بررسی‌ها حاکی از آن است که در صورت تداوم این رشد تا پایان سال‌جاری، رقم تسهیلات اعتباری به حدود 500 هزار میلیارد تومان خواهد رسید که این رقم تقریبا نیمی از تولید ناخالص داخلی کشور است. بانک مرکزی آخرین آمارهای تسهیلات پرداختی بانک‌ها در 10 ماه نخست سال‌جاری را منتشر کرد. براساس آمارهای بانک مرکزی میزان کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها در بازه 10 ماه نخست سال 1395 به بخش‌های اقتصادی به 427 هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل معادل 4/ 43 درصد رشد کرده است. در 10 ماه نخست سال‌جاری به‌طور متوسط رقم هر تسهیلات، معادل 60 میلیون تومان بوده است.
حجم تسهیلات پرداختی در 9 ماه نخست سال‌جاری معادل 382 هزار میلیارد تومان بود که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد 5/ 43درصدی را ثبت کرد. بررسی‌ها نشان میدهد که حجم کل تسهیلات پرداختی در 10ماه سال‌جاری از کل تسهیلات اعطا شده بیشتر است، بر این اساس حجم کل تسهیلات اعطا شده در سال 1394 معادل 417 هزار میلیارد تومان بوده است. اما در 10 ماه نخست سال‌جاری 10هزار میلیارد تومان بیشتر تسهیلات ارائه شده است. مسوولان بانک مرکزی معتقدند که یکی از دلایل افزایش این آمار تمدید تسهیلات غیرجاری و سررسید شده است. در حال حاضر مطابق آمارها حدود 100 هزار میلیارد تومان مطالبات غیرجاری وجود دارد. البته برخی از کارشناسان معتقدند که آمار مطالبات غیرجاری بیشتر از این رقم است و برخی از بدهی‌های دولت به بانک‌ها، جزو این مطالبات احصا نمی‌شود. بررسی آمارها در سال‌های اخیر نشان میدهد که حجم تسهیلات طی سه سال، به دو برابر افزایش یافته است؛ زیرا میزان تسهیلات پرداختی در پایان سال 1392 معادل 236 هزار میلیارد تومان بوده است، این رقم در پایان دی ماه سال‌جاری به 427 هزار میلیارد تومان رسیده و احتمالا تا پایان سال از رقم 470 هزار میلیارد تومان گذر خواهد کرد.
تداوم تمرکز به سرمایه در گردش
مسوولان بانک مرکزی معتقدند رشد تسهیلات چه از طریق تمدید تسهیلات غیرجاری و چه از طریق اعطای تسهیلات جدید به بنگاه‌ها می‌تواند نقش حمایتی برای اقتصاد کشور داشته باشد، به‌خصوص که بخش قابل توجهی از این تسهیلات در قالب سرمایه در گردش بنگاه‌ها اعطا می‌شود. آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد که سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش تمامی بخش‌ها در 10 ماه نخست سال‌جاری معادل 4/ 272 هزار میلیارد تومان بوده که معادل 7/ 63 درصد کل تسهیلات پرداختی است. به گزارش بانک مرکزی، رقم کل تسهیلات پرداختی سرمایه در گردش بنگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل 46 درصد رشد کرده است. مطابق آمارهای این گزارش سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در 10 ماه سال‌جاری معادل 101 هزار میلیارد تومان بوده که نشان‌دهنده تخصیص 1/ 37 درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه در گردش تمامی بخش‌های اقتصادی است. این گزارش برای تاکید سهم بالای، سرمایه در گردش در بخش صنعت اضافه می‌کند: «از 124هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 4/ 81 درصد آن در تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است که بیانگر توجه و اولویت دهی به تامین منابع برای این بخش ازسوی بانک‌ها در سال‌جاری است.»
جزئیات تسهیلات پرداختی
بانک مرکزی در یک جدول هدف از دریافت تسهیلات پرداختی در هر یک از بخش‌ها را مشخص می‌کند. براساس آمارها، بیشترین تسهیلات پرداختی در 10 ماه نخست سال‌جاری در بخش خدمات بوده که 170 هزار میلیارد تومان تسهیلات این بخش اعطا شده است. از این رقم 55 درصد در بخش سرمایه در گردش، 1/ 19درصد صرف خرید کالاهای شخصی و 11 درصد با هدف ایجاد تخصیص یافته است. تعداد تسهیلات اعطایی در کل بخش خدمات معادل 5/ 3 میلیون فقره بوده است. بخش صنعت و معدن، پس از خدمات در رتبه دوم بیشترین حجم تسهیلات اعطایی قرار گرفته است. بر این اساس در بخش صنعت و معدن 124هزار میلیارد تسهیلات ارائه شده است. از این رقم 4/ 81 درصد در بخش سرمایه در گردش، 7/ 8درصد با هدف ایجاد و 2/ 4 درصد با هدف توسعه در این بخش تخصیص یافته است. تعداد کل تسهیلات در بخش صنعت و معدن معادل 261 هزار فقره بوده است. در 10 ماه نخست سال‌جاری در بخش بازرگانی حدود 59 هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه شده است. از این رقم 70 درصد در بخش سرمایه در گردش 2/ 6 درصد در بخش خرید کالای شخصی و 6/ 14 درصد در سایر موارد اختصاص یافته است. در بخش بازرگانی نیز 978 هزار فقره تسهیلات ارائه شده است.
در بخش مسکن و ساختمان، حجم کل تسهیلات پرداختی معادل 6/ 38 هزار میلیارد تومان بوده است. از این رقم 4/ 36 درصد صرف خرید مسکن شده و 27 درصد نیز در تامین سرمایه در گردش گروه مسکن و ساختمان هزینه شده است. تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی از سایر بخش‌ها کمتر بوده است. این رقم در 10ماه نخست سال‌جاری به 7/ 35 هزار میلیارد تومان می‌رسد. مانند سایر بخش‌ها سهم سرمایه در گردش بخش کشاورزی نیز بالا بوده و 73درصد تسهیلات در این بخش هزینه شده است. تعداد کل تسهیلات کشاورزی در 10 ماه نخست سال‌جاری 4/ 1 میلیون فقره بوده است.
توجه ویژه به کنترل تورم
بانک مرکزی با ارائه آمارها تاکید می‌کند که در تداوم مسير جاري ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نيز باید در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسيل تورمي ناشي از فشار تقاضاي کل در اقتصاد نيز بود. بر اين اساس ضروري است به افزايش توان مالي بانک‌ها از طريق افزايش سرمايه و بهبود کفايت سرمايه بانک‌ها، کاهش تسهيلات غيرجاري و بازگرداندن آنها به مسير صحيح اعتباردهي بانک‌ها، افزايش بهره‌وري بانک‌ها در تامين سرمايه در گردش توليدي، پرهيز از فشارهاي مضاعف بر دارايي بانک‌ها و ترغيب بنگاه‌هاي توليدي به سمت بازار سرمايه به‌عنوان يک ابزار مهم در تامين مالي طرح‌های اقتصادي (ايجادي) توجه ويژه‌اي کرد.