هزار سال پس از کشف طلا، این فلز گرانبها همچنان ارزش بالای خود را دارد و جایگاه خود را بهعنوان یک ماده گرانبها که بسیار مورد استفاده نیز هست، حفظ کرده است. معاملات سودآور و اشتغالزایی آن از جمله عوامل مهم در توجه کشورها به صنایع طلایشان است. سایت المانیتور در تحلیلی با اشاره به این موضوع ایران را بهعنوان یکی از کشورهای غنی از طلا معرفی کرده که طی یک دهه اخیر سرمایهگذاری در پروژههای معادن طلا و صنایع مرتبط افزایش داشته است. در سالهای اخیر، بسیاری از تحولات مهم از جمله کشف معادن طلا در استان یزد و ایجاد مجتمعهای طلا موجب افزایش بیشتر اهمیت ذخایر طلای ایران و پتانسیل آنها شده است.
از سویی شورای پول و اعتبار با ارسال نامهای به مقامات گمرکی صادرات طلا را مجاز اعلام کرده است به شرطی که طلای خام صادراتی از معادن داخلی استخراج شده باشد و در بازارهای ایران به قیمتهای رقابتی بینالمللی فروخته نشده باشد. بهعلاوه، صادرکنندگان باید درآمد حاصل از صادرات طلا را یا بهصورت ارز خارجی یا به شکل شمشهای طلای استاندارد به کشور برگردانند. در این نامه همچنین خاطرنشان شده است که تغییر این سیاست بستگی به موافقت نهایی وزارت صنعت، معدن و تجارت دارد.تا پیش از این بانک مرکزی ایران برای صادرات طلا حق انحصاری داشت. هرچند صادرکنندگان هنوز برای فروش طلا به مجوز بانک مرکزی نیاز دارند، اما برطرف کردن محدودیتهای قبلی با استقبال بسیاری از فعالان صنعت طلا مواجه شده است. محمد والی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهرات در این باره گفت: «این اقدام به ایران فرصت میدهد تا وارد بازارهای جهانی شود.»
کوروش عزیزی، مشاور اقتصادی که با شرکتهای معدن کاری همکاری دارد نیز لغو این محدودیتها را تحولی مثبت ارزیابی کرد، به شرطی که طرحهای مرتبط و به خوبی طراحی شدهای نیز در این زمینه ارائه شود. «معادن کلیدی طلا در کشور تحت کنترل دولت هستند و معادن کوچک هم در اختیار بخشخصوصی قرار دارد. در کوتاهمدت، قانونی شدن صادرات طلای خام به بخش خصوصی کمک میکند تا به منابع ارزی خارجی دسترسی پیدا کند و پس از آن به جذب سرمایهگذاری، بازپرداخت بدهیها به بانکها و حل دیگر مشکلاتی که این صنعت با آن مواجه است نیز کمک خواهد کرد. با توجه به اینکه بخشخصوصی در حال گسترش است، کسبوکارهای کوچک اقتصادی نیز قادر به جذب سرمایه خواهند بود، موضوعی که عامل اصلی تغییر در معدنکاری طلای کشور خواهد بود.»البته دستورالعملهای جدید با انتقاداتی نیز مواجه شده است. مرتضی مومنزاده، محقق معدن نگاه چندان مثبتی به قانونی شدن صادرات طلای خام ندارد. وی گفت: «این اقدام به افزایش فعالیتهای معدن کاری کمک میکند، اما این، کمک قابلتوجهی به رشد تجارت طلا نخواهد کرد. مصرف طلای داخل بالاتر از میزان تولید است. در نتیجه تولید طلای داخل برای صادرات کافی نیست.»
تولید طلای خام سالانه ایران 5 تا 10 تن برآورد میشود؛ درحالیکه حجم طلای در گردش به سالانه 300 تن میرسد. این نشان میدهد که صادرات طلا هنوز راه درازی تا ایفای نقشی مهم در کل اقتصاد کشور دارد، زیرا مصرف داخلی بخش عمدهای از طلای تولید شده در داخل را به خود اختصاص میدهد و صادرات محدود به محصولات طلاست تا طلای خام. این در شرایطی است که بر اساس استانداردهای سندیکای بازار شمش لندن میزان خلوص طلا باید 9/ 99 درصد باشد، اما به گفته مقامات ایرانی تنها یک معدن طلای ایران میتواند طلای خامی با این کیفیت تولید کند و خلوص محصول سایر معادن 8/ 99 درصد است. گرچه استفاده از فلز طلا در فلات ایران سابقهای به قدمت هزار سال دارد، اما سهم فعلی ایران در تولید طلا و جواهرات جهان در بهترین شرایط تنها یک درصد است که آن هم بعد از آغاز ریاستجمهوری دکتر روحانی در سال 2013 محقق شده است.