مبادله الكترونيك داده ها: مفاهيم وضروتها

مبادله الكترونيك داده ها يكي از فناوريهاي اساسي براي كسب و كار الكترونيك است كه سبب انتقال استاندارد اسناد معاملاتي همچون صورتحسابها، آگهي ها، حواله ها، سفارشها و رسيدها مابين دو سازمان از طريق رايـــــانه مي گردد. مبادله الكترونيك داده ها موجب كاهش هزينه هاي معاملات حذف چاپ و بايگاني كاغذ مي گردد زيرا مكاتبات را مي توان به صورت خودكار از يك سيستم اطلاعاتي به سيستمي ديگر و از طريق شبكه ارتباطات از راه دور انجــام داد. همچنين ممكن است باعث يكسري مزاياي استراتژيك براي كمــك به مشتريان و توزيـع كنندگان سازمان شود.
اين مقاله با هدف شناخت و بررسي مبادله الكترونيك داده ها و سپس موانع به كارگيري آن نگاشته شده است. همچنين به تعاريف جامع، مانع و متنوعي از آن مي پردازد. تفاوت اين فناوري با انتقال الكترونيك وجوه و پست الكترونيك و همچنين معرفي فناوريهاي مرتبط با آن از ديگر بخشهاي اين مقاله است. مهمترين استانداردها و انواع مبادله الكترونيك داده ها در ادامه بررسي مي شوند. عمده ترين مزايا و موانع اجراي آنها نيز در انتهاي مقاله آمده است.
مقدمه
مبادله الكترونيك داده ها يكي از قديمي ترين و اساسي ترين ابزارهاي يكپارچه سازي فعاليتهاي تجاري است (1). همچنين مبادله الكترونيك داده ها نوع ويژه اي از رابطه بين سازماني است كه شركت بدين وسيله با عرضه كنندگان مواد اوليه ارتباط دايم برقرار مي كند. وجود اين رابطه باعث مي شود تا رايانه يك شركت با رايانه شركت ديگري ارتباط برقرار كرده و داده هايي درباره آمار خريد، فروش، سفارشات و... مبادله شود (نمودار 1) و سازمانها بتوانند بدون دخالت انسان از طريق شبكه رايانه اي مواد مورد نياز خود را با هـــزينـــه اي اندك و سرعت بيشتر تامين كنند (2).




در مبادله الكترونيك داده ها، اطلاعات براساس يك الگوي مشخص شده از سوي طرفين مبادله، سازماندهي مي شود. به طوري كه به رايانه هاي دوطرف اجازه مي دهد تا بدون دخالت كاربران مبادله را انجام دهند و نيازمند دخالت هيچ عامل انساني يا ورود مجدد اطلاعات در دو سوي مسير انتقال نيست (3).
اين نوع مبادله داده ها به طور عمده در حوزه كسب و كار و رشته بازرگاني كاربرد دارد (4) (نمودار 2). از آنجا كه فعاليتهاي تجاري مستلزم نقل و انتقال پول از يك سازمان به سازمان ديگر است، بانكها و نهادهاي مالي نيز در اجـــراي مبادله الكترونيك داده ها سهيم مي باشند. از سوي ديگر، بانكها دريافته اند كه با ايجاد زير ساختار فني لازم مي توانند فناوري مبادله الكترونيك را در معاملات خود نيز به كار ببرند و به تازگي از مشتريان خود خواسته اند كه از اين شيوه ارتباط در مورد حسابهايشان استفاده كنند (5). باجاج و ناگ، 1376).




مروري بر موارد اجراي مبادله الكترونيك داده ها اثرات كاربرد اين فناوري را بهتر نمايان مي سازد. بااستفاده از مبادله الكترونيك داده ها فعاليتهاي دستي خسته كننده و جابجايي كاغذهاي انبوه، خودكار مي شوند (6) (نمودار 3). همچنين از مبادلات كاغذي و ورود مجدد اطلاعات كاسته شده، برنامه ريزي فعاليتها بهبود يافته و ميزان موجودي انبار در سازمانهاي صنعتي كاهش مي يابد (7).




بنابر گزارش يك موسسه تحقيقاتي ارزش صادرات كالا و خدمات حدود 7 هزار ميليارد دلار در سال 2000 است كه از اين مبلغ 500 ميليون دلار صرف تهيه و مبادله اسناد مي شود. به عبارت ديگر، حدود 7 درصد ارزش مبادلات جهاني را هزينه تهيه و مبادله اسنـــاد تشكيل مي دهد. با الكترونيك شدن اين مبادلات هزينه تهيه و مبادله اسناد به شدت كاهش خواهد يافت.
برآوردهاي انجام شده نشان مي دهد كه استفاده از مبادله الكترونيك اطلاعات به جاي روشهاي سنتي مبتني بر كاغذ باعث مي شود بين 21 تا 70 درصد در هزينه فعاليتهاي مختلف تجاري صرفه جويي شـــــود. بدين ترتيب مي توان حدود 1/5 درصد ارزش مبادلات را صرفه جويي كرد (8). برهمين اساس پيش بيني شده است كه درآمد سرويسهاي شبكه مبادله الكترونيـك داده ها از يك ميليارد دلار در سال 2000 بــــه دو ميليارد دلار در سال 2003 برسد (9).
تعريف مبادله الكترونيك داده ها
تعاريــف متعددي از مبادله الكترونيك داده ها ارايه شده كه در زير به تعدادي از آنها اشاره مي شود:
- جابجايي خودكار اسناد به شكل استانداردشده الكترونيك مابين
- سازمانهــا، مستقيماً از يك نرم افزار رايانه اي در يك سازمان به نرم افزاري ديگر در سازماني ديگر است (10).
مبادله الكترونيك داده ها انتقال اسناد و مدارك تجاري به صورت الكترونيك از يك سازمان به سازمان ديگر است. اين سازمانها در اغلب موارد تفاوتهاي زيادي با هم دارند، اما اكثر آنها مي توانند از طريق مبادله الكترونيك داده ها اطلاعات خاص مورد نيازشان را پردازش كنند (5).
مبادله الكترونيك داده ها نوعي انتقال ساخت يافته داده ها بين دو رايانه است كه به شكلي فرستاده و منتقل مي گردند كه اجازه پردازش خودكارونه دستي را مي يابند (9).
مبادله الكترونيك داده ها، تبادل داده هاي تجاري در يك الگـوي استانداردشده ميان رايانه هاست (1).
از اين تعاريف چند نكته مشخص مي شود:
1) مبادله الكترونيك داده ها شكل يا جزئي از تجارت الكترونيك است (3).
2) به صورت خودكار انجام مي گيرد. پس دخالت عامل انساني در آن به حداقل مي رسد.
3) ديگر اينكه ارتبـــــــاطات مستقيم بين نرم افزارها (به جاي رايانه ها) اتفاق مي افتد. اين كار مستلزم وجود سيستم هاي اطلاعاتي براي پردازش و مديريت داده هاي مرتبط با مبادله الكترونيك داده ها و يكپارچگي اين سيستم ها با سيستم هاي فروش و كنترل موجودي است (7).
4) از آنجا كه سازمــانهايي كه به هم مرتبط مي شوند، اغلب باهم متفاوتند، براي برقراري ارتباط به يك الگوي استاندارد نياز دارند.
مستندات مورد انتقال
مبادله الكترونيك داده ها يك ابزار جايگزين خريدهاي كاغذي است كه به وسيله وســــــــايل الكترونيك انجام مي شود اما نرم افــزارهاي كاربرديش گسترده تر از اين است (11).
انواع اسناد (مستنداتي) كه به وسيله مبادله الكترونيك داده ها جابجا مي شوند شامل تعاملات كسب و كار از قبيل سفارشها، فاكتورها، دستورالعملها و وسايل تحويل و پرداخت هستند. مبادله الكترونيك داده ها همچنين ممكن است مشخصات محصول، طرحهاي مهندسي و يا فهرست قيمتها را نيز شامل شود. اما اطلاعاتي كه در يك مجموعه مبادله الكترونيك وجود دارند، در بيشتر موارد اسناد چاپي متعارف هستند (5).
تفاوت باانتقال الكترونيك وجوه و پست الكترونيك
در اينجا ضرورت دارد كه بين مفاهيم پست الكترونيك، انتقال الكترونيك وجوه و مبادله الكترونيك داده ها تمايز قايل شويم. اين سه فعاليت عمده ترين شيوه انتقال اطلاعات به صورت الكترونيك است (11). اما بايد در نظر داشت كه پست الكترونيك الزاماً موجب پردازش خودكار در مقصد نمي شود و تنها يك پيام متني مانند نامه را ارسال مي كند و همچنين انتقال الكترونيك پول نيز عمدتاً محدود به مكانيسم هاي انتقال پول در داخل سازمان يا بين موسسات مالي مختلف است (12). ليكن مبادله الكترونيك داده ها مفهوم به مراتب گسترده تر و جهانـــي تري دارد كه در آن مبادله اي واقعي و ساختاربندي شده (با فيلدهاي مشخص مانند تاريخ معامله، مقدار معامله، نام فرستنده و نام دريافت كننده) (6) از يك شركت شروع مي شود، شركت دوم ارزش افزوده اي به آن اضافه مي كند و سومي نيز آن را پردازش مي كند و به همين دليل است كه مبادله الكترونيك داده ها به سرعت به عنوان يك شيوه مهم ارتباطات مالي در مي آيد. به عبارت ديگر، مبادله الكترونيك وجوه را هم شامل مي شود (5).
فناوريهاي مرتبط با مبادلـه الكترونيك داده ها
- انتقال الكترونيك وجوه: يكي از فناوريهاي جديد در صنعت مبادله الكترونيك داده ها، انتقال وجوه به صورت الكترونيك است كه استفاده از آن براي كاربران مبادله الكترونيك داده ها مي تواند مبادلات مالي آنها را بسيار تسهيل كند. كاربرد اين فناوري بيشتر براي انتقال وجوه ميان بانكها و شركتهاست. قدمت اين فناوريها بيشتر از فناوريهاي پرداخت است و ايمني بيشتري هم دارند.
- مبادله الكترونيك داده هاي مالي: يكي ديگر از فناوريهاي جديد در صنعت مبادله الكترونيك داده ها، انتقال الكترونيك داده هاي مالي است.
مبادله الكترونيك داده هاي مالي دربردارنده انتقال رايانه به رايانه دستورهاي پرداخت و جزئيات و در نهايت جمع اقلام بااستفاده از استانداردهاي بين المللي پيام است. اين فناوريها در حال حاضر جوان تر بوده و در حال گسترش هستند و در برخي موارد هم به طور آزمايشي به كار برده مي شوند. يك پرداخت تجاري نمونه اي از آنهاست (13).
استانداردهاي مبادله الكترونيك داده ها
استانداردهاي مبادله الكترونيك داده ها بسيار زياد هستند (12). حتي صنايع گوناگون در كشورهاي مختلف نيز استانداردهاي خاص خود را دارا هستند (ثاقب تهراني و تدين، 1380، ص 493). در اينجا به بعضي از آنها اشاره مي گردد:
الف) استاندارد مبادله الكترونيك داده ها X12 - استاندارد اصلي مبادله الكترونيكي داده ها استاندارد مبادله الكترونيك داده ها X12 است كه به وسيله كميته استانداردهاي آمريكا تعيين شده است. همچنين اين استاندارد به وسيله كميته استانداردهاي موسسه استانداردهاي آمريكا توسعه داده شده است.
ب) استاندارد اديفاكتELECTRONIC DATA INTERCHANGE FOR ADMINISTRATION (EDIFACT) : مهمترين پيشرفت مبادله الكترونيك داده ها در سطح بين المللي مرهون ايجاد يك ابزار استانداردشده جهاني به نام اديفاكت توسط كميته مشترك سازمان ملل متحد براي تسهيل مبادلات بين المللي است. اين استاندارد به وسيله كشورهاي اروپايي به كار گرفته مي شود (14).
اديفـــاكت به معني مبادله الكترونيك داده ها، بيشتر براي انجام امور اجرايي، تجارت، بانكداري و حمل و نقل است. استانداردهاي اديفاكت به وسيله هيئتهاي منطقه اي و عوامل گزارش دهنده آنها تحت نظر سازمان ملل ايجاد مي شوند. زبان استاندارد اديفاكت زبان اسپرانتو تعيين شده است.
ج) استانداردHL7 : اين استاندارد مستندسازي توسط موسسه استانداردهاي آمريكا طراحي شده و در سيستم هاي بيمارستان به كار گرفته مي شود (14).
براي ملاحظه فهرست كامل استانداردها و نحوه پيشرفت آنها سايت زير را مشاهده كنيد:
https://www Armyec.sra.com/doc/knowbase/ docs/22
همچنين براي كسب اطلاعات كامل در مورد مبادله الكترونيك داده ها و اديفــــاكت و نرم افزار آموزشي آن آدرس زير را مشاهده كنيد: https://www.unece.org
انواع مبادله الكترونيك داده ها
الف) مبادله الكترونيك داده هاي تركيبي: هدف از به كارگيري مبادله الكترونيك داده ها حذف تمامي مبادلات كاغذي مرتبط با فرايندهاي تجاري است. گاهي اوقات برخي از عوامل فعال در بخش تجارت، كاربر مبادله الكترونيك داده ها نيستند.
از مبادله الكترونيك داده هاي تركيبي، به منظور برقراركردن ارتباط كاربران مبادله الكترونيـك با عوامل فاقــــــد آن در سطح بين المللي استفاده مي شود و توانايي آن را دارد تا اسناد كاغذي آنها را در قالب اسناد الكترونيك منتقل سازد. اين شيوه مبادله الكترونيك اجازه مي دهد تا تمامي مبادلات تجاري طوري انجام شوند كه گويي همه طرفين از مبادله الكترونيك داده ها بهره مـــــي برند. بااستفاده از مبادله الكترونيك تركيبي، پيامهايي كه براي عوامل ناتوان از استفاده مبادله الكترونيك فرستاده مي شوند به صورت فكس برروي كاغذ يا به صورت نامـــه هاي پستي ارسال مي شوند. همچنين در برخــي موارد راه حلهاي نرم افزاري ارائه شده اند كه پيامهاي غير مبادله الكترونيك عوامل فعال بخش تجارت را به پيامهاي مبادله الكتـــــرونيك داده ها ترجمه كرده و انتقال مي دهند.
ب) مبادله الكترونيك متقابل: در بيشتر موارد پيامهاي مبادله الكترونيك داده ها به صورت دسته بندي شده و مشخص پردازش مي شوند. اما شرايطي وجود دارد كه ديدگاهي متقابل براي تجارت الكترونيك لازم است.
نمونه اين شرايط مي تواند رزرو كردن خدمات مسافرتي و تفريحي براي تعطيلات باشد. در چنين مواردي عوامل متعددي رزرو پرواز، رزرو هتل اجاره كردن خودرو در مقصد و غيره بايد مورد تاييد قرار گيرند.
عموماً هريك از اين عوامل مي بايد به وسيله سيستم هاي جداگانه اي ترتيب داده شوند و ممكن است برخي موارد را نتوان به شكل متناسب مرتب كرد. در اين موارد اگر بتوان سيستم هـــا را به يكديگر متصل كرد، مي توان عمليات رزرو كلي و يكپارچه را باتوجه به دسترسي كليه عوامل انجام داد. وظيفه مبادله الكترونيك داده هـا متقابل يكپارچه سازي فرايندهاي گوناگون در يك سيستم مبـــــادله الكترونيك چند منظوره است (13).
ج) مبادله الكترونيك اينترنتي: مبادله الكترونيكي داده ها از طريق استانداردهاي جديد و ادغام با ساير فناوريهاي اينترنتي در حال توسعه است تا اينكه به مبادله الكترونيك اينترنتي منجر شود. سيستم هاي مبادله الكترونيك داده هاي سنتي براي شركتهاي كوچك مناسب هستند، در حالي كه مبادله الكترونيك اينترنتي براي شركتهاي متوسط و بزرگ نيز قابليت كاربرد دارد (8).
پيش بيني شده است كه مبادله الكترونيك اينترنتي درآمدهاي مبادله الكترونيك را از 12 درصد به 41 درصد افزايش دهد. چرا كه مبادله
الكترونيك را قادر مي سازد تا با هزينه هاي پايين تر اجرا شود. اين كار از طريق به كارگيري شبكه هاي ارزش افزوده صورت مي گيرد. اين شبكه ها همان اسناد استاندارد شده مبادله الكترونيك داده هاي غيراينترنتي را به كـــار مي گيرند اما برخلاف آنها از ابزارهاي ارزان تر انتقال همچون شبكه هاي مجازي خصوصي يا اينترنت عمومي بهره مي برند. اين كاهش هزينه چيزي در حدود 90 درصد است (15). مبادله الكترونيك اينترنتي همچنين شامل اسناد ساخت يافته مبادله الكترونيك داده ها مي شود كه مي تواند به وسيله پست الكترونيك يا بااستفاده از پروتكل انتقال متن مبادله شود.
همچنين مطالعات ترازيابي نشان مي دهد كه استفاده از مبادله الكترونيك اينترنتي مدام در حال افزايش است. به طوري كه از مرز 80 هزار شركت در ايالات متحده خواهد گذشت (16).
مزاياي مبادله الكترونيك داده ها
در ابتداي كار هدف از كاربرد اين فناوري، ارتقاي كارايي شركتها از طريق بهبود جريان اطلاعات و كاهش اشتباهات است. بنابراين، در ايـــن مرحله عمدتاً روي صرفه جويي در هزينه ها تاكيد مي شود (7). در اين مفهوم، مزيت مهم مبادله الكترونيك حذف واردسازي مجدد داده ها از مدارك كاغذي به رايانه است. چرا كه در بسياري موارد، خروجي يك رايانه بايد دوباره به طور دستي به رايانه ديگري داده شود و هر ثبت مجدد مي تواند منشاء بالقوه اي براي بـــروز اشتباه، تاخير و خطرات ايمني گردد (12).
باتوجه به اين عوامل است كه مبادله الكترونيك داده ها مي تواند زمانهاي لازم و مهلت هاي زماني بين شركتها را كوتاه تر كند و در شركتهاي صنعتي اين امر موجب كاهش موجودي انبار و بهبود برنامه ريزي شود (11).
نتيجه تحقيقي كه در اين زمينه انجام شد، نشان مي دهد كه استفاده از مبادله داده هاي الكترونيك در بعضي از شركتها باعث چنين مزايايي شده است:
به كارگيري مبادله الكترونيك داده ها در واحدهاي توليدي كارخانه مونتاژ كرايسلرسبب شده است تا اين واحدها با عرضه كنندگان قطعه ها و مواد اوليه ارتباط دايم برقرار كرده و در نتيجه سالانه حدود 220 ميليون دلار در هزينه ها صرفه جويي كنند.
شركت كمپ بل با سرمايه گذاري به مبلغ 30 ميليون دلار و بــه كارگيري سيستم مبادله داده هاي الكترونيك توانست در امر سفارش و تحويل اقلام مورد درخواست سالانه 18 ميليون پس انداز كند.
سيستم مبادله داده هاي الكترونيك مي تواند به شركت فلمينگزاين امكان را بدهد كه اجناس مورد نياز خــود را از طريق سيستم رايانه اي سفارش بدهد و بدون دخالت دست انسان موجودي مورد نياز را از انبار به فروشگاه تحويل دهد (2).
به طور كلي برايندهاي حاصل از استفاده مبادله الكتـــرونيك داده ها و ساير زيرمجموعه هاي آن را مي توان در دو طبقه كلي جاي داد:
الف) نتايج و مزاياي كلي راهبردي: اين مزايا شامل كاهش هزينه هاي اداري و اجرايي، افزايش ارزش افزوده از طريق افزايش سرعت و دقت در پردازش عمليات، بهبود كنترل موجودي، يكپارچگي استراتژيك داده هاي حاصل از مبادله الكترونيك داده ها، پردازش اطلاعات و بالاخره مزيت بازاريابي نسبت به رقبايي مي شود كه كاربر مبادله الكترونيك نيستند.
ب) نتايج و مزاياي عملياتي و فني: اين مزايا شامل بهبود ارائه خدمات به مشتريان، حذف كاغذ، فكس و پيامهاي پستي بدون الگو، كاهش زمان كلي پردازش معاملات، حذف پردازشهاي تكراري داده ها، بهبود مديريت نقدينگي، حذف پايانـــه هاي رايانه اي وقت گير و مشكل ساز و برنامه هاي محدودكننده، حذف بايگاني هاي دستي، بهبود نظارت بر هزينه هاي عملياتي، حذف نياز به انطباق اسناد و نسخــــه برداري و پرونده سازي، حذف نياز به ورود كليد واژه ها براي جستجوي اسناد، حذف استانداردهاي مشكل و زائد، حفظ و نگهداري اسناد و مدارك اداري و بالاخره حذف هزينه هاي پستي، طراحي و چاپ فرمهــاي اداري مي شود (13).
محدوديتهاي اجراي مبادله الكترونيك داده ها
برخي از مسائل و مشكلات اجراي مبادله الكترونيك داده ها به شرح زير هستند:
فقدان سيستم هاي رايانه اي شده : يكي از تنگناهاي موجود در كاركردن با سازمانهاي مختلف، سطح رايانه اي شدن آنها است. در مواردي كه بعضي از ادارات سازمان قبلاً رايانــه اي نشده اند و اكنون به جاي نامه هاي متعارف و كاغذهاي امضاء شده، يكباره و نــاگزير با داده هاي الكترونيك سروكار پيدا مي كنند، اين مسئله شدت بيشتري پيدا مي كند (11). در اين حالت وادار كردن آنها به قبول سيستم ها و شيوه هاي مشترك كار دشواري است، اما در عين حال نمي توان ضرورت مشاركت و دخالت آنان را، حتي در مراحل اوليه، ناديده گرفت، زيرا آنان حلقه مهمي از زنجيره كار به شمار مي روند.
- مسايل قانونــي : در كاربرد مبادله الكترونيك داده ها به عنوان بخشي از فعاليت كسب و كار و بازرگاني، پذيرش قانوني مبادله الكترونيك موضوع مهمي است. قبول امضاي الكترونيك و رسانه هاي الكترونيك به عنوان سند در محاكم قضايي، پيش شرط هرگونه كاربرد تجاري اين فناوري است.
بنابراين، لازم است قوانين موثري وضع شود تا طرحهاي مختلف بتوانند معاملات خود را به صورت الكترونيك انجام دهند (12) و در جايي كه لازم است قوانين و مقررات نيز جهت انطباق بااين شيوه به منظور اعتبار سندهاي الكترونيك بايد تغيير كند، چرا كه در حال حاضر منظور از سند اطلاعات نوشته و امضاء شده به روي كاغذ است (8)
- رسانه هاي مخابراتي: زيرساختهاي مخابراتي قابل اطمينان به عنوان حامي اسناد الكترونيك اهميت فوق العاده دارد. اخيراً پايانه هاي ماهواره اي كوچك به عنوان گزينه جالبي براي خطوط اجاره اي مطرح شده اند، اما اين در مواردي است كه اجراي آن، هزينه هاي مربوطه را جبران كند (7).
- استانداردهاي مبادله الكترونيك داده ها: پذيرش و اجراي استانداردهاي مبادله الكترونيك و همبستگي آنان با اسناد تجاري، زمينه ديگري است كه كار زيادي را مي طلبد. اگرچه بعضي از اين اسناد مانند بارنامه هاي زميني و هوايي در تمام دنيا به طور گسترده اي به كار مي روند و پذيرش معادل الكترونيك آنها در هر كشوري نيز آسان است ولي اسناد ديگري هم هستند كه خاص تجارت آن كشور هستند و بايد طرح تبديل آنها هم تهيه شود. از طرف ديگر پذيرش اسناد از سوي صنايع نيز حائز اهميت است، زيرا صنايع بخش جدايي ناپذيري از اجراي مبادله الكترونيك داده ها هستند (14).
نتيجه گيري
ايده جابجايي مدارك استانداردشده به برلين و سال 1948 بر مي گردد، جايي كه يك فرم استاندارد براي مديريت كارا و يكپارچه آيتم هايي كه از مكانهاي مختلف به سمت برلين مي آمدند، مورد نياز بود (3). سپس از آن ايده در دهه 1960 ميلادي در انتقال الكترونيك صنايع حمل ونقل ايالات متحده پيروي شد. جالب اينكه به علت ماهيت سازگار و استانداردسازيهاي صورت گرفته، اين ابزار هنوز هم يكي از مفيدترين و پيشروترين كاربردهاي تجارت الكترونيك امروزي است (4). به علاوه اين فناوري ابزاري است كه با كاربرد آن اجراي بازسازي در شركتها با برداشتي موثرتر و نگرشي كاملاً متفاوت امــكان پذير مي گردد.
فوايد حاصل از كاربرد مبادله الكترونيك داده ها را مي توان در دو گروه راهبردي و عملياتي طبقه بندي كرد. البته تاثير اين مزايا در سازمانهاي مختلف بسته به اينكه مبادله الكترونيك داده ها به چه منظور و چگونه اجرا شده باشد، متفاوت خواهد بود (11). اين مزايا شبيه تجارت الكترونيك اينترنتي بين سازمانهاست. انجام موفقيت آميز و سريع سفارشات، خطاهاي كمتر در ورود اطلاعات، صرف زمان كمتر فروشنده و خريدار و كاهش هزينه ها از طريق كاهش زمان كاري كاركنان ستادي، صرفه جويي در مصرف مواد از جمله كاغـــذ، فرمها و بهبـود كنتـرل موجودي عمده ترين مزاياي استفاده از مبادله الكترونيك داده ها براي پياده سازي در فرايندهاي كسب و كار شامل است (16).
در عين حال استفاده از مبادله الكترونيك داده ها محدوديتهايي همچون راه حلهاي گران، مشكلات دستيابي به استـــانداردهاي ملي و بين المللي براي فرمت هاي استاندارد اسناد، امنيت و ناآشنايي در به كارگيري آن را دارد كه مبادله الكتـــــرونيك اينترنتي تا اندازه اي براي كاهش اين معايب به كار گرفته مي شود (14).







1 - LAUDON, KENNETH C. AND J. PRICE LAUDON (2001). “MANAGEMENT INFORMATION SYSTEMS: A CONTEMPORARY PERSPECTIVE”. NEW YORK: MACMILLAN PUBLISHING COMPANY.
2 - دفت، ريچارد ال. (1378): مباني تئوري و طراحي سازمان، ترجمه علي پارسائيان و سيد محمد اعرابي، دفتر پژوهشهاي فرهنگي، چاپ اول، تهران.
3 - NEWMAN, WILLIAM H. AND R. ANDREW MCGILL (1997). “THE PROCESS OF ELECTRONIC DATA INTERCHANGE”. 3TH EDITION, PRENTICE-HALL.
4 - ORGAN, DAWEN W. (1998). “WHY IS EDI?”. LEXINGTON, MA: LEXINGTON.
5 - باجاج، ك.ك. و دبجاني ناگ (1376): از مبادله الكترونيكي داده ها تا تجارت الكترونيكي، ترجمه ايرج بهنام مجتهدي، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، چاپ اول، تهران. 6 - لاودن، كنت سي. و لاودن، جين پي. (1380): فناوري اطلاعات: مفاهيم و كاربردها، ترجمه حميد محسني، نشر كتابدار، تهران. 7 - BORT, R. AND G. R. BIELFELDT (1998). “HANDBOOK OF EDI”. BOSTON, MASSACHUSETTS: WARREN, GORHAM AND LAMONT.
8 - صنايعي، علي (1381): بازاريابي و تجارت الكترونيكي، انتشارات جهاد دانشگاهي، چاپ سوم، اصفهان.
9 - DTI (2000). “BUSINESS IN THE INFORMATION AGE-INFORMATIONAL BENCHMARKING STUDY 2000”. UK DEPARTMENT OF TRADE AND INDUSTRY. AVAILABLE AT: https://WWW.UKONLINEFORBUSINESS.GOV.UK
10 - CLARK, J. (1998). “E-COMMERCE? E-BUSINESS?” . COMPUTERWORLD JOURNAL. AVAILABLE AT: https://WWW.COMPUTERWORLD.COM
11 - SAWABINI, S. (1995). “INTRODUCTION TO EDI”. CONFERENCE PROCEEDINGS EDI 2000: EDI, ELECTRONIC COMMERCE AND YOU, PP.1-36. 12 - SOKOL, P.K. (1995). “FROM EDI TO EC: A BUSINESS INITIATIVE”. NEW YORK: McGRAW-HILL.
13 - يعسوبي، عليرضا (1380): تجارت الكترونيك، نشريه تدبير، شماره 120، تهران.
14 - KIMBERLEY, P. (1991). “ELECTRONIC DATA INTERCHANGE”. NEW YORK: McGRAW-HILL.
15 - TURBAN, E. ,E. McLEAN AND J. WETHERBE (2002). “INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT”. 3RD ED, NEW YORK: JOHN WILEY & SONS. AVAILABLE AT: https://WWW.FISHMART.COM
16 - CANIS, R. J. (2000). “VALUE-ADDED NETWORKS: WHAT TO LOOK FOR NOW AND IN THE FUTURE”. CONFERENCE PROCEEDINGS EDI 2000: EDI, ELECTRONIC COMMERCE AND YOU, PP.141-157.
عليرضا مقدسي: دانشجوي كارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات دانشكده حسابداري و مديريت دانشگاه علامه طباطبايي.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام