جدیدترین گزارش کیفیت خودروهای داخلی که توسط وزارت صمت اعلام شده، حکایت از ثبات نسبی سطح کیفی محصولات خودروسازان کشور دارد. در این گزارش همچنین فاکتور میزان رضایتمندی مشتریان از خودروها در بازه زمانی سه ماه پس از تحویل نیز گنجانده شده است. بر این اساس، رده‌بندی کیفی خودروها علاوه بر ارزیابی عادی گذشته، به میزان رضایتمندی مشتریان نیز وابسته شده است. گویا این شاخص به دستور وزارت صمت اضافه شده و طبق آن آخرین وضع کیفی سه ماهه خودروها نیز ملاک ارزیابی سطح کیفیت ماهانه‌شان قرار گرفته و خواهد گرفت.
تغییر فرمول ارزیابی کیفی خودرو
در این گزارش که به تیرماه امسال تعلق دارد و شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران آن را تهیه کرده، ۴۴ خودروی داخلی مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته است. طبق گزارش منتشره، بیشتر خودروهای تولیدی در تیرماه، سه ستاره بوده‌اند و تنها یک محصول توانسته تمام ستاره‌های ممکن را به خود اختصاص دهد.
این برای دومین ماه متوالی است که وزارت صمت پس از وقفه‌ای ۹ ماهه، گزارش کیفی خودروهای داخلی را منتشر می‌کند. تا قبل از خرداد امسال، آخرین بار مرداد سال گذشته بود که گزارش کیفی خودروهای داخلی منتشر شد و پس از آن، وزارت صمت به مدت ۹ ماه اجازه نداد در مورد سطح کیفی خودروها اطلاع‌رسانی شود. گزارش کیفی را اما سال‌هاست شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران به‌صورت ماهانه تهیه می‌کند. در دوران غیر‌تحریمی، شرکت بازرسی به طور منظم و هر ماهه نسبت به انتشار گزارش کیفی اقدام می‌کرد، اما در دو مقطع، وزارت صمت این روند را بر هم زد. ابتدا در دور نخست تحریم‌ها بود که این وزارتخانه محدودیت‌هایی را بر سر راه انتشار گزارش کیفی ایجاد کرد و نظم و محتوای انتشار را تغییر داد. تا پیش از دخالت وزارت صنعت در ماجرای انتشار گزارش کیفی، نتیجه ارزیابی کیفیت خودروها نه تنها ماهانه و منظم توسط شرکت بازرسی اعلام می‌شد، بلکه دارای جزئیاتی مهم از سطح کیفی محصولات تولیدی بود. در آن گزارش‌ها، ریز نمرات منفی خودروها در بخش‌های مختلف مانند موتور، بدنه، رنگ، تجهیزات الکتریکی و... اعلام می‌شد که می‌توانست به مشتریان در انتخاب محصولی مناسب کمک کند. با این حال وزارت صنعت، دیگر اجازه انتشار جزئیات کیفی را نداد. اعمال محدودیت‌های این وزارتخانه برای اطلاع‌رسانی از کیفیت خودروها اما ریشه در تحریم‌ها داشت. آن زمان به نظر می‌رسید افت کیفی خودروها به دلیل تحریم، دلیل وزارت صنعت برای اعمال محدودیت در انتشار گزارش کیفیت است. تحریم‌ها سبب شده بود روند تامین قطعات موردنیاز خودروسازان از منابع اصلی مختل و آنها به سمت منابع فرعی بروند.
بنابراین قطعات تامینی از سطح کیفی کمتری نسبت به گذشته برخوردار بودند و از همین رو کیفیت خودروهای تولیدی نیز پایین آمد. پس از لغو تحریم‌ها و برقراری ارتباط دوباره بین خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی با خارجی‌ها (دوران پسابرجام)، انتظار می‌رفت کیفیت خودروهای تولیدی بهتر شده و بنابراین محدودیت‌های انتشار گزارش کیفی نیز برطرف شوند، با این حال وزارت صنعت همچنان اجازه انتشار جزئیات کیفی را نداد. شرایط به شکلی پیش رفت که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران مجبور شد گزارش‌هایی نسبتا ناقص منتشر کند. در گزارش‌های منتشره از آن زمان تا خرداد امسال، تنها به این موضوع اشاره می‌شد که هر خودرویی چند ستاره کیفی را به دست آورده است. این البته در حالی است که در گزارش جدید، اما شرکت بازرسی توانسته مجوز درج نمرات منفی کل را از وزارت صمت دریافت کند. بر این اساس، در گزارش تیرماه مشخص شده که مجموع نمرات منفی هر خودرویی چقدر است. هرچه این نمره بالاتر باشد، نشان‌دهنده سطح کیفی کمتر است و هر چه پایین‌تر، از کیفیت بهتر حکایت دارد.
در گزارش کیفی تیرماه اما ۳۹ خودروی داخلی مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته و در این بین، تنها یک محصول موفق به اخذ هر پنج ستاره کیفی شده است. همچنین ۱۰ خودرو نیز چهار ستاره شده‌اند و تعداد سهم ستاره‌ها نیز به ۲۴ مورد رسیده است. در نهایت دو خودرو نیز دو ستاره شده‌اند و پس از مدت‌ها، یک محصول تک ستاره نیز در جمع خودروهای تحت ارزیابی قرار گرفته است. از دیگر نکات قابل توجه گزارش کیفی تیر ماه می‌توان به افت کیفی دو محصول شامل برلیانس پارس‌خودرو و آریزو۵ مدیران خودرو اشاره کرد.
جزئیات کیفی خودروها در تیر
به سراغ جزئیات کیفی خودروهای داخلی در تیرماه برویم و ببینیم اوضاع آنها به چه شکل بوده است.
طبق معمول، شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، خودروهای داخلی را در پنج دسته قیمتی مورد بررسی قرار داده و بسته به سطح کیفی و البته میزان رضایت مشتریان، بین یک تا ۵ ستاره کیفی را برایشان در نظر گرفته است. بر این اساس، در دسته یک قیمتی، تنها با یک محصول چینی به نام تیگو۷ مواجه می‌شویم که با ۵/ ۲۲ نمره منفی، سه ستاره کیفی را از آن خود کرده است.
دسته قیمتی دوم اما میزبان هشت خودرو است که به جز پژو ۲۰۰۸، باقی آنها چینی هستند. در این بین، پژو ۲۰۰۸ توانسته مانند گزارش قبلی تمام ستاره‌های کیفی ممکن را به خود اختصاص داده و عنوان برترین خودرو داخلی را طی تیرماه به دست بیاورد.
پژو ۲۰۰۸ تنها ۱۵ نمره منفی در تیر ماه داشته است. پژو ۲۰۰۸ البته به احتمال فراوان طی هفته‌های آتی با ایران خودرویی‌ها وداع خواهد کرد، زیرا ذخایر قطعات آن رو به اتمام است. البته اخبار ضد و نقیضی مبنی بر داخلی‌سازی این محصول به گوش می‌رسد، هرچند هنوز ایران خودرو آنها را تایید نکرده است.
در دسته قیمتی دوم اما یک مونتاژی دیگر ایران خودرو به نام هایماS۷ نیز به چشم می‌آید که با کسب ۳/ ۳۷ نمره منفی، موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده است.
این محصول در سایت خراسان ایران خودرو مونتاژ می‌شود و با وجود تحریم، هنوز میهمان ایران است. دیگر خودروهای عضو دسته قیمتی دوم، جک در مدل‌های S۵ و S۳ هستند. این دو خودرو که متعلق به بخش خصوصی هستند، در گزارش تیرماه سه ستاره کیفی به دست آورده‌اند. این گروه اما دو سه ستاره دیگر هم دارد، یکی بیسو و دیگری تیگو ۵. هر دو محصول چینی هستند و در بخش خصوصی خودروسازی کشور به مونتاژ می‌رسند و اولی ۵/ ۵۱ نمره منفی به دست آورده و دومی نیز ۵/ ۵۲ نمره منفی.
دسته قیمتی دوم اما یک میهمان دو ستاره و یک عضو تک ستاره را نیز به خود می‌بیند. بر این اساس، ام وی ام ایکس ۳۳ (مدل S) تنها دو ستاره کیفی را به دست آورده و ۷۵ نمره منفی به نام آن ثبت شده است. همچنین آریزو۵ نیز به‌عنوان دیگر محصول بخش خصوصی صنعت خودرو کشور، با کسب ۷/ ۹۳ نمره منفی، عنوان تنها محصول تک ستاره در تیر را به خود اختصاص داده است. این محصول پیش تر دو ستاره بود، اما ظاهرا کاهش رضایت مردمی از آن، سبب تک ستاره شدنش در نخستین ماه تابستان شده است.
اما به دسته قیمتی سه برویم، جایی که تنها یک عضو دارد و آن، بسترن چینی است. طبق گزارش منتشره، این محصول موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده و ۶۰ نمره منفی نیز به آن تعلق گرفته است.
در گروه قیمتی ۴ اما با انبوهی از خودروهای داخلی مواجه می‌شویم، گروهی که بیشترین اعضا را در خود جا داده است. این گروه ۹ عضو چهار ستاره دارد و باقی اعضایش نیز سه ستاره به شمار می‌روند.
در رده‌های نخست تا نهم به ترتیب با رنو ساندرو اتومات (۷۱/ ۸۶ نمره منفی)، پژو ۲۰۷ اتومات (۷۵/ ۸۶ نمره منفی)، تندر۹۰ پلاس اتومات (۸۷ نمره منفی)، پژو ۲۰۷ صندوقدار اتومات (۵/ ۸۷ نمره منفی)، پژو ۲۰۷ (۵/ ۸۷ نمره منفی)، پارس تندر (۷۳/ ۸۷ نمره منفی)، پژو ۲۰۷ صندوقدار (۷۹/ ۸۷ نمره منفی) و دنا پلاس (۸۵/ ۸۷ نمره منفی) مواجه می‌شویم. تمامی این خودروها چهار ستاره کیفی به دست آورده‌اند و این در حالی است که برخی از آنها شامل تندر و ساندرو و پارس تندر تقریبا از خودروسازی ایران رفته یا در حال وداع هستند.
در این دسته قیمتی اما برلیانس H۲۳۰ پارس‌خودرو با کسب ۰۶/ ۸۹ امتیاز و کسب سه ستاره کیفی، در رده بعدی قرار گرفته است. این محصول با توجه به ارزیابی صورت گرفته و همچنین جمع‌بندی رضایت مشتریان، یکی از ستاره هایش را از دست داده است. در بین دیگر اعضای دسته قیمتی چهار، پژو ۲۰۶ هاچ‌بک با کسب ۹۳/ ۱۱۳ نمره منفی، رده دهم را به خود اختصاص داده و پس از آن، مدل صندوقدار این خودرو نیز ۸۵/ ۱۱۴ امتیاز منفی را به خود می‌بیند. هر دو محصول نیز سه ستاره به شمار می‌روند.
در رده‌های دوازدهم سیزدهم دسته قیمتی دو نیز با دنا و رانا مواجه می‌شویم، خودروهایی سه ستاره که به ترتیب ۹۲/ ۱۱۴ و ۴۳/ ۱۱۵ نمره منفی به دست آورده‌اند. در رده بعدی نیز دانگ فنگ مونتاژی ایران خودرو جا خوش کرده، محصولی که سه ستاره دارد و جمع نمرات منفی‌اش به ۶۳/ ۱۱۵ رسیده است. دسته قیمتی دو همچنین پارس اتومات تولیدی سایت کرمانشاه را با ۱۳/ ۱۱۸ نمره منفی، سورن را با ۳۴/ ۱۱۸ نمره منفی، پژو پارس تولید تهران را با ۹۱/ ۱۱۸ نمره منفی، پژو پارس معمولی تولید سایت کرمانشاه را با ۱۱۹ نمره منفی، پارس مازندران را با ۰۶/ ۱۱۹ نمره منفی، پارس تولید سمنان را با ۴۶/ ۱۱۹ نمره منفی، پارس تولید سایت فارس را با ۵۳/ ۱۱۹ نمره منفی، سمند تولیدی در سایت تبریز را با ۸۲/ ۱۱۹ نمره منفی و پژو ۴۰۵ تولید سایت خراسان را با ۵/ ۱۴۰ نمره منفی در خود جای داده است.
در نهایت اما دسته قیمتی پنج نیز میزبان محصولات سایپا شامل کوئیک، تیبا، ساینا و پراید شده است. در این بین، کوئیک سه ستاره کیفی به دست آورده و میانگین نمره منفی آن ۶۲/ ۱۱۹ است. تیبا۲ نیز با کسب سه ستاره و نمره منفی ۳۳/ ۱۴۴، در رده دوم جا خوش کرده و پشت سر آن نیز ساینا با نمره منفی ۷۴/ ۱۴۴ قرار گرفته است. تیبای معمولی هم که سه ستاره دارد، ۲۲/ ۱۴۵ نمره منفی را به خود می‌بیند.
همچنین پراید ۱۳۱ سایپا نیز ۴۸/ ۲۱۶ نمره منفی به‌دست آورده و مدل پارس‌خودرویی این محصول نیز ۲۴/ ۲۱۷ امتیاز منفی دارد. هر دو خودرو دو ستاره کیفی به دست آورده‌اند و ظاهرا دیگر در سایپا به تولید نمی‌رسند.