شش وظيفه كليدي در مديريت منابع فناوري ترجمه: گروه مديريت فناوري سازمان مديريت صنعتي

چكيده
در اين مقاله شش وظيفه كليدي مديريت منابع فناوري يك شركت يا كشور شامل موجـــــودي گيري، ارزيابي، بهينه سازي، غني سازي، نظارت و حمايت تشريح مي شود. اين شش فعاليت اوليه اساس عمليات، مسئوليتها، وظايف و كاركردهاي مديريت منابع فناوري (TRM) يك شركت يا كشور (كه مفهوم نسبتاً جديدي در علم مديريت است) تشكيل مي دهند، مانند سيستم مديريت منابع فناوري كه بر مفاهيم، ابزارها، تكنيك ها، رويه ها و سيستم هاي مديريتي براي انجام موفقيت آميز آن استوار است.
شش وظيفه كليدي
سيستم مديريت منابع فناوري (TECHNOLOGICAL RESOURCE MANAGEMENT = TRM) (مورين 1985) يك رويكرد مديريت وظيفه اي است كه بر ضرورت آنچه براي مديريت موجوديها، دارائيها و منابع فناوري موردنياز است، تمركز مي كند. اين شش وظيفه عبارتند از:
1) موجودي گيري منابع فناوري (فناوريها، تخصصها، مهارتها و...) كه در سازمان وجود دارد و يا براي رقابت پذيري و موفق بودن بايستي وجود داشته باشد‍‍؛
2) ارزيابي منابع فناوري ازنظر نقاط قوت و ضعف، شيوه مديريت شركت و توان بالقوه فناوري و اقتصادي آنها؛
3) بهينه سازي و به كارگيري بهترين روش استفاده از منابع فناوري (مديريت مناسب نقاط قوت و ضعف) قابليت رقابت پذيري فناوري، موقعيت در بازار و چگونگي و توان بالقوه اقتصادي آنها؛
4) غني سازي منابع فناوري (شناسايي، اكتساب، اتحاد استراتژيك، تحقيق و توسعه، ارتقا، نوآوري، بازسازي و جايگزيني منابع فناوري) و همچنين توسعه تخصصهاي فناوري و مهارتهاي نيروي انساني (ازطريق استخدام، آموزش، تيم سازي و غيره...)؛
5) نظارت (عملكرد مراقبت) پيشرفت در محيط علمـي، فناوري و رقابتي امروز نيازمند به كارگيري يك «سيستم هوشيار و هوشمند فناوري (TECHNOLOGICAL VIGILANCE &INTELLIGENCE SYSTEM=TVIS) مناسب باشد؛
6) حمايت از منابع فناوري ازطريق حفاظت و نگهداري از حوزه هاي فناوري و مالكيت معنوي، از طريق جلوگيري از انتقال منابع فناوري، نگهداري منابع فناوري و نيروي انساني متخصص.
اين شش وظيفه كليدي مستقل، يك پيكره واحد را تشكيل مي دهند كه به عنوان يك كل براي مديريت منابع فناوري موفق بايستي صورت پذيرد. (شكل 1)
اهميت سيستم مديريت منابع فناوري
سيستم مديريت منابع فناوري براي شركتها (كشورها) يك سيستم عملي، با قابليت كاربرد گسترده است كه روش مناسبي براي مديريت منابع فناوري آنها و همچنين براي بسيج استـــراتژي هاي رقابتي ازنظر فناوري، ارائه مي كند. درواقع، يك نحوه مديريت وظيفه اي، عملياتي و استراتژيك است كه روشن مي سازد چه شركتها يا كشورهايي مي توانند منابع فناوري مناسب داشته باشند و يا آن را به كار بگيرند و يا چه كاري مي توانند انجام دهند تا از آنها در ارائه خدمات به مشتريان استفاده كنند. (عملياتي، اجرا، كيفيت، رقابت پذيري، تخصص، مهارت و غيره). اين سيستم، «چه چيز»، «چرا»، «چه وقت»، «كجا»، «چگونه» و «چه كسي» را براي كاربردهاي عملياتي و استراتژيك مشخص مي كند. به عبارت ديگر، تشريح مي كند كه چگونه شركتها (يا كشورها) مي توانند فعالانه تحول فناوري را ازطريق مديريت منابع فناوري خويش تضمين كنند.
دهمين برنامه اقتصادي فرانسه
كميسيون دولتي تحقيق و توسعه فناوري فرانسه (DF 1989a) در پيشنهاداتش براي دهمين برنامه اقتصادي دولت (DF.1989b)(1989-1990) به منظور تقويت اقتصاد فرانسه در بازار مشترك اروپا در سال 1992 و همچنين براي افزايش رقابت در سطح جهاني در دهه 1990، سيستم مديريت منابع فناوري را در سطح ملي توصيه كرد. كميسيون موارد ذيل را تصريح كرده است:
اهميت مديريت پويا و يكپارچه و بهينه سازي تمامي منابع (مالي، تجاري، انساني، فناوري و اطلاعاتي)؛
نوآوري فناوري كه عاملـي ضروري در رقابت پذيري شركتها و صنايع است يكي از فاكتورهاي اساسي براي رقابت در اقتصاد جهاني است و استراتژي هاي نوآوري فناوري نيز شرط واجب رقابت پذيري بين المللي است.
نوآوري فناوري بايستي با مديريت كلان شركتها يكپارچه شود، همان طور كه بايستي به طور فزاينده اي مديريت منابع فناوري را در شركتها به كار گرفت.
مديريت منابع فناوري شركتها يك عامل كليدي و بحراني است.
اين كميسيون موارد، استفاده گسترده تري را از شش وظيفه كليدي سيستم مديريت منابع فناوري پيشنهاد داد.
در بحث «تقويت تحقيق و توسعه فناوري» كه به عنوان يك «تعهد ملي» مطرح شده بود، در اين برنامه خاطرنشان شده است كه: «...هر شركتي كه تنها با اتكا به دانش اكتسابي و فضائل گذشته خود توليد مي كند، محكوم به فنا است. رقابت پذيري يك شركت از طريق توانايي و ظرفيت آن در نوآوري مشخص مي شود. منابع فناوري سازمانها در اين رابطه يك فاكتور كليدي در توليد و فرايند نوآوري و همچنين اساس رقابت پذيري بين المللي است». علاوه بر اين، در ارتباط با تحقيقات فناوري و علمي، اين گزارش بيان مي كند كه: «... تحقيقات علمي و فناوري فقط يك جنبه از يك مجموعه موضوعات گسترده تر و پيچيده تري است كه آن، مديريت دارائيهاي فكري (از قبيل دانش و هوشمندي فناوري) در فرايند به كارگيري اصول مديريت منابع فناوري پايه است».
راهنماي پورتر در تنظيم استراتژي فناوري
مديريت منابع فناوري به دليل تحليل سيستماتيك و يكپارچه سازي وظايف و فعاليتهاي مديريت منابع فناوري، يك متدولوژي كلي و جامع را براي تدوين استراتژي هاي توسعه منــابع فناوري و يكپارچه سازي آنها با استراتژي هاي كلان ارائه مي كند. اين روش به كارگيري اجزاي نظام مند راهنماي مايكل پورتر را در تدوين استراتژي فناوري به طور واقعي امكان پذير مي ساهاي متمايز در زنجيـــره ارزش. كه همان، موجودي گيري فناوريهاي داخلي، زير فناوريها و منابع فناوري در سيستم مديريت منابع فناوري است.
- تشخيص بالقوه فناوريهاي مرتبط با ديگر صنايع كه همان فهرست كردن موجودي منابع فناوري دردسترس يا قابل دسترسي در خارج از شركت در سيستم مديريت منابع فناوري است. (كه به صورت منابع فناوري غيرقابل دسترس توسط شركت نگه داشته شده است)
- تعيين مسير احتمالي تغيير فناوريهاي كليدي. اين تركيبي از وظيفه نظارت، بخصوص زير عملكرد پيش بيني فناوري و ارزيابي در سيستم مديريت منابع فناوري است.
- تعيين فناوريهاي مناسب و تغييرات بالقوه (براي مثال تغييرات و پيشرفتهاي موردنياز براي كسب فناوريهاي مناسب) كه مهمترين عامل براي مزيت رقابتي و ساختار صنعت است.
اين عامل با فرضيه استراتژيك سيستم مديريت منابع فناوري براي ساختار صنعت آينده مرتبط است و ازطريق تركيب وظايف موجودي گيري، ارزيابي، نظارت، غني سازي و بهينه سازي فرموله مي شود.
- ارزيابي قابليتهاي نسبي يك شركت در فناوريهاي مهم و هزينه هاي بهبود. اين فاكتور با تحليل استراتژيك سيستم مديريت منابع فناوري و تركيبي از فعاليتهاي موجودي گيري، ارزيابي و بويژه بهينه سازي، غني سازي و حمايت مرتبط است.
- انتخاب يك استراتژي فناوري، شامل تمام فناوريهاي مهم كه استراتژي كلي رقابتي شركت را تقويت مي كند.
اين مورد با استراتژي توسعه منابع تكنولوژيك سيستم مديريت منابع فناوري ارتباط دارد كه ازطريق توجه به چشم انداز استراتژيك شركت و تركيبي از تمامي شش وظيفه بويژه وظايف غني سازي، بهينه سازي و حمايت صورت مي گيرد.
- تقويت استراتژي هاي فناوري واحدهاي كسب و كار در سطح شركت.
اين مورد با سيستم مديريت منابع فناوري به عنوان يك كل ارتباط دارد. براي مثال يكپارچگي عملكردي فعاليتهاي مديريت منابع فناوري با تصميم گيري استراتژيك سازمان در بالاترين سطح و يكپارچگي با استراتژي هاي شركت براي به حداكثر رساندن ظرفيت توليد ارزش در شركت و همچنين استراتژي هاي توسعه سازماني و استراتژي هاي مديريت تحول.
هفت اصل راهنماي پورتر و سيستم مديريت منابع فناوري نه فقط ارتباط نزديكي با يكديگر دارند، بلكه در اصل، سيستم مديريت منابع فناوري يك چارچوب مديريت عملكردي مشخص است كه اجراي پيشنهادات پورتر را امكان پذير مي سازد.
نتيجه گيري
سيستم مديريت منابع فناوري كاركردها، مسئوليتها، وظايف و فعاليتهاي ويژه مديريت منابع فناوري يك شركت (يا كشور) را مشخص مي كند.
اين سيستم همچنين مفاهيم، ابزارها، تكنيك هــــا، اصول مديريتي و سيستم هاي موردنياز براي انجام آنها را به منظور تعيين جشم انداز استراتژيك يك شركت (و يا كشور) درمورد فناوري و همچنين استراتژي توسعه منابع فناوري را جهت تنظيم و يكپارچـــه سازي آنها با استراتژي كلان ارائه مي سازد. بنابراين، سيستم مديريت منابع فناوري به شركتها و كشورها ابزار توسعه موقعيتهاي رقابتي را براساس قابليت رقابتي فناوري معرفي مي كند. ماهيت عملكردي و تكاملي اين شش وظيفه كليدي در سيستم مديريت فناوري و اجرايي بودن و يكپارچگي بين مسئوليتها، وظايف و فعاليتها، آنچه را كه يك شركت (يا كشور) براي تحول فناوري، برنامه ريزي استراتژيك و مديريت استراتژيك نياز دارد، فراهم مي سازد. (كسب منابع فناوري مناسب،‌انجام اقدامات مناسب و بهره برداري از آنها در ارائه خدمات شركت يا كشور به مشتريان خود) و واكنش به نوسانات فناوري و تهديدات رقابتي ناشي از آن. درنتيجه، مديريت منابع فناوري، به عنوان يك كاركرد مديريتي و به عنوان يك سيستم مديريت، قابليت كاركرد گسترده و موثر خود را چه براي يك شركت و چه براي يك كشور ثابت كرده است. به علاوه اين سيستم تكميل شده و درحــال حاضر براي كاربردهاي گسترده تري در شركتها، موسسات آموزشي،
نهادهاي دولتي و هر سازماني آماده است كه منابع فناوري را مديريت كند. اصول سيستم مديريت منابع فناوري عبارتند از:
- شش وظيفه كليدي مشخص مديريت منابع فناوري؛
- تشريح عملكرد مديريت منابع فناوري يك شركت (يا كشور) و كاركردها،
مسئوليتها، وظايف و فعاليتهاي روز به روز آن؛ - مفاهيم، ابزارها، تكنيك ها، اصول مديريتي و سيستم هاي تكميلي مديريت منابع فناوري يك شركت يا كشور بويژه براي:
انجام روز به روز وظايف كليدي مديريت منابع فناوري؛
مديريت دانش فني، تخصص، خلاقيت و نوآوري كارشناسان براي بازسازي قابليت رقابتي؛
تدوين و به كارگيري استراتژي هاي توسعه منابع فناوري؛
يكپارچه سازي استراتژي هاي مديريت منابع فناوري با استراتژي هاي كلي؛
جهت دادن استراتژي ها در راستاي به حداكثر رساندن ظرفيت توليد و ارزش افزوده؛
بسيج توسعه سازماني و ايجاد تحول در استراتژي ها براي انجام تحولات فناوري موردنياز در شركت.







پي.جي رافرتي (P.J.RAFFERTY) و جي مورين (J.MORIN) نويسندگان اين مقاله هستند.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام