غلامرضا مصباحی مقدم در اولین کنگره ملی - دانشجویی عملیاتی کردن اقتصاد اسلامی در بستر اقتصاد ایران که در دانشگاه امام صادق برگزار شد با بیان اینکه نظام بانکی به گونه‌ای است که نظام اقتصادی را با مشکل مواجه کرده است، گفت: ذات این نظام به گونه‌ای است که عملا تفاوت جدی با نظام بانکداری ربوی ندارد چرا که در برابر سود معین پول را از مردم گرفته و به سرمایه گذاران میدهد و خود ما به التفاوت را در ازای خدمات ارائه شده برمی‌دارد که این از نظر جوهر کار هیچ تفاوتی با نظام ربوی بانکی دنیا ندارد.
وی ادامه داد: تنها تفاوت در نرخ، اعداد و ارقام است و به حساب اینکه در نظام ما تورم دو رقمی عملکرد چند دهه گذشته است سود سپرده‌های بانکی هم مشمول این منفعت ناشی از تورم است و یا آنکه گیرندگان تسهیلات به ازای هزینه‌ای که متقبل می‌شوند ناشی از نرخ تورم است.
مصباحی مقدم اظهار داشت: مطالعه تجربه بانکداری نشان داده که اگر وجوه کل مردم در سپرده ها باشد قدرت خرید در طی سال‌های گذشته کاهش یافته و اگر وجوه درشت و کلان داشتند که صاحبان آن توانسته‌اند بخشی از منافع را به دست آورند و منافعشان افزایش یافته است .
این نماینده مجلس عنوان کرد: همین امر موجب بسته شدن قراردادهای صوری، مشارکت‌های غیر واقعی و قرارداد و عقود مبادله‌ای با فاکتورسازی‌های صوری شده است به گونه‌ای که سیستم بانکی ما بدون قبول ریسک سود می‌برد.
وی عنوان کرد: این مشکلات به نظام اقتصادی ما سرایت کرده به طوری که سرمایه گذاری در بخش مولد کم صرفه تر از سرمایه گذاری در بخش نا مولد بانکها است و بانکها به عنوان واسطه هستند اما منافع بانکها افزون بر منافع بخش مولد اقتصادی است.
مصباحی مقدم ادامه داد: نتیجه این شده که به تدریج منابع از بخش مولد به سمت بانکها و بخش های نامولد شیب پیدا کرده چرا که نرخ‌های از پیش تعیین شده نسبتا بالایی از سرمایه گذاران مطالبه می‌کنند و اگر سرمایه‌گذاران این منابع را به تولید اختصاص دهند بازدهی بالایی برای آنها نخواهد داشت.
این نماینده مجلس اظهار داشت: به این ترتیب وجوه به سمت بانکها می‌آید و بانکها به طور عمده بخش نامولد را تامین مالی می‌کنند و اگر برحسب ظاهر هم این وجوه به بخش مولد تزریق شود به صورت اتوماتیک به بخش غیر مولد انتقال پیدا می‌کند.
وی افزود: به این دلیل نظام بانکی بزرگ و بزرگتر و بخش واقعی اقتصاد نیز کوچک و کوچکتر می‌شود و این بحران اگرچه در حال حاضر خود را به خوبی نشان نمی‌دهد اما زمان زیادی طول نمی‌کشد تا خود را آشکار کند.
مصباحی مقدم یادآور شد: از طرفی دیگر بانکها منابع کل مردم را جذب کرده و بخش عظیمی از مردم از طریق سود سپرده های بانکی می‌توانند هزینه خود را تامین کنند،بنابراین پول خود را در بانکها یا موسسات اعتباری سرمایه گذاری می‌کنند. این امر موجب شده که این پول وارد بازار سرمایه نشود بنابراین به تولید منتج نخواهد شد که این امر عامل رکود در بخش تولید کالا و خدمات است.
این نماینده مجلس اظهار داشت: مورد دیگر مربوط به وجوه بزرگ صاحبان سرمایه است چرا که طبق برخی اسناد 80درصد منابع سپرده‌های بزرگ بانکی در دست دو درصد خانواده‌های کشور است در واقع یعنی ثروتمندان بزرگی را در اثر کارکرد نظام بانکی پیدا کرده‌ایم و منابع صاحبان این ثروت کلان دائما در حال افزایش است.
وی ادامه داد: صاحبان این منابع با موسسات مالی و اعتباری برای رسیدن به سود بیشتر چانه زنی می‌کنند و هر کدام مناسب تر باشد آن‌را انتخاب می کنند.صاحبان این وجوه کلان موجب تعیین و بالا نگه داشتن نرخ سود بانکی شده‌اند.
این نماینده مجلس افزود: اگرچه ما منتقد نظام سرمایه داری غرب و موضوع وال استریت و غیره هستیم اما ادامه وضعیت فعلی موجب می‌شود این قضایا نیز در ایران عمق پیدا کند که نیازمند یک نگاه کلان در حوزه نظام بانکداری است.
مصباحی با بیان اینکه بانکها با هدف رسیدن به سود بالاتر، وجوه خود را به سرمایه گذاری‌هایی سوق می‌دهند که متعلق به خودشان است، گفت: شرکت‌ها و بنگاه‌هایی که متعلق به بانکها و موسسات اعتباری هستند بخش‌های بزرگی شده و این وجوه در آنها قفل است که موجب کاهش قدرت وام دهی بانکها شده است.
وی ادامه داد: مشکل دیگر مشتریان بزرگ بانکها هستند که برای بانکها بسیار مهم هستند به گونه‌ای که بانکها حتی حاضر نیستند اطلاعات آنها را فاش کنند و در واقع می‌گویند این افراد مشتریان خوش حساب ما هستند. مثلا یک مشتری 1500 میلیارد تومان وام از بانک گرفته و مثلا 22 شرکت احداث می‌کند؛ هر چقدر که می‌خواهند منابع را به سیستم بانکداری برگرداند این کار را انجام نمی‌دهد و فاینانس می‌کند و وجوه را به شرکت‌های جدید خودش اختصاص میدهد.
مصباحی مقدم افزود: با افزایش این شرکت‌ها این منابع بلوکه شده و به سیستم بانکی باز نمی گردد، در واقع بخش اعظم منابع بانکی قفل است، بخشی در منابع خود و در بنگاه‌های طرف قرارداد آنها که تعداد این بنگاه‌ها هم تقریبا 160 تا 200 واحد است.