در حالی که مسوولان بورسی، بازار سرمایه را بازاری شفاف معرفی می‌کنند، اما این روزها با یکی از غیرشفاف‌ترین ورژن‌های این بازار مواجهیم. تصمیمات غیرکارشناسی و عجیب و غریبی که سیاست‌گذاران بازار در مورد بسته نگه داشتن طولانی‌مدت برخی نمادها یا بازگشایی آنی نمادها اتخاذ کرده‌اند، ابهاماتی را برای سهامداران به وجود آورده، این در حالی است که مسوولان بورسی و نظارت بر ناشران حتی حاضر به پاسخگویی و شفاف‌سازی در مورد سیاست‌های خود نیستند.
فرار سیاست‌گذار از شفاف‌سازی
آشفتگی بازار سرمایه در حالی رقم خورده که سهامداران بسیاری همچنان نمی‌دانند باز نشدن برخی نمادها، ابطال ناگهانی معاملات، تغییر ساعت داد و ستد‌ها، بسته ماندن برخی نمادها بدون اطلاع‌رسانی و تصمیمات شبانه مسوولان پشت درهای بسته با چه منطقی اتخاذ می‌شود. فعالان بازار سرمایه در مورد غیرشفاف بودن تصمیمات سازمان بورس و نهادهای ناظر هشدار می‌دهند و معتقدند پافشاری سیاست‌گذار بر رویه فعلی، موجی از نارضایتی سهامداران را نسبت به عملکرد سازمان به همراه خواهد داشت؛ اتفاقی که در درازمدت خروج بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران را رقم می‌زند.
در حال حاضر با بازاری سروکار داریم که قوانین و مقررات معاملاتی آن توسط ناظر بازار نقض می‌شود و دستورالعمل‌های موجود از سوی فعالان سازمان و نهاد ناظر اجرا نمی‌شود که عملا تخلف محسوب می‌شود..
او با انتقاد از عملی نشدن برخی وعده‌های مسوولان اظهار می‌کند: در بازاری که نابالغ است و دائما توسط نهادهای مربوطه دستکاری می‌شود نمی‌توان انتظار بازاری شفاف را داشت. بسترهای معاملاتی، زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و رفتار بازیگران این بازار دچار نواقصی است که با وجود این شرایط نمی‌توان حرف از شفافیت زد.
این کارشناس بازار سرمایه بیان می‌کند: بازار ما درگیر مشکلات و آشفتگی‌هایی شده که تخلف ناظران بازار در اجرای دستورالعمل‌ها و قوانین، وضعیت موجود را پیچیده‌تر می‌کند و تا زمانی که این تخلفات ادامه داشته باشد مشکلات هم وجود دارد. عدم‌شفافیت در بازار و توقف و بازگشایی‌های بی‌مورد و سلیقه‌ای بدون اطلاع‌رسانی تاثیر منفی بر جریان بازار می‌گذارد. عدم‌شفافیت در سیاست‌گذاری‌های مسوولان تخلف بزرگی است که اگر بازاری مقتدر و کارآمد با مقررات سختگیرانه‌ای داشتیم، نهادهای ناظر و کسانی که با تصمیمات‌شان بازار را به تنش می‌کشند باید در مورد رفتار و تدابیر خود در این وضعیت پاسخ می‌دادند.
میرمعینی اظهار می‌کند: مشکلات بازار بزرگ‌تر از این حرف‌هاست. در حال حاضر سهامدارانی که سهام‌شان متوقف شده با توجه به تصمیمات بازار مبنی بر بسته شدن غیرمنطقی نمادها نمی‌توانند سهام‌شان را بفروشند. عدم نقدشوندگی بازار پیامد غیرشفاف بودن آن است که نگرانی سهامداران را به دنبال داشته است. سهامدارانی که به دلیل نیاز مالی حتی نمی‌توانند بخشی از سهام خود را بفروشند، سازمانی را هم ندارند که در چنین شرایطی شکایت کنند. نهاد ناظری هم که باید به این مشکلات رسیدگی کند خودش متهم به سرپیچی از مقررات است.
او در ادامه با اشاره به فشار فروش سهامداران در این روزها بیان می‌کند: در وضعیتی قرار داریم که سهامداران به دلیل ترس از تحریم‌های جدید و احتمال تغییر شرایط بین‌المللی ممکن است تصمیمات هیجانی بگیرند و صفوف فروش تشکیل دهند. از این رو اقدامات مسوولان بورسی در این مقطع بسیار سرنوشت‌ساز است. در حالی که سهامداران با تغییر و تحولاتی در سایر بازارهای موازی روبه‌رو هستند، اعمال سیاست‌هایی که به غیرشفاف شدن این وضعیت دامن بزند، مشکلات بازار سهام را بیشتر می‌کند.
میرمعینی عنوان می‌کند: از دوشنبه روند بازار تغییر می‌کند. با توجه به نوسان نرخ دلار پیش‌بینی می‌شود قیمت سهام رشد بیشتری داشته باشد. اگرچه افت قیمت‌ها در یکی، دو ماه اخیر برای عده‌ای از سهامداران جذابیت خرید را زیاد کرده اما اگر مسوولان بورسی کشور بر اعمال سیاست‌های ابهام‌برانگیز‌شان که منجر به داغ شدن بازار شایعات می‌شود، ادامه دهند روند معاملات با تغییرات منفی مواجه می‌شود.
او تاکید می‌کند: بازار سرمایه از این به بعد به دو تکه تقسیم می‌شود. بازاری که سهام ارزنده دارد، رشد بیشتر قیمت‌ها را تجربه می‌کند و بازاری که سهام کوچک و غیرارزنده دارد نه‌تنها رشد نمی‌کند حتی ممکن است ریزش هم داشته باشد.
عدم‌شفافیت در تصمیمات مسوولان
مهدی افنانی، کارشناس بازار سرمایه نیز یکی از مهمترین عوامل مشکلات بورس در چند هفته اخیر را عدم‌شفافیت در تصمیم‌گیری‌های مسوولان عنوان می‌کند. او در این رابطه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: روزی که برخی نمادها را بستند و همان روز نماد پالایشی را بازکردند، بازار با شوک جدیدی از بی‌تدبیری‌ها مواجه شد. تجربه بدی که سهامداران زیادی را وارد صفوف فروش کرد. آن بازگشایی سریع و بی‌برنامه به دنبال تصمیم هیجانی سیاست‌گذاران، بازار را بهم ریخت، این در حالی است که متولیان بازار باید از تصمیمات ناگهانی پرهیز کنند و فعالان بازار سهام بارها در این مورد هشدار داده‌اند. او اظهار می‌کند: ناظران باید بر اساس قوانین تصمیم بگیرند و برخورد کنند. با توجه به وضعیت فعلی بازار دستکاری قوانین آن هم به‌صورت خودسرانه به صلاح بازار نیست. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه نبود برنامه جامع و منسجم ازسوی سازمان بورس، رفتار بازار را تغییر میدهد، عنوان می‌کند: متاسفانه سیاست‌گذاران به دلیل اینکه نمی‌توانند واکنش بازار را شناسایی کنند در بازگشایی برخی نمادها تعلل کردند. در واقع نگرانی مسوولان بورسی از ترس و رفتار سهامداران نسبت به بازگشایی برخی نمادها این پروسه را طولانی کرد.
او می‌گوید: ناظران بازار از ترس اینکه بعد از بازگشایی نمادها نتوانند بازار را مدیریت کنند به شایعات دامن زدند. ازسوی دیگر با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از سهامداران فعلی بازار سرمایه را سرمایه‌گذاران تازه‌وارد تشکیل می‌دهند، تصمیمات ناگهانی و تدابیر غیرشفاف برخی مسوولان، این بازار را به چالش کشید.
به گفته افنانی، بازار سرمایه بازاری زنده و شفاف است که سهامداران نسبت به اتفاقات آن واکنش نشان می‌دهند از این رو غیرشفاف کردن این بازار تبعات منفی به بار خواهد آورد.
او اظهار می‌کند: با توجه به اینکه تصمیمات دو هفته اخیر مسوولان بورسی جریان بازار را وارد فاز دیگری کرد، فردا زمان مناسبی برای شفاف شدن بازار است. اتفاقاتی که در بورس کالا افتاد، افزایش قیمت‌های جهانی و رشد نرخ دلار فضای مناسبی در اختیار بازار سرمایه می‌گذارد و به نظر می‌رسد از دوشنبه با حجم خوبی از معاملات روبه‌رو خواهیم شد و نمادهایی که در این مدت به دلایل نامعلومی بسته شده بودند، قابلیت باز شدن پیدا می‌کنند. او در ادامه ضمن اشاره به وضعیت این روزهای بورس خاطرنشان می‌کند: گزارش‌های مالی شهریورماه و ۶ ماه ابتدای سال محرک خوبی برای رشد قیمت سهام است و روند بازار را تغییر میدهد. افزایش نرخ دلار حاکی از آن است که بازار سهام از مهرماه به روند عادی و مدار صعودی خود بازمی‌گردد.
افنانی تاکید می‌کند: زمزمه تغییرات برخی سیاست‌های اقتصادی دولت درمورد نرخ بهره بانکی، گرانی و همچنین واکنشی که مجلس در مورد این اتفاقات نشان میدهد، بازار سرمایه را وادار به واکنش می‌کند و در نهایت قیمت سهام را بالا می‌برد.