اين روزها نوسان‌هاي بورس تهران با رسيدن بازدهي بازار به 60 درصد افزايش يافته است؛ به طوري كه معامله‌گران هر روز جايگزيني صف‌هاي خريد و فروش در نمادهاي مختلف را شاهد هستند.
به اعتقاد كارشناسان، نوسان بازار با افزايش قيمت‌ها در بيشتر صنايع امري طبيعي است و بازار با رشد پي بر اي به دنبال شناسايي گروه‌هاي پرپتانسيل‌‌تر است. اين در حالي است كه استراحت قيمت‌ها در نمادهاي مختلف از سوي تحليلگران امري طبيعي ارزيابي مي‌شود و به نظر مي‌رسد بازار براي ادامه روند صعودي خود نيازمند اصلاح قيمت‌ها و پيگيري تصميمات اقتصادي دولت يازدهم است. در ادامه باهم نظر كارشناسان بازار را درخصوص شرايط كنوني و چشم‌انداز بازار مرور مي‌كنيم.
يك كارشناس بازار سرمايه درخصوص وضعيت جاري بازار و جابه‌جايي صف‌هاي خريد و فروش طي روزهاي اخير در بورس توضيح داد: بخش عمده‌اي از اين موضوع تغيير در تركيب بازيگران بازار است. به اين معني كه وقتي تعداد نوسان‌گيرها در بازار افزايش مي‌يابد و درصد آنها نسبت به كساني كه به صورت بنيادي و بلندمدت خريد ميكنند زياد مي‌شود، وضعيت بازار تابعي از رفتار نوسان‌گيران خواهد بود.
رضا بختياري يادآور شد: هنگامي كه بورس با اقبال بالايي روبهرو شود و روند مثبت نسبتا طولاني داشته باشد، برخي افراد غيرمتخصص تنها با تكيه بر مقايسه ظاهري بازده بورس با بازارهاي موازي و توصيه دوستان و آشنايان وارد بازار مي‌شوند.اين كارشناس سپس گفت: رفتار اين دسته از سرمايهگذاران علمي و براساس تحليل نيست و تنها به دنبال صف‌هاي تشكيل شده مي‌روند.
بختياري با اشاره به ميزان بالاي تورم و حجم نقدينگي موجود در كشور گفت: متاسفانه يكي از اشكال‌هاي موجود در بورس ما اين است كه دامنه نوسان، تابع هيچ متغيري نيست و مقام ناظر فكري براي آن نكرده است كه اين موضوع زمينه را براي نوسان‌گيري افزايش مي‌دهد.وي افزود: هنگامي كه يك نماد بازگشايي مي‌شود، بيشتر كارگزاران در مورد قيمت، يك نظر مي‌دهند و بيشتر نظرات آنها تكنيكالي است.بختياري پيشنهاد كرد: بازار ما در اين گونه مواقع به بازارساز نياز دارد، اما متاسفانه در اين زمينه موفق عمل نشده است.
بختياري اظهارنظرها و گفته‌هاي مسوولان دولتي جديد را از ديگر عوامل موثر بر نوسانات بازار دانست و گفت: برخي از وزرا يا مسوولان جديد با گفته‌هايي كه بيشتر حالت رسانه‌اي دارد و پخته نيست، به نوسانات موجود دامن مي‌زنند، به عنوان مثال، افزايش نرخ سود سپرده‌ها و همگام بودن آن با تورم يا منطقي بودن دلار 3200 توماني، مواردي است كه مي‌تواند بر بازار تاثير بگذارد و روشن است كه افزايش نرخ سود سپرده‌هاي بانكي مي‌تواند تهديدي براي بازار سرمايه باشد.
وي با اشاره به اينكه نحوه اطلاع‌رساني نادرست نيز مي‌تواند تاثير منفي بر بازار داشته باشد، خاطرنشان كرد: قرار بود كليه اطلاعات شركت‌ها از طريق سامانه كدال به سرمايهگذاران منتقل شود و براي انواع ديگر اطلاع‌رساني، جريمه‌هايي تعيين شد، اما شاهديم كه برخي از مديران شركت‌ها از طريق مصاحبه با برخي سايت‌ها، اطلاعاتي را در بازار منتشر كرده و بازار را متاثر ميكنند.
بختياري سپس گفت: محدوده نوسان در بازار ما كم و براي همه شركت‌ها يكسان است همچنين نهادهاي حاضر در بازار به صورت همگون رشد نكرده‌اند، در حالي كه نسبت تكنيكاليست‌ها، فاندامنتاليست‌ها، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري، بازارسازها و... بايد طوري باشد كه بازار تعادل بيشتري را حس كند در غير اين صورت، انگيزه معامله‌گران كوتاه‌مدت خواهد شد.
وي تصريح كرد: متاسفانه نوع رفتار مديران بازار باعث بالا رفتن درصد نوسان‌گيري شده است. از سوي ديگر 80 درصد معاملات بازار به چند نماد محدود شده كه اين موضوع عمق بازار را كاهش داده است.
وي درباره فعاليت سرمايهگذاران حقيقي و حقوقي يادآور شد: وضعيت حقوقي‌هاي بازار بهتر شده و آنها از جريان‌هاي موجود پيروي نمي‌كنند.
بختياري پيشنهاد كرد: اگر ETFها گسترش يابد كمك زيادي به بازار مي‌كند و مي‌تواند در افزايش سطح نفوذ بازار سرمايه موفق باشد.
اين فعال بازار سرمايه به معامله‌گران توصيه كرد: كسب بازدهي بالا در انجام معامله بالا نيست و گاه ممكن است با حجم معاملات بالا، بازدهي مناسبي به دست نيايد.بختياري سپس گفت: اگر سرمايهگذاران با نگاه بلندمدت به بازار روي بياورند، به غير از كارآيي و ثبات بازار، بازده آنها نيز افزايش مي‌يابد.
وي در پايان گفت: سرمايهگذاران بايد ارزيابي ريسك سيستماتيك داشته باشند، البته بانك مركزي نيز بايد تكليف ارز را حداقل طي 5 سال آينده مشخص كند ضمن اينكه ابزارهاي تامين مالي شركت‌ها در بازار ثانويه نيز بايد تقويت شود.
حجت سرهنگي با اشاره به اينكه بورس با صف‌هاي خريد و فروش قابل‌توجهي مواجه است گفت: موقعيت‌هاي خريد و فروش در بازار اگر عاميانه بگوييم پُر شده، زيرا بورس بازدهي قابل توجهي طي 5 ماه اخير داشته است.
اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه با بيان اينكه قيمت بيشتر سهام در بازار رشد كرده و متناسب با آن شاخص كل نيز عملكرد قابل قبولي از خود نشان داده است، تاكيد كرد: اغلب شركت‌ها و كارگزاري‌ها در شهريورماه در فكر شناسايي سود و ارائه عملكرد خود در بازار هستند و از سويي با توجه به تغيير و تحولات در بخش مديريتي اقتصاد با روي كارآمدن دولت جديد روبهرو هستيم. اين امر موجب تشكيل صف‌هاي خريد و فروش سهام در برخي از شركت‌ها شده است كه البته همانند ساليان گذشته به نظر مي‌رسد بازار در آخرين ماه تابستان، در فكر شناسايي سود و عملكرد خود است.
سرهنگي در ادامه افزود: علاوه بر موضوعات گفته شده، برخي مسائل داخلي همچون مصوبات اجرا نشده و تازه ابلاغ شده دولت سابق و تاكيد دولت جديد بر عدم اجراي مصوبات دولت قبلي، تا زماني كه بررسي‌هاي بيشتري روي آنها صورت بگيرد، همگي باعث شده بازار با ابهامات بيشتري روبهرو شود؛ اين در شرايطي است كه همچنان آثار مربوط به تصميم گيري‌هاي دولت دهم قابل احساس است. وي در پاسخ به اينكه نوسان‌هاي بازار را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟ گفت: زماني كه صف‌هاي خريد و فروش افزايش پيدا ميكنند و اغلب شركت‌ها و معامله‌گران در پي شناسايي سود و عملكرد خود هستند، نوسان‌ها نيز ادامه پيدا مي‌كند. به همين خاطر بازار در چند روز گذشته با افت‌و‌خيز همراه بوده است.
در همين حال شركت‌هاي سرمايه‌گذاري بازدهي خوبي طي يك ماه اخير داشته‌اند و به صورت محتاطانه در پي شناسايي سود هستند.
وي با اشاره به اينكه بازار با حجم مشخصي از صف‌هاي خريد و فروش روبهرو است، تصريح كرد: بازار اگر چه در انتظار گزارش‌هاي شش ماهه است، اما در مدت زماني كه از سال جاري سپري شده خيلي از شركت‌ها سودهاي مناسبي كسب كرده‌اند. در مجموع هم معاملات روان است و به دليل اميدواري‌هايي كه نسبت به دورنماي بازار وجود دارد، علاوه بر صف‌هاي فروشي كه طبيعي است، حجم قابل توجهي از صف‌هاي خريد هم مشاهده مي‌شود.
سرهنگي بر اين باور است كه افزايش صف‌هاي خريد و فروش و تداوم نوسان‌ها طبيعي است و هر سال مي‌توان رگه‌هاي مشابهي از آن را در ماه پاياني فصل تابستان مشاهده كرد.
سرهنگي در پاسخ به اين سوال كه توصيه شما به معامله گران در وضعيت فعلي چيست؟ گفت: روال دادوستدها در بازار سهام به فراخور صنايع متفاوت است؛ برخي شركت‌ها هستند كه پايين‌تر از ارزش بازار ارزيابي مي‌شوند و اين در حالي بوده كه تعدادي از شركت‌ها نيز EPS خود را محافظه كارانه اعلام كرده‌اند.
وي با اشاره اينكه در هر صنعت برخي سهام هستند كه از پتانسيل خوبي براي رشد برخوردارند، افزود: به عنوان مثال در صنعت بانكداري كه طي چند روز گذشته با تحركات قابل توجهي روبهرو بوده است، برخي شركت‌ها هستند كه به دليل پتانسيل بالا براي رشد مي‌توانند سهام خوبي براي خريد تلقي شوند و يا اينكه همين شرايط را مي‌توان در ديگر صنايع مشاهده و براساس آنها تصميم گيري كرد. وي در پايان تاكيد كرد: معامله‌گران براي خريد يا فروش سهام هر يك از شركت‌ها علاوه بر اين كه بايد به صنعت مورد نظر توجه داشته باشند بهتر است با مطالعه و تحليل مناسب نسبت به وضعيت شركت و پتانسيل براي رشد، اقدام به گرفتن موقعيت مناسب معاملاتي بگيرند.
ديدگاه سرمايه‌گذاري را بلندمدت كنيد
مدير سرمايه‌گذاري هلدينگ تجلي سامانه نيز در اين خصوص با بيان اينكه در بازارهاي مالي عموما دو نوع سرمايه‌گذار داريم، افزود: گروهي از سرمايهگذاران عقلايي هستند كه بر مبناي تحليل‌هاي بنيادي و چشم‌اندازهاي آينده شركت‌ها اقدام به سرمايه‌گذاري ميكنند؛ اما گروهي ديگر سرمايه‌گذاراني هستند كه بر مبناي شايعات و اخبار بازار و ديدگاه كوتاه‌مدت به سرمايه‌گذاري در سهام مختلف اقدام ميكنند.مجتبي كامل‌نيا تاكيد كرد: اتفاقي كه تقريبا اين روزها افتاده اين است كه به دليل بازدهي بسيار مناسب بورس اوراق بهادار در سال جاري و همچنين ركود بازارهاي موازي، ميزان سرمايه‌گذاراني كه بر مبناي اخبار و شايعات تصميم‌گيري ميكنند بسيار زياد شده است. وي اظهار كرد: عموما اين افراد سهامداران حقيقي و با دانش مالي كم و ديدگاه كوتاه‌مدت هستند و در واقع دليل صف‌هاي خريد و فروش اين روزها به رفتارهاي اين گروه سرمايهگذاران است. كامل‌نيا ادامه داد: متاسفانه بعضي از سرمايهگذاران حقوقي هم با اين استدلال كه در سهامي كه به لحاظ بنيادي وضعيت خوبي دارند در كوتاه‌مدت نمي‌توان بازدهي گرفت به سمت سفته‌بازي حركت ميكنند و با حقيقي‌ها همراهي ميكنند كه فرآيند تشكيل صف‌هاي خريد و فروش را مضاعف مي‌كند. مدير سرمايه‌گذاري هلدينگ تجلي سامانه افزود: ضمن اينكه بعد از افزايش قابل ملاحظه قيمت‌ها طي 5 ماه گذشته به نظر مي‌رسد بازار قرار است با دوره استراحت مواجه شود و رفتارهاي هيجاني و نوسانات زياد نشانه‌اي از پايان افزايش قيمت‌ها هستند. پيش‌بيني‌ها بر اين است كه از اين به بعد بازار به سمت تعادل حركت خواهد كرد و پس از پايان يك دوره خوش‌بيني، رويدادهاي واقعي جهت بازار را تعيين خواهد كرد.كامل‌نيا در پايان گفت: در اين شرايط توصيه به معامله‌گران اين است كه براي خريد و فروش، ديدگاه‌ها و تحليل‌ها را بلندمدت در نظر بگيرند و بر مبناي رويدادهاي واقعي اقدام به تحليل و سرمايه‌گذاري كنند و به رويدادهايي كه قرار است در آينده و براساس شايعات شكل مي‌گيرد توجه زيادي نداشته باشند.
اين‌بار؛ حقوقي‌ها دنباله‌رو حقيقي‌ها
يك استاد دانشگاه نيز درخصوص قابل توجه بودن صف‌هاي خريد و فروش در بازار سرمايه اظهار كرد: تحولات رخ داده در دولت و به‌تبع آن اظهارات افرادي كه مسووليت‌هاي جديدي را بر عهده گرفته‌اند اين روزها بازار سرمايه را تحت تاثير خود قرار داده است.
وي ادامه داد: از سوي ديگر شرايط عمومي اقتصادي جهاني و نوسانات قيمت طلا نيز از ديگر عواملي است كه با تحت تاثير قرار دادن بازار سرمايه كشور، بازار را با يك نااطميناني مواجه ساخته است.
احمد پويان‌فر در پيش‌بيني خود از تداوم روند اين شرايط، عنوان كرد: حداكثر تا يكي دو ماه آينده با تعيين و اعلام سياست‌هاي كلان دولت در بخش‌هاي مختلف، اثرگذاري سياست‌هاي داخلي بر بازار سرمايه از ميان خواهد رفت.
وي مسائل بين‌المللي و خارجي را فاقد اثرگذاري روزانه دانست و عنوان كرد، كه مسائلي از قبيل مسائل هسته‌اي تنها به صورت بلندمدت بر بازار تاثير خواهند داشت.وي در مورد فعاليت سرمايهگذاران حقوقي و حقيقي در بازار سرمايه گفت: در حال حاضر اين سرمايهگذاران حقيقي هستند كه در بازار پيشرواند؛ طوري كه در كوتاه‌مدت استراتژي حقوقي‌ها را تحت تاثير خود قرار داده است اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: در واقع در شرايط كنوني سرمايهگذاران حقوقي فاقد استراتژي‌هاي بلندمدت يك يا دو ساله هستند.وي به فعالان بازار سرمايه توصيه كرد: براساس تجربه معمولا وقتي كه بازار پرنوسان است سهام شركت‌هايي كه از نسبت پي بر اي پاييني برخوردارند و فاقد فعاليت‌هاي وارداتي و صادراتي هستند براي سرمايه‌گذاراني كه ريسك‌پذير نيستند پيشنهاد مي‌شود.پويان‌فر ادامه داد: همچنين بهتر است كه سرمايهگذاران با استفاده از ابزارهاي با درآمد ثابت مانند اوراق مشاركت، صكوك و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري ريسك پرتفوي خود را كاهش داده و از سبد تك‌سهم خارج شوند.
نوسان جزئی از ذات بازار است
مدیر عملیات کارگزاری آگاه نیز با اشاره به صف‌هاي خريد و فروش بازار اظهار كرد: اين روزها بازار با صف‌هاي خريد و فروش قابل توجهي مواجه است که تصمیمات دولت جدید، حضور فعالان تازه کار در بازار، تمایل بیشتر معامله‌گران به نوسان گیری و خرید و فروش‌های کوتاه‌مدت و جابه‌جا‌یی پول بین صنایع به‌دلیل کاهش نقدینگی جدید در بازار علت اصلی این امر است.
حسین صالحی در ادامه افزود: بنابراین از این جهت نوسان مثبت و منفي در بازار شکل گرفته که این امری منطقی است چون از طرفی نوسان جز ذات بازار هست و فرصت خرید و فروش‌های منطقی را به فعالان میدهد.
وی در خصوص فعاليت حقيقي و حقوقي‌ها نیز اظهار كرد: در حال حاضر حقیقی‌ها صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌های کوچک و متوسط بيشترين فعاليت بازار را به خود اختصاص داده‌اند و حقوقی‌های بزرگ به دلیل بحث تغییرات احتمالی مدیریتی کمتر فعال هستند.
صالحی در ادامه با توصيه به معامله‌گران، گفت: سیاست‌های اخیر دولت مانند حرکت به سوی تثبیت قیمت‌ها یا افزایش نرخ بهره بانکی در حدود تورم که سبب کاهش جذابیت بورس و افت پی بر ای بازار می‌شود ممکن است در کوتاه مدت سدی برای حرکت صعودی بازار باشد؛ به خصوص که در شهریور با فروش شرکت‌های حقوقی به منظور شناسایی سود و تسویه حساب‌های اعتباری کارگزاری‌ها در پایان سال مالی روبهرو هستیم. البته رکود بازارهای موازی سبب می‌شود پول زیادی از بازار خارج نشود بخصوص که در مهر ماه با انتشار گزارش‌هاي 6 ماهه بيشتر شرکت‌ها، بازار می‌تواند رشد مجددی را تجربه کند.
مدیر عملیات کارگزاری آگاه خاطرنشان کرد: بنابراین شاید شرایط فعلی فرصتی برای استراحت بازار است؛ بنابراين توصیه می‌شود سهامداران سهم‌های بنیادی و با دید بلند مدت خریداری کنند و از خرید سهام باتوجه به شایعات خودداری كنند.