به گزارش شركت بورس کالاي ايران، تنوع بخشی به دارایی‌های پایه قراردادهای آتی به عنوان یک استراتژی اصولی در دستور کار و برنامه‌های بورس کالا قرار دارد و در همین راستا قرارداد آتی زیره سبز پس از مدت‌ها مطالعه و کار کارشناسی در روز 19 شهریور ماه در هیات پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالای سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرش شد.
پدرام زادنو عزیزی مدیر قراردادهای مشتق کالایی بورس کالا با بیان مطلب فوق اظهار کرد: بورس کالای ایران مطالعه بر روی چندین دارایی پایه جدید برای راه اندازی قرارداد آتی شامل میلگرد، ذرت، کنجاله سویا و زیره سبز را در دستور کار خود قرار داده است که قرارداد آتی زیره اخیرا در هیات پذیرش مورد تصویب قرار گرفت.
معاملات کشاورزی؛ قدیمی‌ترین معاملات آتی دنیا
وی در ادامه گفت: اولین معاملات قراردادهای آتی در دنیا بر روی محصولات کشاورزی انجام شده است و از این بابت معاملات آتی محصولات کشاورزی قدیمی‌ترین معاملات آتی در دنیا به حساب می‌آیند و جای خالی این محصولات در قراردادهای آتی شرکت بورس کالای ایران احساس می‌شد. از این رو در اولین گام پذیرش قرارداد آتی زیره سبز به دلایل خاصی که به آن اشاره می‌شود در دستور کار بورس کالای ایران قرار گرفت. زادنو عزیزی در ادامه با اشاره به اینکه زیره سبز یکی از محصولات صادراتی ایران است که باتوجه به شرایط ویژه اکولوژیکی مورد نیاز برای آن در مناطق ویژه‌ای از جهان و ایران تولیدمی‌شود، گفت: این کالا به عنوان یکی از محصولات کشاورزی بومی در هند سهم قابل توجهی در معاملات آتی بورس ملی کالا و مشتقات اين كشور دارد و فعالان این بازار اعم از پوشش‌دهندگان ریسک، سفته‌بازان و آربیتراژورها از مزایای این معاملات بهره‌مند می‌شوند.
ایران نیز با برخورداری از اکولوژی مناسب برای کشت زیره سبز یکی از تولیدکنندگان این محصول در جهان بوده و حجم قابل توجهی از تولید سالانه آن به بازارهای جهانی صادر می شود. وی سپس افزود: این محصول به طور سنتی بازار معاملات قابل توجهی در منطقه خراسان ایران دارد و در معاملات این بازار سنتی، زیره سبز در قالب قراردادها و ابزارهایی مورد معامله قرار می‌گیرد که می‌توان آنها را در قالب قراردادهای مشتقه خاصی شناسایی کرد.
معاملات نقدی و مشتقه زیره سبز به‌صورت سنتی
مدیر قراردادهای مشتق کالایی بورس کالای ایران با بیان اینکه یکی از اقدامات مقدماتی جهت استقرار یک بازار مشتقه قوی ایجاد بسترهای فرهنگی برای انجام این معاملات است، گفت: تجربه بورس‌های جهانی نشان داده كه بدون اسقرار این بسترهای فرهنگی توفیق چندانی در گسترش و توسعه این بازارها حاصل نخواهد شد و با توجه به اینکه معامله‌گران زیره سبز در استان خراسان به صورت سنتی معاملات نقدی و مشتقه زیره سبز را انجام می‌دهند و تقریبا تمامی حالت‌های قراردادهای اختیار معامله و آتی در این بازار با پیچیدگی تمام در حال انجام است، این معامله‌گران پتانسیل بالایی برای ورود به بازار ساختار یافته مشتقات دارند و همین امر زیره سبز را به محصولی واجد شرایط دارایی پایه مناسب برای بورس تبدیل کرده است.
اتاق پایاپای، تضمین‌کننده معاملات زیره سبز
وی سپس خاطر نشان کرد: با راه‌اندازی قراردادهای آتی زیره سبز در بورس کالای ایران و با توجه به نقش اتاق پایاپای این بورس به عنوان تضمین‌کننده معاملات، بازار از حالت سنتی خارج شده و ایفای تعهدات، تضمین خواهد شد و این امر می‌تواند تا حد بسیار زیادی دغدغه و نگرانی فعالان این بازار را در خصوص ریسک‌های نکول و مشکلات مترتبه کاهش داده و حتی از میان بردارد تا فعالان بتوانند فارغ از نگرانی بابت نکول طرف مقابل به انجام معاملات بپردازند.
زادنو عزیزی افزود: در حال حاضر با معاملات سنتی این دارایی، امکان پوشش ریسک برای تولیدکنندگان و فعالان بازار زیره وجود ندارد این در حالی است که با راه‌اندازی این معاملات امکان مدیریت ریسک و پوشش ریسک به خوبی میسر خواهد شد تا تولیدکنندگان و فعالان بازار بتوانند خود را در برابر ریسک تغییرات و نوسانات قیمت پوشش دهند و امید آن می‌رود این امر بتواند توان کشاورزان را در برابر نوسانات قیمت افزایش داده و بر رونق کشاورزی بیفزاید و همچنین با کشف نرخ مناسب و شفاف‌تر زمینه‌های رشد و توسعه آن را ایجاد کند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه به دلیل استراتژیک نبودن زیره سبز، این کالا از طرف نهادهای متولی مشمول شرایط قیمت‌گذاری نيست گفت: نوسانات قیمت زیره سبز در بازار، متاثر از سازوکار عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی و عوامل بنیادین تاثیرگذار بر قیمت بوده و همچنین این کالا قابلیت استانداردسازی به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی را داراست. زادنو عزیزی با اشاره به استاندارد زیره سبز برای معاملات قراردادهای آتی گفت: زیره سبز تولیدی دارای سه درجه متفاوت است که زیره سبز درجه یک با استاندارد شماره 14 سازمان استاندارد به عنوان دارایی پایه قرارداد آتی پذیرش شده است که عمده حجم تولید و همچنین معاملات این کالای کشاورزی را به خود اختصاص داده است.
هدف اصلی، گسترش فرهنگ معاملات آتی
وی در ادامه گفت: قطعا حجم معاملات این کالا در آغاز راه‌اندازی با حجم فعلی معاملات آتی سکه طلا قابل مقایسه نخواهد بود و شاید بتوان گفت هدف اصلی، گسترش فرهنگ معاملات آتی در میان فعالان محصولات کشاورزی و به طور خاص فعالان زیره سبز است.
از طرفی با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و با توجه به وجود بازار سنتی معاملات این محصول و تمایل ذی‌نفعان به راه‌اندازی قراردادهای آتی این کالا، به‌نظر می‌رسد که فعالان احتمالی قابل‌توجهی برای معاملات آتی زیره سبز وجود داشته باشد و می‌توان انتظار داشت در آینده و با گسترش فرهنگ معاملات این دارایی پایه از رونق قابل قبولی برخوردار شود.
وی در پایان با بیان اینکه زیره سبز به عنوان یک کالای کشاورزی مستعد برای انجام معاملات قراردادهای آتی می‌تواند برای اشاعه فرهنگ معاملاتی بر روی کالاهای کشاورزی راهگشا بوده و راه را برای پذیرش سایر کالاهای کشاورزی در این بازار هموار کند گفت: با راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی زیره سبز در بورس کالای ایران امکان انجام معاملات روی این دارایی در سراسر کشور و از طریق شرکت‌های کارگزاری ممکن خواهد بود و معاملات عمده آن محدود به خراسان نیست که این امر می‌تواند بر گسترش معاملات، افزایش کارآیی بازار و کشف نرخ مناسب‌تر این دارایی تاثیر بسیار مثبتی بگذارد.