استراحت بورس در آغاز پاییز

گزارش‌های 6ماهه محرک بعدی بورس؟

روند صعودی بورس تهران در سال جاری از تیرماه به بهانه رشد قیمت‌های جهانی در بازار فلزات اساسی و کانه‌های فلزی آغاز شد. در این فضا طبیعی بود که توجه بازار به سمت نمادهای فلزی و معدنی جلب شده و منجر به رشد قیمت در این نمادها شود. از آنجا که نمادهای گروه فلزی و معدنی عموما نمادهای بزرگ و شاخص‌سازی هستند به تبع رشد قیمت در این نمادها، شاخص کل بورس نیز رشد قابل توجهی را ثبت کرد.در نهایت بازدهی متوسط بورس تهران در نیمه اول سال به 1/ 11 درصد رسید که بخش عمده آن تحت تاثیر گروه‌های فلزی و معدنی شکل گرفته بود. در این میان کمبود نقدینگی فعال در بازار سهام، رشد گروه‌های فلزی و معدنی را با اصلاح قیمت در سایر گروه‌ها همزمان کرد. به عبارت بهتر، از آنجا که نقدینگی فعال در بازار سهام محدود بود (با توجه به نرخ بالای سود بدون ریسک) برای ایجاد تقاضا در نمادهای فلزی و معدنی، مهاجرت نقدینگی از سایر گروه‌ها به گروه‌های فلزی و معدنی ضروری به نظر می‌رسید. در نتیجه همزمان با رشد شاخص فلزات اساسی و شاخص استخراج کانه‌های فلزی، افت تقاضا و افزایش عرضه در سایر گروه‌ها شکل گرفت و در نهایت سایر گروه‌های بورسی با اصلاح قیمتی مواجه شدند.این رویداد در واگرایی شاخص کل بورس و شاخص کل هم‌وزن نیز قابل مشاهده است. شاخص کل بورس در تابستان تقریبا 9 درصد رشد کرد. شاخص کل‌ هم‌وزن اما در این مدت رشد 6درصدی را تجربه کرد. پیام این پیشامد، کاهش توجهات به تک‌سهم‌ها و نمادهای کوچک‌تر بازار و در نتیجه افت قیمت در این نمادها بود. در واقع نقدینگی از گروه‌های کوچک‌تر به گروه‌های بزرگ‌تر (فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی) منتقل شده بود.

این در حالی است که اختلاف بازدهی این دو شاخص اصلی بازار از ابتدای سال جاری تا انتهای شهریورماه با بازدهی این دو شاخص در تابستان به نفع شاخص هم‌وزن رقم خورده است. در حالی که شاخص کل در نیمه اول سال 1/ 11 درصد رشد داشته، شاخص کل هم‌وزن در این مدت بیش از 14 درصد افزایش یافته است. در واقع در ابتدای سال جاری این نمادهای کوچک‌تر بازار بود که بیشتر مورد توجه فعالان بازار قرار داشت. در دوره نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری، هیجان بازار باعث رشد قیمت‌ها در نمادهای کوچک‌تر شد. در آن دوره انگیزه کافی برای رشد قیمت سهام شرکت‌های بزرگ‌تر وجود نداشت. فعالان بازار بیشتر در نمادهایی خریدار بودند که فروشنده عمده‌ای نداشت.پس از آنکه هیجان کارزارهای انتخاباتی فروکش کرد، اصلاح قیمت در نمادهای کوچک بازار نیز آغاز شد. تا زمانی که رشد قیمت در بازارهای جهانی (تیرماه) شدت نگرفته بود، بورس تهران در رکود پس از انتخابات به سر می‌برد. با رشد قیمت‌های جهانی و افزایش توجهات به نمادهای فلزی و معدنی، اصلاح قیمت در نمادهای کوچک بازار شدت گرفت. در نتیجه بازدهی شاخص‌های «کل» و «‌کل هم‌وزن» واگرا شد.پس از رسیدن قیمت در نمادهای فلزی و معدنی به قله‌های قابل توجه تاریخی، این انتظار وجود داشت که رفته‌رفته نقدینگی از این گروه‌ها خارج شود و به سمت سایر گروه‌ها گسیل شود. اما به نظر می‌رسد فعالان بازار سهام همچنان به نمادهای فلزی و معدنی امیدوارند و قصد خروج و شناسایی سود قابل توجه از این نمادها را ندارند. از روند معاملات چنین استنباط می‌شود که فعالان بازار احتمالا منتظر انتشار گزارش‌های 6ماهه هستند و تا زمان انتظار این گزارش‌ها نه دست به خرید قابل توجه می‌زنند و نه خبری از فروش‌های محسوس در بازار است.در واقع فعالان بازار سهام احتمالا منتظر خواهند ماند تا مشخص شود که شرکت‌های بورسی تا چه حد در استفاده از فضای رونق بازارهای جهانی موفق بوده‌اند. در برخی نمادها بعید است که فعالان بازار غافلگیر شوند، اما برخی نمادهای وابسته به قیمت‌های جهانی در گزارش‌های ماهانه خود رفتار پرنوسانی از خود نشان داده‌اند. از این جهت گزارش‌های شهریورماه و همچنین صورت‌های مالی حسابرسی شده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

سیگنال‌های نقدینگی، همچنان ضعیف

روز گذشته ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی به 122 میلیارد تومان رسید. این در حالی بود که در آخرین روزهای شهریورماه، ارزش روزانه معاملات بیش از 130 میلیارد تومان در روز بود. با این روند چنین استنباط می‌شود که هنوز خبری از ورود نقدینگی جدید به بازار نیست. چهارشنبه گذشته با رشد نمادهای خودرویی که همزمان شد با عدم افت قیمت در نمادهای فلزی و معدنی، به نظر رسید که سیگنال‌هایی از ورود نقدینگی جدید صادر شده است. دیروز اما معاملات بورسی کم‌رمق‌تر از آنچه انتظار می‌رفت پیگیری شد.با توجه به وجود چشم‌انداز کاهش واقعی نرخ سود بدون ریسک، این احتمال وجود دارد که در نیمه دوم سال شاهد ورود نقدینگی به بورس از سایر بازارهای رقیب (به ویژه بازار پول) باشیم. چنانچه این اتفاق رخ دهد، رشد متوسط قیمت در نیمه دوم سال دور از دسترس نخواهد بود. دیروز اما نشانه‌ای از ورود نقدینگی جدید به بورس مشاهده نشد. خودرویی‌ها نیز که روز مهمی از معاملات را پشت سر می‌گذاشتند چندان پرمعامله ظاهر نشدند.با این تفاسیر به نظر می‌رسد که کلیت بازار بیش از آنکه عجله‌ای برای تزریق نقدینگی داشته باشد، تمایل به صبر و مشاهده تا انتشار گزارش‌های 6ماهه دارد.

جای خالی حقیقی‌ها

روند معاملات بازار روز گذشته نشان می‌دهد که اشخاص حقیقی بیش از آنکه خریدار سهام باشند در مقام فروشنده ظاهر شده‌اند. روز گذشته خالص خرید سهام به اندازه 5 میلیارد تومان به نفع اشخاص حقوقی بود. از آنجا که اشخاص حقیقی با هیجان بیشتری معامله می‌کنند، در زمان مثبت شدن خالص خرید حقیقی‌ها می‌توان انتظار داشت که روندها دست‌کم در کوتاه‌مدت صعودی باشند. در طرف مقابل هرزمان که اشخاص حقوقی اقدام به خریدهای بیشتری می‌کنند، باید انتظار داشت که در کوتاه‌مدت، ثبات بهترین حالتی است که می‌تواند برای بازار رخ دهد و خبری از رشد قیمت‌ها دست‌کم در کوتاه‌مدت نخواهد بود.

رنگ باختن انگیزه‌ها با ثبات نرخ دلار

نکته دیگری که این روزها می‌تواند دلیل دیگری بر فروکش کردن هیجان بازار تلقی شود، تثبیت نرخ دلار در بازار آزاد است. در هفته‌های اخیر نرخ دلار پس از مدت‌ها از محدوده 3هزار و 900 تومانی عبور کرد. ادامه روند صعودی نرخ ارز می‌توانست به‌عنوان محرکی مضاعف، بورس تهران را تحت تاثیر قرار دهد. طی روزهای اخیر اما نرخ خرید ارز در صرافی‌ها دوباره از محدوده 3هزار و 900 تومانی پایین‌تر ایستاد تا انگیزه‌های بورسی تا حدودی تضعیف شود. با این حال نرخ دلار مبادله‌ای همچنان آهنگی صعودی دارد که می‌تواند برای گروه پالایشی خبر خوشی به نظر بیاید.

مروری بر آمار معاملات دیروز

سرمایه‌گذاران بورس تهران روز گذشته بیش از یک میلیارد و 736 میلیون برگه سهم، حق تقدم و سایر دارایی‌های مالی را به ارزش 403 میلیارد تومان در 104 هزار نوبت معاملاتی دست به دست کردند. از این میزان تقریبا 122 میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص داشت. با این وجود در پیش‌گشایش بازار بیش از هزار میلیارد تومان برای خرید سهام «های وب» سفارش در سامانه معاملات قرار گرفته بود. به نظر می‌رسد اگرچه هنوز خبری از ورود نقدینگی جدید به بورس تهران نیست، اما به نظر نمی‌رسد نقدینگی پارک‌شده در کنار بورس به تنهایی توان رشد بازار را داشته باشد. از آنجا که انتظار می‌رود صورت‌های مالی 6ماهه مثبتی در پیش داشته باشیم، احتمالا به زودی شاهد تقویت تقاضا و ارزش معاملات در بورس تهران خواهیم بود. همان‌طور که اشاره شد در جریان معاملات اولین روز هفته، ماه و فصل شاخص بورس پس از صعودهای پرقدرت هفته گذشته، اندکی استراحت کرد. شاخص کل دیروز با افت 33 واحدی در رقم 85 هزار و 798 قرار گرفت. شاخص بازار اول 51 واحد افت کرد اما شاخص بازار دوم 81 واحد بالا رفت. نمادهای فولاد مبارکه، ملی مس، سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و گل‌گهر با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص افت این متغیر را ثبت کردند. در مقابل نمادهای هلدینگ نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی پردیس و ایران خودرو با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص مانع افت بیشتر این متغیر شدند. برترین گروه‌های صنعت نیز با بیشترین حجم و ارزش معاملات متعلق به نمادهای خودرو، محصولات فلزی و فلزات اساسی بود.از میان گروه‌های 38گانه بورس، روز گذشته 19 صنعت با رشد شاخص خود مواجه شدند. گروه‌های محصولات چوبی (با تک‌نماد «چفیبر») و دباغی و پرداخت چرم (با تک نماد «وملی») با ارزش ناچیزی از معاملات بیشترین رشد روزانه را در بین سایر صنایع به خود اختصاص دادند. گروه خودرو و ساخت قطعات که بیشترین ارزش معاملات دیروز را به خود اختصاص داد در رتبه سوم پربازده‌ترین گروه‌های بورسی قرار گرفت. ارزش معاملات این گروه بالغ بر 25 میلیارد تومان بود.اگرچه بیشترین ارزش معاملات به این گروه اختصاص یافت، این ارزش معاملات برای صدور سیگنال تکنیکال به خریداران احتمالی همچنان کافی نیست. به نظر می‌رسد که معاملات گروه خودرویی امروز هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. در طرف مقابل گروه‌های استخراج نفت و گاز، استخراج کانه‌های فلزی و همچنین فلزات اساسی بیشترین افت روزانه شاخص صنعت را به خود اختصاص دادند. صدرنشینی بازار با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای ‌های وب، پتروشیمی شیراز، پتروشیمی کرمانشاه، داروسازی اسوه، فرآورده‌های نسوز ایران، پتروشیمی پردیس و ایران خودرو دیزل بود. در مقابل نمادهای سرمایه‌گذاری البرز، قند شیرین خراسان، پاکشو، فروسیلیس، توسعه معدنی و صنعتی صبانور، فرآوری مواد معدنی ایران و ریخته‌گری تراکتورسازی ایران با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات قرار گرفتند.