نظام الكترونيك انتقال منابع در نقطه فروش (ELECTRONIC FUNDS TRANSFER SYSTEMAT POINT OF SALE=EFTPOS) يكي از مهمترين جريانات نظام پولي و بانكي كشور در 10 سال اخير است.
نظام الكترونيك انتقال منابع در نقطه فروش (ELECTRONIC FUNDS TRANSFER SYSTEMAT POINT OF SALE=EFTPOS) يكي از مهمترين جريانات نظام پولي و بانكي كشور در 10 سال اخير است.
زماني كه نياز انسان موجب ابداع پول(1) شد، پول به اشكال مختلف مسكوكات طلا و نقره و... ساخته شد و واسطه بين مبادلات انسانها قرارگرفت. تا پيش از اين معاملات ميان انسانها به صورت پاياپاي انجام مي گرفت اما وجود شيء يا واسطه اي ميان انسانها كه داراي ارزش باشد ضروري مي نمود. واسطه اي كه ذهن بشر ساخت در ابتدا فقط تكه اي از يك فلز گرانبها بود كـــــــه براي معاملات به هر ميزان كه مي خواستند قطعه قطعه مي كردند؛ در طول اعصار بعدي اين تكه به شكل مسكوك درآمد و در زمانهاي بعدي رفته رفته تغيير يافت تا زماني كه جوامع گسترش يافتند وضرابخانه يك مملكت تضمين مالي يك ملت شد. انسان عصر حجر هيچگاه تصور نمي كرد شايد در قرون آينده تنها ارزشمندبودن پول مبادلاتي موردقبول نباشد و يك تكه كاغذ مثل اسكناس هم با پشتوانه همان سكه طلا يا نقره بتواند جايگزين گردد. اسكناس حتي امروز هم مهمترين وجه رايج ماست. با وجود اين، مشكلاتي دارد: مسئله امنيت مهمترين بعد اسكناس را تشكيل مي دهد، درصورتي كه اسكنـــاس به سرقت رود خيلي راحت خرج مي شود.
مسئله دوام استفاده از آن، مشكل مردم و دولتهاست، مردم تمايل ندارند اسكناسهاي آلوده در دستشان شمارش شود و دولتها نيز سال به سال متحمل هزينه هاي زيادي مي شوند تا اسكناس نو چاپ و اسكناسهاي فرسوده را از رده خارج كنند.
صدها سال بعد اين سيستم، تغيير تازه اي را پذيرفت. تغييري كه نياز تكنولوژيك بشر به دنبــــــال آن بود جايگزيني براي اسكناس مي خواست با اين ديدگاه كه: ضريب افزايش پول در اقتصاد جامعه، زماني روبه افول مي رود كه پول از نظام بانكي خارج گردد. وقتي مردم اسكناس را در جيب لباس خود، در كيف پول و مشابه آن نگهداري مي كنند عملاً اين افزايش پس انداز خارج از نظام بانكي،موجب كاهش ضريب افزايش پول مي شود چرا كه افراد جامعه هميشه نيازمند مقداري پول براي تامين احتياجات ضروري خود هستند و ازطرفي حتماً هدف خرج كردن تمامي اين پول را نيز ندارند. ازطرف ديگر، اين كاهش عرضه پول، خارج از نظام بانكي جامعه محسوب مي شود ودرنهايت اين شرايط كه براي مردم، عادي و مطلوب تلقي مي شود صددرصد به زيان اقتصاد جوامع منتهي مي شود.
تصور مي كنيد انسان چگونه توانست اين مسئله را حل كند. راه حلي كه بتواند مشكل وجوه سرگردان را حل و اين وجوه را به داخل جريان پولي كشور هدايت كند. درعين حال، مشكلات مربوط به اسكناس را نداشته باشد.
نظام الكترونيك انتقال منابع در نقطه فروش يكي از مهمترين راه حلهاي اين مشكل است.
نظام الكترونيك انتقال منابع در نقطه فروش، به مفهوم ساده يعني: انتقال الكترونيك منابع مالي از حساب افراد در يك بانك خصوصي به فروشگاههاي نزديك محل سكونت همان افراد. نظام انتقال الكترونيك منابع، نظام انتقال پول بدون استفاده از چك است كه در آن پول از يك حساب به حسابي ديگر ازطريق علائم الكترونيك انتقال مي يابد و حساب فرد ازطريق رايانه و به كمك دستگاههاي مخصوص كارتخوان (POINT OF SALES=POS) به طور خودكار بدهكار يا بستانكار مي شود. درواقع از اسكناس، سكه و چك كمتر استفاده مي شود.
درواقع هر جا كه يك دستگاه كارتخوان باشد شما مشكلي به اسم پرداخت نخواهيد داشت.
DEBIT CARD))،(2) نمونه اوليه نظام اقتصادي نظام الكترونيك انتقال منابع در نقطه فروش است. ساده ترين نوع كارتي كه فقط نقل و انتقال پول را به عهده داشته است. كارت پولهاي نقدي شركت مستر (MASTER) و شركت ويزا (VISA) كه زماني فقط خاص يك كشور بودند و امروز به لطف شبكه هاي اينترنتي قلمرو وسيعي دارند و شايد امروزه فقط ميليونها كارت ويزا در سراسر جهان دردست مردم است. خدمات دهي بي نظير كارتهاي فوق موجب پيدايش انواع و اقسام كارتهاي اعتباري نيز شده است. پشتيباني و سرويس دهي اين كارتها در ابتدا فقط موسسات كوچك مالي بودند اما امروزه خريد در شبكه اينترنت فقط ازطريق ويزا كارت و مستر كارت ميسر است.
در ايران نيز به لحاظ مشكلات ارزي، اين شبكه با انواع و اقسام كارتهاي داخلي گسترش پيدا كرده است. كارتهاي مختلفي كه تسهيلات فراواني نيز براي مصرف كننده دارند نظير كارت اعتباري ثمين، مهركارت كشاورزي، ملي كارت، سايپاكارت و كارتهاي بانك پارسيان؛ باتوجه به محدوده جغرافيايي مورداستفاده كارتهــاي داخلي، اين كارتها را كارت محلي مي نامند.
از آنجا كه اكثر اين كارتها، هزينه نگهداري پول را به صورت سود مشاركتي به مشتري پرداخت مي كنند، اين كارتها پذيرش موفق و مطلوبي داشته اند.
پي نوشتها:
1 - ابداع پول را متفق القول به تمدن فنيقيه نسبت مي دهند.
2 - به مفهوم كارت بدهكار يا كارت نقدي. عملكرد آن به اين صورت است وجه نقد مستقيم به حساب كارت واريز مي شود و كارت درست مثل كيف پول عمل مي كند با اين تفاوت كه پول الكترونيك است.
۱۸ مرداد ۱۳۸۸ ساعت ۱۰:۳۰:۲۵ قبل از ظهر