سید نورالدین شهنازی‌زاده با بيان اينكه شرکت ملی نفت ایران در برنامه‌های افزایش تولید نفت بر میدان‌های نفتی حوزه غرب کارون، حساب ویژه‌ای باز کرده و بخش چشمگیری از توان خود را بر روی توسعه این میدان‌ها متمرکز کرده، اظهارداشت: در برنامه‌های چشم‌انداز، تولید از این منطقه، تا سال ۱۴۰۰ به حدود ۱.۲ میلیون بشکه خواهد رسید.
وي افزود: میدان‌های نفتی در منطقه غرب کارون، مخازن بکر و توسعه نیافته (Green Field) هستند و تفاوت اصلی آنها با دیگر مناطق نفتخیز ایران این است که دراین میدان‌های در دست توسعه، با اجرای طرح‌های توسعه‌ای برنامه‌های افزایش تولید نفت شرکت ملی نفت ایران محقق می‌شود.
شهنازي زاده خاطرنشان ساخت: طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی در غرب کارون امروز جزو مهمترین پروژه‌های ملی کشور به شمار می‌روند و شرکت ملی نفت ایران بیشترین حمایت را از این پروژه‌ها داشته، به طوری که هم‌اکنون در تأمین منابع مالی برای این پروژه‌ها، مشکل جدی وجود ندارد، بدیهی است بهره‌برداری از طرح‌های این منطقه، نقش بسیار چشمگیر و پراهمیتی در ایجاد افزایش ظرفیت تولید نفت و تأمین امنیت انرژی و در نتیجه افزایش قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی داشته است و خواهد داشت.
به گفته وي ارزش اقتصادی ذخایر هیدروکربوری منطقه غرب کارون، کمتر از مجموعه میدان‌های گازی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیست.
مديرعامل شركت متن تاكيد كرد: با توجه به اینکه عموم مخازن میدان‌های نفتی منطقه غرب کارون با برخی مخازن میدان‌های نفتی عراق مشترک هستند، توسعه و تأمین منابع مالی مورد نیاز برای آن در اولویت برنامه‌های شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است و تمرکز فعالیت‌های شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) بر توسعه میدان‌های این منطقه به روشنی مشهود است.
او افزود: رسالت شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) مبنی بر نظارت و مدیریت توسعه میدان‌های نفتی و گازی در دریا و خشکی، متولی توسعه میادین نفتی حوزه غرب کارون به نیابت و نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران است، بر این اساس، این شرکت، وظیفه نظارت بر اجرای همه طرح‌های مهندسی و توسعه در چارچوب فعالیت‌های طراحی، مهندسی، ساخت و اجرا را بر عهده دارد.
شهنازي زاده خاطرنشان كرد: منطقه استراتژیک غرب کارون، بخش بزرگی از قلمرو کاری شرکت مهندسی و توسعه نفت است. این شرکت با توجه به راهبردی و پراهمیت بودن پروژه‌های ملی که در دست اجرا دارد، برای شتاب‌بخشی به بهره‌برداری مطلوب و به‌موقع از میدان‌های نفتی غرب کارون که بیشتر آنها مشترک است، همه توان خود را به کار گرفته است.
به گفته وي همه دستگاه‌ها و نهادهای کشور، به نوعی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون مشارکت دارند و خوشبختانه همه آنها اولویت اجرای طرح‌های ملی این منطقه را درک کرده‌اند و برای بهره‌برداری هر چه زودتر از میدان‌های مشترک این منطقه، هر یک بسته به مأموریت ذاتی خود، مسیر توسعه را به گونه‌ای هموار کرده‌اند.
5 طرح توسعه اي
شهنازي زاده با برشمردن طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی یادآوران، آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی، همچنین طرح‌های تلمبه‌خانه و نیروگاه مرکزی غرب کارون در این منطقه را از جمله پروژهای ملی در دست اجرای شرکت مهندسی و توسعه نفت، اعلام كرد و گفت: عمده منابع مالی طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون، از طریق عقد قراردادهای بیع متقابل تأمین می شود.
وي افزود: در قراردادهای بیع متقابل، سود و پاداش شرکت طرف قرارداد از سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه، پس از موفقیت در آزمایش بهره‌برداری از پروژه در دوره ۲۱ از ۲۸ روزه، از محل فروش محصولات همان میدان بازپرداخت می‌شود که این رقم طبق قرارداد در مدت تعیین‌شده، با درصد سود و پاداش مشخص خواهد بود.
وي اضافه كرد: هر سه طرح، آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی که به‌طور رسمی افتتاح می‌شوند، بیع متقابل هستند و هزینه سرمایه‌گذاری آنها در چارچوب یادشده بازپرداخت می‌شود.
منابع مالی مورد نیاز برای اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های آزادگان جنوبی و یاران جنوبی هم از محل انعقاد بیع متقابل داخلی تأمین می‌شود.
شهنازي زاده يادآورشد: در میدان عظیم آزادگان، برای شتاب در عملیات توسعه و برداشت نفت از آن، میدان به ۲ بخش شمالی و جنوبی تقسیم شد. با توجه به اینکه بیشتر مساحت سطح‌الارض آزادگان در بخش شمالی در تالاب هورالعظیم واقع شده است، عملیات سطح‌الارض آن با دشواری‌هایی روبه‌رو بود و چالش های زیست محیطی خود را داشت، ضمن اینکه این منطقه مرزی، خط مقدم در هشت سال دفاع مقدس بود و جای جای آن مین گذاری شده بود و به پاک سازی نیاز داشت، از این رو، از جاده شط علی به بالا «آزادگان شمالی» و از منطقه پایین این جاده، آزادگان جنوبی نام گرفت. میدان نفتی یاران هم بر پایه همین شرایط، به دو بخش یاران شمالی و یاران جنوبی منقسم شد.
او تاكيد كرد: شرکت متن برای همه این طرح‌ها، برنامه توسعه و تولید زودهنگام، فاز نخست و مرحله دوم تعریف شد و همه توان و امکانات را برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای در میدان‌های مشترک غرب کارون بسیج کرد و در راستای تولید و برداشت هر چه پر شتاب‌تر و حداکثری از آنها به کار گرفت.
شهنازي زاده تصريح كرد: فاز نخست طرح توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی با سرمایه‌گذاری حدود ۲.۵ میلیارد دلاری شرکت چینی «CNPCI» در چارچوب بیع متقابل اجرا شد و پس از پایان موفقیت‌آمیز آزمون تولید ۲۱از۲۸ روز، تولید نفت از آن، آغاز شد و بازپرداخت هزینه سرمایه‌گذاری آن به طرف چینی هم کلید خورد.
او افزود: آزادگان شمالی با حفر ۵۸ حلقه چاه و ساخت تأسیسات رو زمینی و واحدهای فرآورش، هم‌اکنون ۷۵ هزار بشکه نفت خام در روز تولید می‌کند و با اهتمام و سعی و تلاش همکاران در شرکت متن، این رقم قابل افزایش به ۸۵ هزار بشکه در روز است. اجرای فاز دوم آزادگان شمالی هم در چارچوب قراردادهای جدید بالادستی در برنامه است که پس از اجرای آن، تولید تجمیعی از این میدان مشترک به حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز می‌رسد.
تولید آزادگان جنوبی چقدر است؟
مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت مهندسی و توسعه نفت(متن) مي گويد: برای توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی که در امتداد جنوبی آزادگان شمالی است، طرح تولید زود هنگام تعریف شد؛ در حال حاضر تولید از این میدان ۴۰ تا ۴۷ هزار بشکه در روز است که بر اساس برنامه‌ریزی‌ها تا پایان سال جاری به ۱۱۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید. در فاز نخست توسعه آن، با حفر ۱۸۵ حلقه چاه و ایجاد واحدهای سطح الارضی و «CTEP»، تولید نهایی از این میدان به ۳۲۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید.
او افزود: میدان نفتی یاران شمالی، یکی دیگر از طرح‌های بیع متقابل است که از سوی شرکت ایرانی توسعه نفت و گاز پرشیا، تأمین مالی شده و اخیرا تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه‌ای آن به بهره‌برداری رسمی رسیده است. با اهتمام و پشتیبانی شرکت متن و تلاش پیمانکاران و مشاوران مربوط، امکان افزایش این میزان تولید تا مرز ۳۵ هزار بشکه در روز نیز وجود دارد.
به گفته وي طرح دیگر در منطقه غرب کارون، توسعه میدان نفتی یاران جنوبی است که تحقق تولید زودهنگام ۱۰ هزار بشکه در روز تا پایان سال جاری تحت پیگیری می باشد. تولید نهایی از این میدان ۲۵ هزار بشکه در روز هدف‌گذاری شده است که در سال ۱۳۹۴ محقق شد.
توسعه در میدان مشترک یادآوران
شهنازي زاده طرح مهم دیگر در منطقه غرب کارون،را میدان نفتی یادآوران اعلام كرد و گفت: حجم نفت درجای آن حدود ۳۴ میلیارد بشکه تخمین زده شده است. فاز نخست این طرح برای ۸۵ هزار بشکه در روز طراحی شده بود، اما با برخی اقدامات توسعه‌ای برای بهبود تولید، هم‌اکنون روزانه ۱۱۰ هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌شود که امید است در ادامه برنامه‌های اجرایی برای توسعه و بهبود تولید از این میدان، در آتیه‌ای نزدیک تولید از آن تا مرز ۱۳۵ هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند.
وي افزود: در عین حال، مذاکره‌هایی برای اجرای فاز دوم توسعه یادآوران در چارچوب الگوی قراردادهای جدید نفتی در دست انجام است.
به گفته وي هم‌اکنون تولید از این میادین حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز است که تا پیش از پایان امسال این رقم به ۳۴۵ هزار بشکه در روز می‌رسد.
مديرعامل شركت متن عنوان كرد: قرار است با اجرای فازهای بعدی توسعه این میادین و دیگر میدان‌های غرب کارون، میزان برداشت نفت از این منطقه تا افق سال ۱۴۰۰ با حفاری بیش از ۵۰۰ حلقه چاه تولیدی و توصیفی به ۱.۲ میلیون بشکه در روز برسد.
او گفت: افزایش تولید، یک موضوع مهم است، اما از آن مهم‌تر، حفظ و نگهداشت سطح تولید کنونی است شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) در منطقه غرب کارون تلاش کرده است تا با استفاده از تکنولوژی‌ها و روش‌های جدید ازدیاد برداشت که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های تازه‌ای هم دارد، سطح تولید را در دوره تولید ثابت میدان (plateau) حفظ کند و با بکارگیری مکانیزم‌های نوین IOR و EORدر نیمه دوم عمر این مخازن، افزایش دهد.
سهم ساخت داخل و شرکت‌های ایرانی در غرب کارون
شهنازي زاده گفت: در همه قراردادهای منعقد شده در این منطقه، حتی در بیع متقابل‌ها، همواره تلاش شده است تا به رشد شرکت‌های ایرانی و بومی‌سازی دانش فنی و همچنین توانمندسازی نیروی انسانی متخصص و سازندگان داخلی و تقویت توان پیمانکاران و مشاوران ایرانی توجه شود، از این رو در بیشتر قراردادها، سهم ایرانی پروژه به وضوح مشخص و در هیچ یک از قراردادهای شرکت متن، سهم ایرانی کمتر از ۵۱ درصد پذیرفته نشده است.
وي افزود: در قرارداد بیع متقابل طرح توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی که با شرکت ملی نفت چین (CNPCI) منعقد شد، شرکت متن سهم ساخت داخل را ۵۱ درصد در نظر گرفت که در پایان اجرای پروژه، این رقم به حدود ۵۴ درصد رسید. در طرح توسعه میدان یادآوران هم که قراردادی مشابه آزادگان شمالی داشت و با شرکت چینی سینوپک منعقد شده بود، پس از پایان اجرای پروژه، مشخص شد که در حدود ۵۳ درصد از خدمات، توانمندی‌ها و ساخت داخل شرکت‌های ایرانی استفاده شده است.
به گفته وي در قرارداد بیع متقابل طرح توسعه میدان نفتی یاران شمالی که با شرکت ایرانی توسعه نفت و گاز پرشیا با شرط استفاده پیمانکاران از حداقل ۵۱ درصد خدمات داخل کشور منعقد شد، سهم ایرانی پروژه به حدود ۷۳ درصد رسید، بر این اساس، با توجه به رویکرد حمایت از ساخت داخلی که شرکت متن وجود دارد، امید است سهم شرکت‌های ایرانی در طرح‌های توسعه نفتی، به تدریج افزایش یابد و به ۱۰۰ درصد برسد.
مديرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن)،با بيان اينكه با برآوردهای انجام شده پیش‌بینی مي شود که توسعه میدان‌های نفتی منطقه غرب رود کارون، از آغاز تا تکمیل همه پروژه‌های آن تا افق سال ۱۴۰۰، در مجموع حدود ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد،گفت: حدود هفت میلیارد دلار آن تأمین مالی و در طرح‌های توسعه اجرا شده این منطقه هزینه شده است، از این رو، بدیهی است که برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز در این منطقه، به سالانه چهار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است تا هدف تولید ۱.۲ میلیون بشکه‌ای از منطقه غرب کارون محقق شود.
وي افزود: هم‌اکنون ضریب بازیافت از سازند سروک در میدان‌های نفتی غرب کارون، حدود ۶ تا هفت درصد و در سازند فهلیان که سبک‌تر است، حدود ۱۴ تا ۱۵ درصد است که این ضریب بازیافت با بکارگیری روش‌ها و فناوری‌های نوین و استفاده از مکانیزم‌های EOR و IOR، به‌طور قطع تا ۲۵ درصد مقابل افزایش است که به سرمایه‌گذاری مربوط نیاز دارد که دستیابی به این میزان ضریب بازیافت، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری خواهد داشت.
شهنازي زاده خاطرنشان كرد: البته با توجه به ذخیره درجای ۶۷ میلیارد بشکه‌ای میدان‌های غرب کارون، افزایش یک درصدی ضریب بازیافت در این میدان‌ها، ۶۷۰ میلیون بشکه نفت قابل استحصال را در دسترس قرار میدهد که با فرض بهای ۵۵ دلار برای هر بشکه نفت، رقمی معادل ۳۳ میلیارد دلار ثروت‌زایی برای کشور در بر خواهد داشت که پر واضح است که سرمایه‌گذاری لازم برای دستیابی به این هدف، در برابر عایدات آن ناچیز است و به سرعت در ماه‌های ابتدایی برداشت از میدان‌ها مستهلک می‌شود و پروژه‌های ازدیاد برداشت را توجیه می‌کند.
او با بيان اينكه ارقام یادشده با توجه به ذخایر موجود و وضعیت کنونی توسعه میدان‌های نفتی منطقه غرب کارون است،عنوان كرد: بدیهی است که با اکتشافات جدید در این منطقه، تغییر و افزایش حجم ذخایر محتمل است. با این روند، طبیعی است که نگاه دولت و شرکت ملی نفت ایران به منطقه غرب کارون، دقیق و متمرکز باشد، از این رو، انتظار است که مجلس و دولت به تأمین منابع مالی مورد نیاز در سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، به‌طور جدی توجه کنند.
به گفته وي با توجه به جذابیت‌هایی که توسعه این میدان‌ها دارد، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی برای حضور و سرمایه‌گذاری در طرح توسعه آنها، اشتیاق و آمادگی خود را اعلام کرده‌اند و همچنین شرکت‌های ایرانی هم علاقه خود را برای مشارکت در اجرای طرح توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون نشان داده‌اند.
سهم برنامه هاي جديد از توسعه غرب كارون
شهنازي زاده يادآورشد: شرکت ملی نفت ایران، برای توسعه آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی هم برنامه‌ای را در چارچوب برگزاری مناقصه و واگذاری این طرح‌ها در چارچوب الگوی جدید قراردادهای بالادستی صنعت نفت، دنبال می‌کند و شرکت‌های خارجی متعددی برای توسعه این میدان‌ها آمادگی خود را اعلام کرده‌اند.
او با بيان اينكه خوشبختانه تاکنون تکلیف توسعه بیشتر میدان‌های منطقه غرب کارون مشخص شده ،تصريح كرد: از آنجا که ارزش اقتصادی ذخایر این منطقه با ذخایر پارس جنوبی نزدیک است، شتاب‌بخشی به پروژه‌های آن، از اولویت‌های شرکت ملی نفت ایران است.
اين مدير نفتي صنعت نفت را موتور محرکه اقتصاد کشور برشمرد و عنوان كرد: افزایش تولید نفت می‌تواند موجب تبدیل ثروت‌های زیرزمینی به روزمینی، ارزآوری و در نتیجه رشد و رونق اقتصادی در کشور شود، بر همین اساس، شرکت ملی نفت ایران، بر توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون که بیشتر آنها مشترک هستند، به‌طور ویژه تمرکز کرده است.
وي اضافه كرد: مخازن میدان عظیم آزادگان با مخازن میدان مجنون و مخازن میدان یادآوران با مخازن میدان نهر عمر (سنباد) یا بلوک ۹ عراق مشترک است، از این رو باید تلاش شود تا با اهتمام ویژه به توسعه میدان‌های مشترک این منطقه شتاب داده شود تا مردم هم از موهبت‌های خدادادی آن بهره‌مند شوند.
او با بيان اينكه همزمان با توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون، زیرساخت‌های گسترده‌ای ایجاد می‌شود ،خاطرنشان كرد: اشتغال و اقتصاد در منطقه رونق می‌گیرد که به تقویت امنیت در نوار مرزی می‌انجامد؛برای توسعه میدان‌های نفتی این منطقه، همزمان با دریافت مجوزهای زیست محیطی، تحصیل اراضی و پاک‌سازی منطقه از مین‌ها و مهمات عمل نکرده باقی‌مانده از هشت سال جنگ تحمیلی، زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه همچون جاده‌های دسترسی، خطوله لوله انتقال آب و برق، پوشش مخابراتی و شبکه ارتباطی، محل چاه‌ها، اقامتگاه و... ایجاد و مهیا شده است. با انجام برخی اقدامات زیرساختی و ایجاد امکانات و رفاه نسبی، زندگی مردم محلی و بومی در این منطقه تا حدود بهبود یافته و امید است در ادامه فعالیت‌ها، سطح زندگی مردم منطقه نیز ترقی کند.
گفتني است، میدان‌های هیدروکربوری واقع شده در منطقه غرب کارون پربرکت، از نزدیکی شهر اهواز آغاز می‌شوند و تا منتهی الیه نوار مرزی امتداد می‌یابد؛ در واقع عرض و طول این مستطیل نفتی از ساحل غربی کارون در نزدیکی منطقه جفیر تا مرز مشترک ایران و عراق و از جنوب چزابه تا غرب منطقه دارخوین است که همان منطقه نفتی غرب کارون را تشکیل میدهد.در این گستره نفت خیز، ۲ میدان فوق عظیم و اصلی آزادگان و یادآوران که در حدود دهه اخیر کشف شده‌اند و از جمله بزرگترین میدان‌های نفتی جهان هستند که حجم ذخایر چشمگیر آنها در حدود ۶۷ میلیارد بشکه نفت درجا برآورد می‌شود.