بهار 92 را شايد بتوان رويايي‌ترين فصل كاري بورس در 46 سال گذشته ناميد، فصلي كه در آن سودآوري 6/28 درصدي براي بازار سهام به ثبت رسيد. بازدهي كه 6/8 درصد بالاتر از سود يك سال كامل سيستم بانكي است. اين بازدهي اعجاب‌انگيز بهاره بورس به معناي رشد 10 هزار و 876 واحدي دماسنج بازار سهام است، شاخصي كه اين روزها خود را براي صعود به ارتفاع 50 هزار واحدي آماده مي‌كند. اما چرا بازار سرمايه در بهار 92 چنين شرايط عجيب و شگفت‌انگيزي را تجربه كرد؟ پرسشي است كه پاسخگويي به آن نياز به تحليل دقيق شرايط سياسي و اقتصادي كشور در شروع سال 92 دارد. شرايطي كه از آن بيش از هر چيز به عنوان شرايط تورمي ياد مي‌شود.
اقتصاد كشور در شرايطي به سال 92 ورود پيدا كرد كه همچنان ركود بر سر بازارهاي سرمايه‌گذاري سايه افكنده بود و براي رفع اين شرايط، همه منتظر انتخابات رياست‌جمهوري بودند، اما رشد بورس در بهار 92 را شايد بتوان پيش از هر چيز مرهون كنترل بازارهاي موازي دانست، به طوري كه دلار، سكه و طلا نه تنها در اين فصل پرهيجان بيش از گذشته كنترل شدند، بلكه شرايط جهاني هم در بهار 92 با اين بازارهاي سرمايه‌گذاري همراه نبود، چراكه در اين مدت هم دلار تضعيف شد و هم طلا در بازارهاي جهاني.
اما برسيم به تورم و اينكه چگونه بورس از شرايط تورمي كشور در بهار 92 منتفع شد؟
اگر نگاهي به وضعيت بازارهاي سرمايه‌گذاري در فصل گذشته بيندازيم، مشاهده مي‌كنيم كه در اين مدت صنايعي توانسته‌اند بازدهي‌هاي سنگيني را به سرمايه‌گذاران خود برسانند كه موفق به دريافت مجوز افزايش نرخ محصولات توليدي خود شده‌اند.
صنايعي همچون سيمان، تايرسازي، كاغذسازي، شيميايي و از همه مهم‌تر گروه غذايي؛ از جمله صنايعي هستند كه در بهار 92 توانستند افزايش نرخ‌هايي را دريافت كنند و همين شرايط به تعديل مثبت‌هاي سنگين و به تبع آن افزايش قيمت سهام اين شركت‌ها در بازار سهام منتج شد. تا به اين ترتيب، شاخص بورس هم تكاني به خود داده و تقريبا براي هميشه از كانال
30 هزار واحدي خداحافظي كند.
اما رشد رویایی بورس تهران در بهار 92 فرصتی بود برای عرض اندام گروه‌های کوچک و بعضا حاشیه نشین بازار سهام.
همان طور كه اشاره شد، بازار سهام در عملكرد 3 ماهه منتهی به خردادماه 92 بازدهی 6/28 درصدی را به ثبت رساند و این در حالی است که در بهار رویایی امسال سودآوری برخی از گروه‌ها بسیار بالاتر از کل بازار و حتی چیزی در حدود 5 برابر بازدهی میانگین کل بورس بوده است. این بررسی حاکی از آن است که در عملكرد 3ماهه بازار سهام، شاهد بازدهی بیش از 134 درصدی شاخص گروه لاستیك هستیم، شاخصی كه سهام شرکت‌هایی همچون گروه صنعتی بارز ، ایران‌تایر، لاستیك سهند ، ایران تایر و سایر شركت‌های تایر ساز را در دل خود جای داده و به دلیل رشد بالای قیمت سهام حاضر در این گروه ناشی از افزایش قابل توجه سود شركت‌های صنعت، شاهد بازدهی عالی سهام این گروه هستیم. اما در پله دوم بهترین بازدهی 3 ماهه سال 92 شاهد بازدهی بیش از 107 درصدی گروه محصولات كاغذی هستیم ،گروهی كه شامل دو سهم كاغذ سازی ایران و كارتن ایران است.دو سهمی كه روند صعودی خوبی را در یك ماه اخیر در پیش گرفته و بازدهی بسیار خوبی را نصیب سهامداران خود كرده‌اند. سومین رتبه بیشترین بازدهی 3ماهه سال 92 نيز نصیب گروه سیمانی شده است، گروهی كه به واسطه افزایش نرخ سیمان و تعدیل مثبت‌های سنگین در سود سال 92 خود و بازگشایی‌های رویایی رشد خوبی را اخیرا از خود به نمایش گذاشته است.
اما برویم به سراغ بیشترین بازدهی منفی در 3ماهه سال 92. در بهار 92؛شاخص محصولات چوبی با بازدهی منفی 19.5 درصدی بیشترین زیان را در این مدت به ثبت رسانده ،گروهی كه تك سهم فیبر ایران را در دل خود جای داده است.
البته این گروه تنها صنعتی بود كه در 3 ماهه ابتدایی سال با بازدهی منفی همراه بوده است و به تعبیری واضح تر در بهار امسال به جز یك گروه، بقيه گروه‌ها با بازدهی مثبت مواجه بوده‌اند.
بازارهاي موازي چگونه بودند؟
اما بهار 92 در حالي سپري شد كه همه بازارهاي به اصطلاح موازي و رقيب بورس نزولي بودند. در اين پروسه زماني دلار 3400 توماني آخر سال 91، خود را توانست در سطح 3290 تومان حفظ كند، هر چند با ورود به فصل تابستان دلار مرز 3 هزار تومان را هم از دست داد، اما در بهار 92 كاهش نرخ دلار به عنوان پرمعامله‌ترين ارز مجموعا معادل 2/3 درصد بود.
در همين حال، سكه بهار آزادي يك ميليون و 350 هزار توماني آخر سال 91 به نرخ يك ميليون و 175 هزار تومان سقوط كرد و 3 درصد زيان را به خريداران ابتداي سال خود رساند. در اين ميان هر گرم طلاي 18 عيار 127 هزار توماني پايان سال 91 هم به سطح 110 هزار تومان در پايان خردادماه 92 تنزل پيدا كرد و افت 4/13 درصدي را تجربه كرده است، اما همان طور كه در ابتداي اين نوشتار اشاره شد وضعيت جهاني طلا هم در افت ارزش اين فلز گرانبها در ايران بي‌تاثير نبوده است، تا جايي كه اونس هزار و 592 دلاري پايان اسفند 91 در آخر خرداد 92 به1300 دلار سقوط كرد تا معامله‌گران جهاني طلا زيان 3/18 درصدي را شناسايي كنند و در ايران هم همزمان با اين افت بي‌سابقه اونس، قيمت سكه و طلا نيز با كاهش محسوسي مواجه بود.
اما در بازار مسكن هم خبرهاي رسيده از تمايل دارندگان ملك و آپارتمان به فروش دارايي‌هاي خود، آن هم پس از انتخابات رياست‌جمهوري حكايت دارد. رشد قيمت مسكن در گمانه‌زني‌هاي غيررسمي در بهار 92 ، 20 درصد و در برخي مناطق شمالي، حتي بالاتر از اين سطح ارزيابي مي‌شود، حال آنكه هنوز آماري در اين خصوص منتشر نشده است و با توجه به فروكش شدن هيجان سرمايه‌گذاري در بازار طلا و ارز و سكه به نظر مي‌رسد كه بازار مسكن در خوش‌بينانه‌ترين حالت قيمت‌هاي فعلي را حفظ كند و حتي با فرض ورود نقدينگي جديد به اين بازار، تحليلگران معتقدند كه بازار مسكن بيش از سطوح كنوني جاي رشد ندارد. همه اين اتفاقات در شرايطي رخ داد كه دلار در سال گذشته 8/96 درصد رشد قيمت داشت و سكه هم سودي 87 درصدي را به خريداران خود داده بود و خريداران هر گرم طلاي 18 عيار ايراني هم سودي معادل 84 درصد را در سال 91 شناسايي كرده بودند.
اما بورس تهران در حالی پرونده خرداد ماه را بست که در این سه ماه با رشد و رونق همراه بود تا جایی که ارزش بازار در این مدت نزدیک به 33/36 درصد رشد کرد.
اداره آمار شرکت بورس در آخرین گزارش اعلام شده، ارزش بازار صنایع بورس تهران را تا 26 خردادماه، دو میلیون و 226 هزار و 800 میلیارد ریال اعلام کرد. بررسی‌ها از روند ارزش بازار صنایع نشان میدهد که این متغیر در پایان اردیبهشت ماه در رقم 2 میلیون و 83 هزار میلیارد ریال قرار داشته و تا 26 خرداد ماه با رشدی 143 هزار و 156 میلیارد ریالی معادل 8/6 درصد مواجه شده است.
افزون‌بر اين، با نگاهی به 38 صنعت حاضر در بورس تهران می‌بینیم که 6 صنعت برتر بورس، بیش از 70 درصد ارزش بازار را در اختیار دارند. به این ترتیب ارزش بازار صنایع محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته ای، بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی، استخراج کانه‌های فلزی و شرکت‌های چندرشته ای که در پایان اردیبهشت ماه یک میلیارد و 659 هزار و 144 میلیارد ریال بود در 26 خرداد ماه به رقم یک میلیون و 799 هزار و 912 میلیارد ریال رسیده است.
در بررسی جداگانه صنایع مورد نظر، محصولات شیمیایی که بزرگ‌ترین صنعت بازار سرمایه است با رشد 8 درصدی ارزش بازار نسبت به اردیبهشت‌ماه در رقم 524 هزار میلیارد ریال قرار دارد. همچنین صنعت فلزات اساسی در حالی اردیبهشت ماه ارزش بازاری 328 هزار میلیارد ریالی داشت که در 26 خردادماه این رقم به 371 هزار میلیارد ریال رسید.
صنعت فرآورده‌های نفتی نیز که در رتبه سوم برترین‌های بازار قرار دارد با رشدی 15 هزار میلیارد ریالی ، ارزش بازار 272 هزار میلیارد ریالی را ثبت کرده است. بر اساس آخرین گزارش بورس تهران ارزش بازار بانک‌ها نیز با رشد مواجه شده و به رقم 239 هزار میلیارد ریال رسیده است. ارزش بازار استخراج کانه‌های فلزی نیز در آخرین گزارش 213 هزار میلیارد ریال است.
در همين حال، بررسی عملکرد بورس تهران در خرداد ماه نشان میدهد که در این بازار، متغیر مهم دیگری نیز با رشد مواجه شده است و آن نسبت قیمت به درآمد (P/E) بورس تهران است. به این ترتیب رشد نزدیک به 9 درصد نسبت قیمت به درآمد در بازار خرداد ماه نشان میدهد که در این ماه قیمت سهام در بورس تهران رشد داشته است. بر همین اساس آخرین P/E بورس تهران توسط اداره آمار شرکت بورس 09/6 مرتبه اعلام شده است. این رقم در پایان اردیبهشت‌ماه 66/5 مرتبه بوده است.
رونق معاملات در بورس تهران باعث شده است تا در خرداد ماه پیش‌بینی سود صنایع نیز رشد کند و نسبت به اردیبهشت ماه نزدیک به 5هزار میلیارد ریال افزایش داشته باشد. با رصد صنایع برتر بازار می‌بینیم که صنعت محصولات شیمیایی با سرمایه 50 هزار و
403 میلیارد ریال، آخرین سود پیش‌بینی شده خود را 76 هزار و980 میلیارد ریال اعلام کرده است که نسبت به ماه قبل نزدیک به هزار و 500میلیارد ریال رشد داشته است. سهامداران بزرگ‌ترین صنعت بازار سرمایه به ازای هر سهم تا امروز هزار و527 ریال سود برده‌اند. صنعت فلزات اساسی نیز که رتبه دوم را در بین بزرگ‌ترین‌های بورس از آن خود کرده است با سرمایه 74 هزار و 501 میلیارد ریالی، برای سال جاری عایدی 56 هزار و 469 میلیارد ریالی پیش‌بینی کرده است.
سود این گروه نیز نسبت به ماه قبل 157 میلیارد ریال رشد کرده است.