن آن را
بیان می کند و روش تعیین سن مطلق که زمان دقیق ماده مورد نظر را می دهد.
انتخاب زمان مطلق و یا نسبی بستگی به شرایط محیطی مانند درجه حرارت خاک و
رطوبت نسبی خاک دارد.
- فرایند هیدارته
شدن ابسیدین چگونه انجام می شود؟
تعیین
سن با روش ابسیدین آبدار با استفاده از سطوح تازه ابسیدین که در ساخت
ابزار به کار می رود و یا فرایند سنگ آتش زنه و یا سنگ فندک می باشد.
ابسیدین حاوی 0.2 درصد آب است. وقتی قسمتی از ابسیدین شکسته شده در معرض
اتمسفر هوا قرار می گیرد سطح آن شروع به تبدیل به شیشه می کند. مدت زمان
این عمل در سازندهایی که آبدار هستند با افزایش عمق بیشتر می شود.
فرایندهای هیدراته
شدن شامل از سطح تازه ابسیدین تا آبدار کردن 3.5 درصد از این
سنگ ادامه دارد. به این نقطه، نقطه اشباع یا سیر شدگی می گویند.
ضخامت لایه هیدراته شده با استفاده از روشهای پتروگرافی و از زیر
میکروسکوپ قابل اندازه گیری است. این فرایند فقط در قشر بیرونی ابسیدین
وجود دارد. با استفاده از میزان و درصد هیدراته شدن ابسیدین می توان تعیین
سن نمود.
شروع عمل هیدراته
شدن از زمانی شروع می شود که سطح سنگ بر اثر سرد شدن جریانهای
لاوایی دارای شکستگی می شود. میزان ضخامت قشر بیرون هیدارته شده
تابع زمان است. میزان هیدارته شدن به دو فاکتور درجه حرارت و ترکیب
شیمیایی نمونه بستگی دارد. به همین دلیل باید موقعیتهای نمونه ها از لحاظ
جغرافیایی و ترکیبات شیمیایی مشابه طبقه بندی شود. ابسیدین دارای اشکال
مختلف آبدار شدن است.
در شرایط مشابه درجه حرارت و رطوبت ابسیدین ممکن
است زمان هیدراته شدن فرق کند و خیلی سریع و خیلی کند باشد.
این فرایند توسط میزان هیدراته شدن و میزان آب درونی
ابسیدین کنترل می شود. اگر آب در داخل حفره های داخلی ابسیدین به دام افتاده
باشد زمان هیدارته شدن برای سنگهای مختلف متفاوت است.
- محدودیتهای تعیین
سن با روش هیدراته شدن ابسیدین
- این روش دارای چند
محدودیت برای تعیین سن می باشد که به قرار زیر است:
• میزان
هیدراته شدن ابسیدین در سراسر جهان یکنواخت نیست. تغییرات موجود به
درجه حرارت و مکانهای مختلف و زمان هیدراته شدن بستگی دارد. تاثیرات درجه
حرارت به سختی سنجیده می شود. این تغییرات همچنین به ترکیب شیمیایی نمونه
نیز بستگی دارد. رطوبت یکی دیگر از عواملی است که تعیین سن به آن بستگی
دارد. رطوبت روی میزان هیدارته شدن تاثیر می گذارد و باعث تغییرات می شود.
برای مطالعه این تغییرات باید منحنی های کالیبره شده را ترسیم نمود.
- از دیگر
محدودیتهای این تکنیک چند بار استفاده کردن از این روش ابسیدین
باعث خطا اطلاعاتی می شود. به عنوان مثال اگر شخصی از ابسیدین دانه ای
برای تعیین سن استفاده کند و آن ابیسدین را دور بیاندازد اگر بعد از 100
سال شخص دیگری با همام تکه ابسیدین آزمایش تعیین سن را انجام دهد اطلاعات
به دست آمده برای شخص دوم اشتباه خواهد بود و باید در این رابطه بسیار دقت
نمود.