منحنی شاخص‌های بورس، دوسالی است که صعودی ترسیم شده؛ اما چندماهی است که جذابیت بازار سرمایه فقط برای مردم نیست، این بازار حالا سیاستمداران را نیز جذب خود کرده است. نمایندگان تازه وارد با شروع به‌کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی تمرکز خود را بر رصد روند بازار سرمایه گذاشته‌اند. ابتدا طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه را رسانه‌ای کردند و حالا قرار است نشستی با فعالان بورس داشته باشند تا اگر نیاز باشد برای این حوزه قانون‌گذاری کنند.
احسان خاندوزی یکی از نمایندگانی است که بعد از توییت محمدباقر قالیباف رئیس مجلس، درباره «ظرفیت عظیم بازار سرمایه» یادآوری کرد ۱۱ سال از آخرین نقش‌آفرینی مجلس در این حوزه پرشتاب می‌گذرد. او سپس اعلام کرد به همراه تعدادی از نمایندگان درباره محورهای چهارگانه بورس و نیازهای قانونی مجلس دعوتی از متخصصان خوشنام بازار سرمایه انجام داده است تا پیش‌نویس برنامه اقدام تدوین شود. به سراغ این نماینده تهران رفتیم و از او پرسیدیم چرا نمایندگان جدید مجلس بر بازار سرمایه تمرکز کرده‌اند؛ او اما معتقد است مجلس یازدهم تمرکز و توجه ویژه‌ای به بورس ندارد. خاندوزی همچنین این شائبه را که مجلس یازدهم در موضوع بازار سرمایه مقابل دولت قرار دارد، رد و تاکید می‌کند: مجلس یازدهم به دنبال استفاده از ادامه فرصت رونق بازار سرمایه است اما منتفعان آن باید بخش‌های تولیدی باشند.
همزمان با شروع به‌کار مجلس یازدهم شاهد اظهارنظر نمایندگان جدید درباره بازار سرمایه بوده‌ایم؛ حتی صحبت از قانون‌گذاری در زمینه اخذ مالیات از عایدی بازار سرمایه شد. چرا نمایندگان جدید از ابتدای ورود خود به مجلس بر این حوزه متمرکز شده‌اند؟
برخی ذی‌نفعان بازار سرمایه به این دیدگاه غلط دامن زده‌اند؛ در حالی که اصلا این‌گونه نیست. هنوز هیچ‌کدام از کمیسیون‌های تخصصی مجلس یازدهم شروع به‌کار نکرده و هیات رئیسه خود را نشناخته‌اند؛ بنابراین هیچ دستورکاری در کمیسیون‌ها شروع نشده است.
اما موضوعی که شما درباره آن سوال پرسیدید، برمی‌گردد به پیش‌نویس یکی از طرح‌هایی که از طرف نمایندگان مجلس امضا شده تا در دستورکار کمیسیون تخصصی قرار گیرد.
این طرح اخذ مالیات بر عایدی سرمایه نام دارد و یکی از چندین طرح اقتصادی است که در هفته گذشته پیش‌نویس آن از طرف برخی نمایندگان پیگیری شد. به‌طور مشخص محتوای این طرح با عنوان الحاقیه‌ای به قانون مالیات‌های مستقیم در مجلس نهم مورد تصویب کمیسیون اقتصادی قرار گرفته بود، در مجلس دهم نیز به‌صورت طرحی مستقل در کمیسیون اقتصادی به تصویب رسیده بود؛ اما به مرحله صحن علنی نرسید. حالا در مجلس یازدهم امضاهای اولیه آن اخذ شده است تا در دستورکار کمیسیون تخصصی قرار گیرد. بنابراین طرح جدیدی نیست که ادعا شود مجلس یازدهم با حساسیت خاصی به آن ورود کرده است.
این طرح حاوی ابعادی است که برای زندگی اقتصادی مردم مهم است؛ به‌طور مشخص نوسان قیمت و سوداگری‌هایی که در بازار زمین، مستغلات، خودرو، ارز و طلا صورت می‌گیرد. یکی از نقاط ضعف اقتصاد ایران این است که سیاست‌گذاران به مالیات به چشم منبع درآمدی نگاه می‌کنند؛ در‌حالی‌که شاید مهم‌تر از کارکرد درآمدی آن، کارکرد تنظیم‌گری مالیات است که بتواند به فعالان اقتصادی علامت دهد که باید چه رفتار تولیدی، مصرفی یا سرمایه‌گذاری را در پیش بگیرند.
یکی از اهداف مالیات بر عایدی سرمایه این است که سفته‌بازی را به حداقل برساند و در خلال آن، کارکرد درآمدی‌اش نیز اهمیت پیدا می‌کند. البته همچنان که سوداگری‌هایی در بازار دارایی‌ها چون املاک، خودرو، ارز و طلا وجود دارد؛ این سوداگری در بازار سرمایه هم مطرح است. در تمام قوانین اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در دنیا یکی از مالیات‌ها، مالیات برعایدی سرمایه از فعالیت در بازار سرمایه است. بنابراین این مساله در آن طرح در کنار بقیه ابعاد دیده شده است؛ اما اساسا نه از طرف نمایندگان و نه مجلس یازدهم هیچ توجه و تمرکز ویژه‌ای روی بورس وجود ندارد. من معتقدم مالیات عایدی سرمایه برای املاک بیشتر تناسب دارد و مالیات بر مجموع درآمد، بیشتر برای ارز و سهام و ... .
آنچه زندگی مردم را دچار مشکل کرده سوداگری در بازار زمین، املاک و خودرو است. بنابراین هیچ توجه ویژه‌ای از طرف مجلس به بازار سرمایه نبوده؛ اما از آنجا که اقتصاد سیاسی ایران اقتصاد سیاسی معیوبی است، گروه‌های ذی‌نفع که صدای بلندی در جامعه دارند از محل این طرح احساس خطر و سعی کردند با برجسته کردن ابعادی که اساسا جزو ارکان و اصول آن محسوب نمی‌شده و با ترساندن سهامداران خرد و تازه‌واردان به بازار سرمایه علیه مجلس یازدهم جو ایجاد می‌کنند.
شما تاکید دارید که تمرکز طرح مجلس، بر اخذ مالیات از خودرو و مسکن است؛ اما چیزی که در توییت‌ها و اظهارنظرهای نمایندگان درباره این طرح دیده شد، برعکس بود و تمرکز ویژه‌ای را بر بازار سرمایه نشان می‌داد. آیا این دو موضوع با هم تناقض ندارند؟
هیچ در توییت من از بازار سرمایه سخن گفته نشده، فقط بعد از اینکه دوستان فضاسازی کردند که بورس به خاطر آن حرف ملتهب شده من توییت دوم را نوشتم و گفتم در این طرح کسانی بازار سرمایه را برجسته کردند که بهره می‌برند وگرنه در اولین توییت من هیچ اسمی از بورس و بازار سرمایه نبود.
شما بعد از کم شدن جنجال‌ها درباره طرح اخذ مالیات، توییت دیگری داشتید مبنی بر اینکه سال‌های طولانی است در حوزه بورس قانون‌گذاری نشده و مجلس یازدهم قرار است به این حوزه توجه کند. همین توییت بار دیگر نشان داد مجلس یازدهم بر بازار سرمایه تمرکز ویژه‌ای کرده است.
معتقدیم با توجه به مشکلاتی که بخش‌های تولیدی برای تامین مالی خود در سال‌های گذشته با آن مواجه بوده‌اند که نه بودجه دولتی و نه اعتبارات بانکی نمی‌توانست کمک ویژه‌ای به تامین مالی آنان کند، رونق فعلی بازار سرمایه فرصتی است برای رونق آنان. بنابراین بعد از اینکه آقای قالیباف چهار محور را برای استفاده از ظرفیت بازار سرمایه معرفی کردند، من و تعدادی از نمایندگان بر آن شدیم که حول آن ۴ محور برنامه اقدام مشخصی تنظیم کنیم که اگر لازم باشد مجلس و دولت مصوبه‌ای داشته باشند تا از محل رونق بورس به تامین مالی بخش تولید کمک کنند. بر این اساس نتیجه نشست با صاحب‌نظران بازار سرمایه روز سه‌شنبه به‌صورت رسمی اطلاع‌رسانی خواهد شد.
از چه کسانی برای این نشست دعوت شده است؟
اجازه دهید فعلا اسامی را اعلام نکنم چون همچنان در حال هماهنگی هستیم. اصرار داریم کسانی که قبلا سابقه مدیریت در بازار سرمایه داشتند یا جزو فعالان خوشنام بازار هستند در این نشست حضور داشته باشند.
شما در بخشی از صحبت‌هایتان اذعان داشتید که هنوز کمیسیون‌های تخصصی مجلس شروع به‌کار نکرده، با این شرایط چرا قبل از شکل‌گیری کمیسیون‌ها می‌خواهید وارد این موضوع شوید، موضوعی که برای سرمایه‌‌گذاران بورس اهمیت دارد ؟ چون به نظر می‌رسد اظهارنظرهای نمایندگان مجلس درباره بورس در این مدت موجب التهاب بازار سرمایه شده؛ حالا این سوال مطرح است چرا نمایندگان قبل از کار کارشناسی و مشورت با کارشناسان چنین صحبت‌ها و طرح‌هایی را رسانه‌ای می‌کنند و باعث افت بازاری می‌شوند که در حال صعود است؟
پیش‌نویس طرح مالیات بر عایدی سرمایه که جمعی از نمایندگان امضا کردند اصلا غیرکارشناسی نبود. چارچوب آن طرح را دکتر پورابراهیمی با مشورت مرکز پژوهش‌های مجلس تدوین کرده بودند بنابراین نقش مراکز پژوهشی که روی این پیش‌نویس کار کردند کاملا مشهود است. در کل مجلس یازدهم بنا ندارد هیچ طرحی را بدون کار کارشناسی شروع کند.
جامعه بعد از انتخابات دوم اسفند از ما مطالبه داشت که مقدمات طرح‌ها و تغییراتی که قرار است در مجلس شروع شود از طرف نمایندگان پیگیری شود. نمایندگان تا ۷ خرداد این مطالبه عمومی را به تاخیر انداختند که بعد از شروع رسمی مجلس اظهارنظر کنند. اگرچه کمیسیون‌های تخصصی شروع به‌کار نکرده اما مرحله تایید پیش‌نویس‌ها و تهیه امضا برای ارائه طرح‌ها از همان ۷ خرداد می‌توانست شروع شود تا زمانی که کمیسیون‌ها شروع به‌کار کردند این طرح‌ها آماده باشند. اگر مجلس بخواهد تا زمان تشکیل کمیسیون کاری نکند با شروع به‌کار کمیسیون‌ها هیچ پیش‌نویسی آماده نیست.
اصلا بحث این نیست که نمایندگان پیش‌نویس طرح‌ها را آماده نکنند، بلکه مساله این است که چرا هنوز کار کارشناسی روی طرحی تمام نشده اعلام عمومی می‌شود؟ چون همین مساله اثر منفی روی بازار گذاشت.
بله باید این ایراد را متوجه دوستانی دانست که متن تهیه شده در مجلس را قبل از اینکه در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد در فضای عمومی منتشر کردند.
اما آخرین توییتی که شما درباره احتمال قانون‌گذاری در موضوع بورس گذاشتید هم با انتقاد همراه بود و برخی معتقد بودند همین خبر می‌تواند موجب افت بازار شود. شما این اشکال را به خودتان وارد نمی‌دانید؟
من در پاسخ به شما این پرسش را مطرح می‌کنم که آیا اطلاع‌رسانی درباره جلساتی که مجلس بناست برگزار کند آن هم با جمعی از کارشناسان بدون اینکه محتوایی از آن جلسه وجود داشته باشد می‌تواند اثر منفی داشته باشد؟
شما حتما خودتان روی این مساله صحه می‌گذارید که اخبار سیاسی خیلی سریع اثر خود را روی بازار سرمایه می‌گذارد. عده‌ای بعد از توییت آخر شما انتقاد کردند که خبر شما درباره قانون‌گذاری در حوزه بازار سرمایه نیز باعث افت بازار می‌شود.
اختلاف نظر وجود دارد. به من حق دهید وقتی با جمع زیادی کارشناس صحبت می‌کنم به نظر آنان اهمیت دهم.
اکنون که بازار سرمایه روند صعودی در پیش گرفته و دولت نگاه مثبتی به آن دارد این شائبه وجود دارد که چون گرایش سیاسی مجلس یازدهم با گرایش سیاسی دولت متفاوت است، نمایندگان جدید نظر مثبتی به رشد بازار سرمایه ندارند و می‌خواهند در این موضوع روبه‌روی دولت قرار گیرند.
به صراحت از قول من بنویسید که مجلس یازدهم به دنبال استفاده از ادامه فرصت رونق بازار سرمایه برای کمک به بخش‌های تولید است. انگیزه ما این است که این رونق ادامه پیدا کند، اما منتفعان آن باید بخش‌های تولیدی باشند و رونق بازار سرمایه باید کمکی برای رونق تولید و اشتغال کشور باشد.