سه تن از مسوولان بانک مرکزی، در آستانه سال نو، با حضور در جمع خبرنگاران به ارائه توضیحاتی در مورد تدابیر بانک مرکزی برای تامین نقدینگی مورد تقاضای بازار در ایام پایانی سال پرداختند. عباس کمره‌ئی مديركل نشر و ريالي بانك مركزي، مجید صنیعی مديركل سازمان توليد اسكناس و مسكوك و ناصر حکیمی مدير اداره نظام‌هاي پرداخت بانك مركزي هر یک به طور جداگانه در این مورد توضیحاتی ارائه و به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند.
در این نشست عباس کمره‌ئی ارقام کلی پیش‌فروش سکه در شعب بانک ملی را ارائه کرد و البته احتمال داد که در سال آینده «اوراق بهادار جایگرین سکه‌های پیش‌فروشی شود». کمره‌ئی در مورد چرایی این تصمیم بانک مرکزی عنوان کرد: «بانك مركزي براي جلوگيري از افت قيمت سكه در هنگام تحويل در حال بررسي روش‌هايي به جاي تحويل سكه در موعد مقرر است؛ از جمله اینکه مي‌توان اوراق بهادار را به صورت انتخابي با سود مشخص و قابل قبول به جاي سكه به مشتريان تحويل داد.»
نزدیک به یک ماه پیش برخی از کارشناسان پیشنهاد اجرای این طرح را ارائه کرده بودند. به اعتقاد آنها حجم بالای سکه‌های پیش‌فروش شده و ورود تدريجي آن به بازار از ارديبهشت‌ماه مي‌تواند قيمت‌‌ها را تحت‌تاثير قرار دهد؛ از اين رو با هدف حفظ ارزش پس‌انداز ثبت‌نام‌كنندگان خرد از يك سو و ذخاير طلا از سوي ديگر، كارشناسان انتشار «اوراق صكوك طلا» را پيشنهاد كردند. اوراقي كه با توجه به نرخ‌‌هاي در نظر گرفته شده در بسته پولي مي‌تواند براي مردم جذابيت داشته باشد و جايگزيني مطمئن براي سكه در بازار است.
کارشناسان معتقدند که احتمال این می‌رود بازار در نخستین روزهای سال آینده در مقابل تزریق یکجا و شدید سکه‌های پیش‌فروش شده، با نوسانات قیمتی دو چندانی مواجه شود؛ حتی پیش‌بینی‌ها بر این است که با تزریق این حجم بالای سکه به بازار ممکن است قیمت‌ها، به شدت افت کند و بخشی از پس‌انداز‌های خرد مردم ارزش خود را به میزان قابل‌توجهی از دست بدهد. کارشناسان پیشنهاد می‌كردند «اوراق صکوک سکه» با نرخ سود 20 درصد راه حلي است که می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. به اعتقاد آنان، اگر اوراق صکوک سکه بدون نام (برای داشتن قابلیت معامله در بورس) برای کنترل این وضعیت منتشر شود، این روش نه تنها از تزریق این میزان سکه به بازار به طور فیزیکی و در نتیجه التهاب دوباره در بازار جلوگیری می‌کند، بلکه در پیوند بورس و سرمایه نیز نقش عمده‌ای ایفا خواهد کرد.
مديركل ريالي و نشر بانك مركزي يك ماه پس از اين پيشنهاد از بررسي روش‌هايي به جاي تحويل سكه در موعد مقرر خبر داد و گفت: مي‌توانيم اوراق بهادار را به صورت انتخابي با سود مشخص و قابل قبول به جاي سكه به مشتريان تحويل بدهيم.
اسکناس‌های نو از امروز در خودپردازها
عباس کمره‌ئی مديركل نشر و ريالي بانك مركزي در بخش دیگری از این نشست عنوان کرد که از هفدهم اسفند ماه (امروز) اسكناس‌هاي نو از طريق 60 شعبه بانك‌هاي ملي، اقتصاد نوين و كارآفرين در تهران عرضه مي‌شود. به گفته كمره‌ئي در سال گذشته اسكناس‌هاي نو با حجم 150 ميليارد ريال در 50 شعبه عرضه شد؛ اما امسال حجم اسكناس‌هاي نو به 350 ميليارد ريال افزايش يافته است.
پیش‌فروش 3/9 میلیون قطعه
وي همچنين درباره پيش‌فروش سكه نيز گفت: هم‌اكنون حجم سكه‌هاي پيش‌فروش شده به بيش از 9 ميليون و 300 هزار قطعه رسيده است. او در مورد جزئیات تعداد سکه‌های پیش‌فروش شده افزود: هر پنج‌شنبه درباره ادامه پيش‌فروش تصميم‌گيري مي‌شود.
كمره‌ئي با اشاره به اينكه سامانه اينترنتي پيش‌فروش سكه اوايل سال آينده راه‌اندازي مي‌شود، تصريح كرد: پيش‌فروش سكه تا جايي ادامه خواهد يافت كه به ذخاير طلاي كشور لطمه وارد نشود.
کارمندان برای عیدی سکه نمی‌خواهند
مديركل نشر و ريالي بانك مركزي با اعلام اينكه كارمندان از طرح تحويل سكه به جاي عيدي استقبال چنداني نكردند، گفت: پرداخت عيدي كارمندان در سازمان‌ها پيش يا پس از اعلام طرح تحويل سكه به جاي عيدي بود و به دليل محدوديت زمان به نظر مي‌رسد فرصتي براي اين انتخاب وجود نداشته است.
استقبال سرد از فاز چهارم پیش‌فروش سکه
این مقام مسوول در بانک مرکزی همچنين حجم خالص اسكناس و ايران چك موجود در دست مردم را 273 هزار ميليارد ريال اعلام و درباره تعداد سكه‌هايي كه از طريق پيش‌فروش خريداري شده، اما قبل از تحويل عودت داده شده است نيز گفت: مواردي كه پيش از تحويل عودت داده شده باشد، داشته‌ايم، اما تعداد آن حدود سه تا چهار درصد كل ثبت نام است.
به گفته كمره‌ئي تقاضاي پيش خريد سكه با افزايش طول دوره تحويل به شدت كاهش يافته، به طوري كه 50 درصد سكه‌هاي پيش‌فروشي در دوره اول بود، اما در روزهاي اخير تعداد تقاضا براي پيش خريد حتي به 20 هزار عدد در روز هم كاهش يافته است.
خدمات برداشت مستقيم از حساب‌ها براي قبوض و اقساط در ادامه این نشست ناصر حكيمي مدير اداره نظام‌هاي پرداخت بانك مركزي از راه‌اندازي خدمات برداشت مستقيم از حساب براي پرداخت اقساط و قبوض در سال آينده خبر داد و گفت: در سه ماه اول سال آينده فاز اول خدمات برداشت مستقيم براي بازپرداخت اقساط تسهيلات راه‌اندازي خواهد شد.
او ادامه داد: در حال حاضر 20 ميليون فقره تسهيلات در سيستم بانكي وجود دارد كه با اجراي اين طرح هر ماه 20 ميليون فقره از رفت و آمدهاي مردم به بانك‌ها براي پرداخت اقساط كاهش خواهد يافت.
به گفته وی، استفاده از اين طرح برای قبوض اختياري خواهد بود. او همچنین در مورد اینکه «آیا برای پرداخت اقساط تسهیلات از طریق حساب بانکی افراد اجباری وجود دارد یا خیر؟» گفت: من ترجیح می‌دهم به جای کلمه «اجباری» از کلمه «جایگزینی» استفاده کنم. این روش جایگزین روش قبلی خواهد شد.
احتمال ضرب سكه هزار توماني در سال 92
مجيد صنيعي مديركل سازمان توليد اسكناس و مسكوك نیز در این نشست از انتشار چك پول‌هاي 50 هزار توماني جديد در نيمه سال آينده خبر داد و گفت: اين اسكناس‌ها با طرح جديد و قطع جديد كه احتمالا به اندازه اسكناس‌هاي مورد نظر در طرح اصلاح پول ملي است در ماه‌هاي چهارم يا پنجم سال آينده منتشر مي‌شود. صنیعی با اشاره به اينكه چاپ اسكناس در سال‌جاري 55 درصد نسبت به سال گذشته افزايش يافته است، گفت: در سال 89 تعداد 500 ميليون قطعه اسكناس فرسوده جمع‌آوري شد، اما اين رقم در سال‌جاري به بيش از يك ميليارد قطعه رسيده است و وضعيت اسكناس‌هاي فرسوده ريز در سال آينده ساماندهي مي‌شود.
وي درباره طرح اصلاح پول ملي نيز گفت: مقررات و آيين‌نامه‌هاي مربوط به اين طرح به تصويب رسيده و موارد اجرايي آن پيشرفت خوبي داشته است، بنابراين براي اجراي طرح مشكلي وجود ندارد. مديركل سازمان توليد اسكناس و مسكوك بانك مركزي با بيان اينكه چند گروه از اسكناس و سكه به اين منظور طراحي شده است، گفت: در صورتي كه مجوز لازم براي انتشار اسكناس و سكه درشت دريافت شود ممكن است شروع اجراي طرح اصلاح پول ملي به تعويق هم بيفتد. صنيعي همچنين از احتمال ضرب سكه هزار توماني در سال 92 خبر داد و گفت: مي‌توانيم اسكناس‌هاي درشت‌تر نيز منتشر كنيم، اما اين كار منوط به دريافت مجوز است.
سرانه و قیمت اسکناس
وي با بيان اينكه هم‌اكنون كارخانه ضرب سكه بهار آزادي در همه قطعات تمام، نيم، ربع و گرمي فعال است، گفت: هم‌اكنون هشت ميليارد قطعه اسكناس در دست مردم جابه‌جا مي‌شود، به طوري كه سرانه اسكناس صد قطعه و سرانه مسكوك 40 قطعه است.
صنيعي قيمت تمام شده چاپ اسكناس براي سال 89 به ازاي هر قطعه را 70 تومان اعلام كرد و درباره اسكناس‌هايي كه قرار است در طرح اصلاح پول ملي منتشر شود، گفت: مطالعات نشان مي‌دهد كه اسكناس‌ها در دنيا سه نوعند يا طول و عرض ثابت دارند يا طول ثابت با عرض‌هاي متفاوت دارند يا عرض ثابت با طول‌هاي متفاوت دارند.