بهترین پالایشگاه بورسی از منظر تحلیل

افزایش قیمت نفت خام و فرآورده های نفتی، صنعت پالایشی را جذاب تر از قبل کرده است. 
عرفان درودگر کارشناس صنعت پالایشی در پیش بینی روند قیمت نفت خام و فرآورده‌های نفتی در ماه‌های آینده بیان کرد: در چند ماه گذشته، نفت خام روند کاملا صعودی داشته است. ریکاوری بازارهای جهانی بعد از کرونا و واکسیناسیون سراسری، موجب تقویت تقاضای کالاها در بازارهای جهانی شده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بعد از طوفان در آمریکا، شدت تخریب به قدری زیاد بود که بازگشت واحدها به مدار تولید با وقفه مواجه شده و آمارها حاکی از آن است که وضعیت ذخایر کشورهای اروپایی هم چندان مطلوب نیست و این نشان دهنده آن است که تقاضا در منطقه اروپا به خوبی بازیابی شده است؛ همچنین بعد از پایان محدودیت‌های کرونا و واکسیناسیون سراسری، سفرهای تابستانی امسال هم طولانی مدت تر از سنوات قبل شد و این موضوع هم موجب افزایش تقاضای نفت خام شده است. علاوه بر این، قیمت گاز به سبب کاهش عرضه ها افزایش شدیدی داشته است و انتظار می‌رود روند افزایش نرخ گاز همچنان ادامه داشته باشد. با توجه به افزایش نرخ گاز انتظار می رود در فصول سرد سال تقاضای نفت خام روزانه ۳۵۰ هزار الی ۵۰۰ هزار بشکه افزایش یابد.
درودگر در ادامه با اشاره به افزایش کرک اسپرد فرآورده های نفتی در بازارهای جهانی اظهار کرد: در حال حاضر کرک اسپرد بنزین سنگاپور نسبت به نفت دبی حدود ۱۱ دلار، کرک اسپرد نفت سفید ۹.۷ دلار، کرک اسپرد گازوئیل حدود ۱۲ دلار است. کرک اسپرد نفت کوره ۱۸۰ هم مثبت شده که اتفاق کم سابقه ای است. البته کرک اسپرد نفت کوره ۳۸۰ همچنان منفی است. انتظار می رود روند حمایت از کرک اسپرد در چند ماه آینده همچنان مثبت باشد. اما به هرحال بازار بنزین و گازوئیل با توجه به افزایش تقاضا، چشم انداز بهتری خواهند داشت. شاید ریکاوری تقاضای نفت سفید حداقل یک سال زمان ببرد؛ اما در کوتاه مدت انتظار می رود حداقل به واسطه افزایش تقاضای نفت سفید در فصول سرد سال، کرک اسپرد نفت سفید هم بهبود یابد.
درودگر در رابطه با پیش بینی سودآوری شرکت‌های پالایشی گفت: قبل از ارزیابی سودآوری شرکت‌های پالایشی، باید بررسی کرد که سود این صنعت تا چه حد به قیمت نفت خام وابستگی دارد و نکته اینجاست که حتی در زمانی که قیمت نفت خام پایین است، ممکن است پالایشگاهی به واسطه نوع فرآورده ای که تولید می کند، حاشیه سود مناسبی کسب کند.
این کارشناس پالایشی اظهارکرد: بنابراین در تحلیل سودآوری شرکت‌های پالایشی علاوه بر قیمت نفت خام و فرآورده‌های نفتی، باید سبد تولیدات هر شرکت هم مورد بررسی قرار بگیرد. مثلاً در شرایط فعلی کرک اسپرد بنزین و گازوئیل بالاتر از سایر فرآورده های نفتی است و هر شرکت پالایشی که در سبد تولیدات خود، درصد بنزین و گازوئیل بیشتری تولید می کند، قطعاً حاشیه سود بالاتری هم کسب خواهد کرد.
این فعال صنعت پالایشی در رابطه با مهمترین چالش‌های این صنعت در کشور ما عنوان کرد: مهمترین چالش صنعت پالایشی در کشور ما، تولید برخی محصولات است که اصطلاحاً استاندارد نیستند و برای فروش آن ها، شرکت ها ناچار به ارائه تخفیف خواهند بود. این تخفیف ارتباطی با تحریم ها ندارد و حتی در شرایط عدم تحریم هم پالایشگاه ها برای فروش این محصولات خود ناچار به ارائه تخفیف خواهند بود. برای مثال بنزین تولیدی در پالایشگاه‌های ما اکتان حدود ۸۷ دارد حال آنکه در دنیا بنزین با اکتان ۹۵ الی ۹۷ تولید می گردد. ارتقای کیفی محصولات پالایشی نیازمند سرمایه‌گذاری های جدید خواهد بود. تاثیر کیفیت بر قیمت فرآورده‌های نفتی با اهمیت است.
وی اضافه کرد: چالش بعدی این است که باید تقاضای هر یک از فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه ها را در بلند مدت هم در نظر داشت. برای مثال پالایشگاه‌های ما همچنان نفتا می فروشند، حال آنکه در سایر کشورها، معمولا نفتا در اختیار واحدهای تولید الفین قرار می گیرد و نفتا به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی، با LPG رقابت نزدیک دارد. تولید نفتا، حاشیه سود پالایشی ها را تحت فشار قرار می دهد. رفع این چالش هم نیازمند سرمایه‌گذاری‌های جدید خواهد بود و اگر در کشور ما سرمایه‌گذاری‌های جدید صورت نگیرد، صنعت پالایشی در چند سال آینده دچار مشکل خواهد شد.
درودگر ضمن مقایسه حاشیه سود ناخالص صنعت پالایشی در جهان با حاشیه سود ناخالص صنعت پالایشی در کشور ما، به پتانسیل های این صنعت برای سرمایه گذاری اشاره کرد و گفت: برای مقایسه حاشیه سود صنعت پالایشی در ایران با حاشیه سود این صنعت در جهان، شاید بهتر باشد روی بازاری خاص مثل بازار سنگاپور متمرکز شویم. در فصل سوم سال ۲۰۲۱ ، حاشیه سود واحدهای پالایشی در سنگاپور ۱.۷ دلار بر بشکه، برای شمال غرب اروپا ۱.۴ دلار بر بشکه و برای مدیترانه ۳.۷ دلار بر بشکه بوده است. پیش بینی می شود با افزایش تقاضای فرآورده‌های نفتی، حاشیه سود صنعت پالایشی جهان هم در یک سال آینده افزایش یابد و مثلاً حاشیه سود صنعت پالایشی سنگاپور از ۱.۷ به ۲.۷۳ الی ۳ دلار و حاشیه سود صنعت پالایشی در منطقه مدیترانه هم به ۵ دلار بر بشکه برسد. اما این روند چندان ماندگار نخواهد بود و به تدریج شاهد کاهش حاشیه سودها خواهیم بود.
وی ادامه داد: در کشور ما به سبب تخفیفاتی که روی نرخ خوراک و فرآورده‌های نفتی اعمال می‌گردد، شرایط کمی متفاوت است. در شرکت "پتروویو" با در نظر گرفتن اینکه شرکت‌های پالایشی ما هر یک چه نوع خوراکی مصرف می کنند و چه نوع فرآورده هایی و به چه میزان تولید می کنند، شاخصی تعریف شده است که حاشیه سود صنعت پالایشی ایران را نشان می‌دهد و به طور ماهانه این شاخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در ماه آگوست، به طور میانگین حاشیه سود صنعت پالایشی ایران حدود ۴.۱ دلار بر بشکه بوده است. انتظار می‌رود این روند تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ افزایشی باشد و بعد از آن کمی افت کند.
این کارشناس صنعت پالایشی، در مقایسه ۶ شرکت پالایشی بورسی کشور اظهار کرد: اگر بخواهیم بین ۶ پالایشگاه بورسی کشور مقایسه انجام دهیم، احتمالاً پالایشگاه نفت لاوان (با نماد شاوان) بهترین عملکرد را خواهد داشت و در میان شرکت‌های پالایشی بالاترین حاشیه سود را کسب خواهد کرد. بعد از آن شرکت پالایش نفت تبریز (با نماد شبریز) و پالایش نفت شیراز (با نماد شراز) احتمالاً بالاترین حاشیه سود را کسب خواهند کرد.
درودگر در پایان خاطرنشان کرد: در بین ۶ پالایشگاه بورسی کشور، احتمالا شرکت پالایش نفت تهران ضعیف‌ترین عملکرد را داشته باشد و دلیل چنین تحلیلی، نوع خوراک مصرفی پالایشگاه‌هاست و با توجه به اینکه ایران، میعانات گازی را با تخفیفی به مراتب بالاتر از تخفیف نفت خام به پالایشگاه‌ها عرضه می‌کند و شرکت پالایش نفت لاوان هم بخش عمده خوراک خود را در قالب میعانات گازی دریافت می‌کنند، قاعدتاً انتظاری کسب سود بالاتری هم می رود.