درخصوص دلایل این رفتار مردم نسبت به بیمه برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که علاوه بر ضعف فرهنگ‌سازی برخی از رفتارهای بیمه‌ها مانند طولانی شدن دوره پرداخت خسارت در زمان انجام تعهدات شرط و شروط تازه‌ای که گاهی اوقات از سوی بیمه‌ها گذاشته می‌شود باعث بی‌اعتمادی مردم نسبت به بیمه‌ها شده است. ضمن اینکه در طول سال‌های گذشته برخی از شرکت‌های بیمه از انجام تعهدات خود بازماندند و در نهایت به ورشکستگی آنها منجر شد و بیمه‌گذاران آنها نیز صدمات زیادی متحمل شدند.
مدیرعامل یک بیمه‌گذار خصوصی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: اساساً بیمه‌ها باید دو نقش را به صورت کامل اجرا کنند، یا خدمات جدیدی به مردم و بیمه‌گذاران خود ارائه کنند یا اینکه همین خدمات موجود را به بهترین نحو ارائه کنند که به اعتقاد من نقش دوم یعنی اجرای تعهدات جاری مهمتر از نقش اول است.
در واقع صنعت بیمه اگر بتواند خدمات موجود را به بهترین نحو ارائه دهد، بهترین تأثیر را در اعتماد‌سازی مردم خواهد داشت. البته ارائه خدمات نوین و جدید بر اساس نیازهای روز کشور نیز می‌تواند تأثیر زیادی دراین بخش داشته باشد.
به گفته وی، توقع و انتظار مردم نیز از صنعت بیمه همین است که بیمه‌نامه‌ای که خریداری کرده‌اند با بهترین خدمات دریافت کنند و در این زمینه مشکلی نداشته باشند. این کارشناس صنعت بیمه با پذیرش این موضوع که در بدنه صنعت بیمه کشور دراین خصوص ضعف وجود دارد، می‌افزاید: می‌توان گفت صنعت بیمه برای اجرای تعهدات خود نیاز به تلاش بیشتری دارند.
البته باید گفت هیچ شرکت بیمه‌ای نیز قصد ناراضی کردن مشتریان خود را ندارد. باید دید که چرا این نارضایتی ایجاد می‌شود.این نارضایتی‌ها صرفاً به عملکرد تنها شرکت‌های بیمه مربوط نمی‌شود. گاهی اوقات این نارضایتی به قوانین و پیچیدگی آن برمی گردد و برخی اوقات به شرایط اقتصادی خاص کشور ارتباط دارد.
پشت پرده نارضایتی مردم از بیمه
این فعال صنعت بیمه در پاسخ به این سؤال که مهمترین دلایل نارضایتی مردم از بیمه‌ها چیست، می‌گوید: همان‌طور که می‌دانید در سال‌های اخیر اقتصاد کشور با رکود مواجه بود که این رکود در تمام بخش‌های اقتصادی تأثیر گذاشت و شرکت‌های بیمه نیز از آن مستثنی نبودند. برهمین اساس در زمان انجام تعهداتشان ممکن است مشکلات مالی ایجاد شود. یکی از این عوامل که باعث این مشکل می‌شود بالا بودن معوقات و طلب‌های شرکت‌های بیمه از شرکت‌های دیگر است که به همان دلیل رکود اقتصادی خریداران بیمه نامه و استفاده‌کنندگان از خدمات بیمه‌ای نمی‌توانند در زمان مقرر نسبت به پرداخت تعهدات خود اقدام کنند و این مشکل زنجیروار به شرکت‌های بیمه و سپس به بیمه‌گذاران دیگر منتقل می‌شود. بنابراین زمانی که تأخیری در پرداخت خسارت بیمه‌ها دیده می‌شود باید مطالبات آن را نیز در نظر گرفت.
وی درباره ورشکستگی بیمه توسعه که باعث سرگردانی تعداد زیادی از بیمه‌گذاران شد، توضیح میدهد: موضوع ورشکستگی بیمه توسعه که باعث مشکلات زیادی برای بیمه‌گذاران آن شد را نباید به تمام صنعت بیمه تعمیم داد. هم‌اکنون حدود 30 شرکت بیمه‌ای دارای مجوز رسمی در کشور فعال هستند و سال‌ها به خدمت‌رسانی به مردم مشغولند و مشکلی که برای بیمه توسعه به وجود آمد یک استثنا بود.
براساس اظهارات وی در خصوص بیمه شخص ثالث در سال‌های گذشته، چارچوب‌های فنی صنعت بیمه لحاظ نشد. از یک سو نرخ حق بیمه این رشته توسط دولت و براساس شرایط خاص بخشنامه‌ها و توصیه‌های خاص تعیین می‌شد و از سوی دیگر نرخ دیه به عنوان یک معیار مهم برای تعیین بیمه شخص ثالث نیز در اختیار قوه قضائیه است و صنعت بیمه هیچ گونه نقشی در آن ندارد و آثار آن تا سال‌ها باقی می‌ماند. درمجموع قراردادهای بیمه‌ای برای مدت سه سال تحلیل می‌شود. بنابراین هیچ گونه محاسبات فنی و علمی در این رشته دیده نمی‌شد.
وی اضافه می‌کند: در رشته بیمه درمان نیز شرایط مشابهی با شخص ثالث دارد. متأسفانه آنچه در واقعیت میان شرکت‌ها و بیمه‌گذاران اتفاق می‌افتد با نرخ‌هایی که تعیین می‌شود تفاوت زیادی دارد.
اگر نرخ واقعی حق بیمه برای شرکت‌ها اعمال شود و مبلغ آن هم به صورت نقد پرداخت شود به طور قطع بیمه‌ها به مشکل مالی برنمی خورند و به راحتی می‌توانند در زمان مقرر تعهدات خود را انجام دهند. علاوه براین در سال‌های اخیر حساسیت‌های مردم و بیمه‌گذاران نیز بیشتر شده است و مطالبه گری بیشتری دارند.
مدیرعامل بیمه مذکور همچنین تأکید می‌کند: نکته مهم دیگر ضرورت فرهنگ‌سازی است که باید توسط بیمه‌ها انجام شود. بیمه‌ها باید هنگام عقد قرارداد تمام جزئیات آن و تعهدات طرفین را تشریح کنند. درصورتی که طرفین تعهدات و حقوق خود را بدانند میزان نارضایتی‌ها کاهش می‌یابد. گاهی اوقات بیمه‌گذار در ذهن خود تصور می‌کند که باید خدمات خاصی را در زمان خسارت دریافت کند درحالی که در قرارداد قید نشده است و همین اختلاف باعث نارضایتی او می‌شود.
رفتار دوگانه بیمه‌ها با مردم
لطفعلی بخشی اقتصاددان و مؤلف کتب صنعت بیمه دو موضوع مهم را مورد تأکید قرارمی‌دهد و می‌گوید: یکی از مهمترین عوامل ناموفق بودن بیمه‌ها در ایران عملکرد منفی شرکت‌های بیمه است. زمانی که مردم برای عقد قرارداد به یکی از شرکت‌ها مراجعه می‌کنند برخورد مؤدبانه و دوستانه‌ای با او می‌شود ولی زمانی که خسارتی رخ میدهد و پرداختی باید صورت گیرد با بهانه‌های مختلف از انجام تعهدات خود شانه خالی می‌کنند.
وی می‌افزاید: براین اساس شرکت‌های بیمه به دلیل همین رفتار چندان خوشنام نیستند و مردم اعتماد زیادی به آنها ندارند که البته عملکرد بیمه‌های خصوصی نیز دراین بخش تفاوت زیادی با بیمه‌های دولتی ندارد و حتی بدتر هم بوده است.
این اقتصاددان درادامه وجود نظام تأمین اجتماعی گسترده و دولت بزرگ را مانع دیگری در راه توسعه بیمه در ایران معرفی می‌کند. به گفته وی هم‌اکنون 37 میلیون نفر تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند که در کنار بیمه درمان بیمه عمر نیز محسوب می‌شود. از سوی دیگر تمام کارمندان دولت و نیروهای مسلح نیز از پوشش بیمه‌ای برخوردارند و به همین دلیل تمایل چندانی برای خرید بیمه‌های بازرگانی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه درصورتی که بیمه تأمین اجتماعی را به بازرگانی رشته عمر اضافه کنیم سهم بیمه عمر در ایران با استانداردهای جهانی آن برابر می‌شود. درحالی که درپرتفوی(سبد دارایی‌ها) صنعت بیمه سایر کشورها بیمه عمر سهم 70 درصدی دارد در ایران گفته می‌شود که این سهم کمتر از 5 درصد است ولی واقعیت این است که تأمین اجتماعی توانسته این خلأ را پرکند.
سهم مردم و بیمه‌ها در توسعه نیافتن صنعت بیمه
آلبرت بغزیان اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز دلایل این موضوع را به دو بخش تقسیم می‌کند که بخشی از آن به فرهنگ مردم و بخش دوم به عملکرد شرکت‌های بیمه برمی گردد. این کارشناس اقتصادی می‌گوید: در ایران به طور عمده مردم ریسک‌پذیری بالایی دارند و به نوعی به استقبال خطر می‌روند و درمجموع ارزش زندگی در میان آنها پایین است. ازسوی دیگر به دلیل نرخ تورم بالا مردم به بیمه به‌عنوان یک هزینه نگاه می‌کنند و به تأثیر آن در آینده توجه چندانی ندارند.
وی درادامه به تأثیر عملکرد و رفتار شرکت‌های بیمه دراین بخش اشاره کرده و می‌افزاید: درکنار اینکه شرکت‌های بیمه‌ای تبلیغات مطلوبی برای فرهنگ‌سازی بیمه نداشته‌اند آنها همواره تنها به فکر فروش بیمه‌نامه هستند و چه بسا بتوان گفت نگاهی کاسب کارانه به بیمه دارند.
بغزیان ادامه میدهد: همچنین برخی از شرکت‌های بیمه متأسفانه هنگام اجرای تعهدات خود و در زمان پرداخت خسارت نیز رفتار خود را تغییر می‌دهند. برهمین اساس بیمه‌گذار وقتی از مبلغی که انتظار دارد به‌عنوان خسارت دریافت کند کمتر می‌گیرد از بیمه ناامید می‌شود و تنها آن را به‌عنوان یک هزینه اضافی نگاه می‌کند. درحالی که اگر بیمه‌گذاران ببینند که در زمان سختی و خسارت بیمه نامه‌های خریداری شده به کمک آنها می‌آید نگاه آنها به صنعت بیمه تغییر می‌کند.