تنفس بازار؛ عميق يا گذرا؟

بورس اوراق بهادار تهران كه طي يك ماهه اخير صعود قابل توجهي را تجربه كرده و ركوردهاي متعددي را به ثبت رسانده، روز گذشته در يك حركت رو به پايين حدود 1350 واحد افت شاخص كل را شاهد بود.

اگرچه اين افت طي يك ماهه اخير رخ نداده بود، اما اين ميزان افت براي تازه‌واردها مي‌تواند اندكي نگراني به همراه داشته باشد؛ به خصوص براي آنها كه با رويگرداني از بازارهاي رقيب به اميد كسب سود بيشتر راهي تالار شيشه‌اي شده‌اند.در حال حاضر اغلب كارشناسان فعال بازار بر واژه «تنفس بازار» اتفاق نظر دارند و افت شاخص را در اين شرايط طبيعي مي‌دانند. عضو هيات مديره كارگزاري بانك ملت در اين باره مي‌گويد: «وقتي بازار به هر دليلي اميدوار مي‌شود و رونق مي‌گيرد، طبيعي است كه بايد افت داشته باشد.» محمد غفارپور معتقد است: مسائل سياسي و برخي اخبار داخلي مي‌تواند تاثير موقتي بر روند بازار داشته باشد، اما رشد پرشتاب قيمت‌ها به دليل رونق بازار كه ناشي از اميدواري فعالان به بهبود شرايط سياسي است به قدري تند بوده كه لازم است بازار با تنفس مواجه شود. مديرعامل كارگزاري بهمن نيز واژه «فاز استراحت» را براي شرايط حاضر بازار به كار مي‌برد. سياوش وكيلي اظهار مي‌كند: گزارش‌هاي 6 ماهه شركت‌ها به بازار ارائه و بازار از ابهام خارج شده است، بنابراين افت روز گذشته شاخص نمي‌تواند ريزش تلقي شود؛ همانطور كه پيش‌بيني مي‌شد بازار در فاز استراحت قرار گيرد. وي رقم 400 ميليارد توماني معاملات بورس و فرابورس را در روز گذشته اثباتي براي گفته خود دانسته و مي‌گويد: «قيمت‌ها در حال منطقي شدن است و افزايش قيمت‌ها نيز زياد نيست.»وكيلي بر اين باور است: «كند شدن آهنگ رشد بورس، اصلاح روند تند يك ماهه اخير است و نگراني خاصي ديده نمي‌شود و مي‌تواند فرصت مناسبي براي فعالان بنيادي بازار باشد.» اظهارنظرهايي از اين دست مي‌تواند در سير رواني بازار تاثير مثبتي داشته باشد. امروزه همگان به اين باور رسيده‌اند كه دامن زدن به برخي موارد نه تنها نمي‌تواند راهگشا باشد، بلكه بر تشديد جو منفي در ميان فعالان بازار دامن مي‌زند، بنابراين دليلي براي وجود نگراني از نوع رواني وجود ندارد و بيان واژه‌هايي چون «تنفس بازار» و «فاز استراحت» مي‌تواند بار مثبت و اميدواركننده‌اي به همراه داشته باشد. اميرعلي اميرباقري يكي ديگر از كارشناسان فعال در بازار نيز افت روز گذشته را ناشي از «انتظارات اصلاحي بازار» مي‌داند و مي‌گويد: از لحاظ رواني، انتظار براي اصلاح همواره پس از افزايش مداوم شاخص ايجاد مي‌شود و حتي پس از يك اصلاح كوچك، برخي سرمايه‌گذاران انتظار اصلاح و ريزش «بهمن‌وار» را دارند و از چند روز قبل نيز بازار پيش‌بيني اصلاح داشت و هر لحظه خود را براي اين اصلاح آماده كرده بود. اميرباقري تصريح مي‌كند: در شرايط فعلي، بازار منتظر «بهانه‌اي براي اصلاح قيمت‌ها» است و هر اندازه كه عنوان شود فلان شركت سودآوري آتي دارد، باز هم برخي سرمايه‌گذاران مايلند سهام خود را بفروشند و در آينده با قيمت پايين‌تر آن را خريداري كنند. البته اين فعال بازار وضعيت روز گذشته بازار را تنها «تنفس» يا «استراحت» نمي‌داند و معتقد است دلايل ديگري نيز براي اين موضوع وجود دارد.اميرباقري در اين باره مي‌گويد: اعلام افزايش نرخ سود بانكي يكي از مسائلي است كه مي‌تواند تاثير بسزايي در روند بازار سرمايه داشته باشد؛ زيرا بازار پول و بازار سرمايه همواره متاثر از يكديگرند. وي توضيح مي‌دهد: قيمت‌هاي سهام براساس انتظارات بازده سهام شكل مي‌گيرد، بنابراين وقتي فعالان بازار سرمايه احساس كنند قرار است در بازار پول بدون كمترين ريسك 25 درصد سود دريافت كنند، بازده مورد انتظارشان از بازار سرمايه افزايش مي‌يابد و ممكن است انتظار بازدهي 45 درصدي را در اين بازار داشته باشند كه اين موضوع به كاهش P/E بازار خواهد انجاميد. اما آنچه همه كارشناسان در مورد آن نظر واحد دارند اين است كه بازار هنوز جاي رشد دارد و آهنگ رشد بورس تا پايان سال ادامه خواهد داشت، البته اين آهنگ رشد از ديدگاه غفارپور «كندتر» خواهد بود. همچنين وكيلي با اشاره به دو عامل تاثيرگذار بر بازار يعني مذاكرات سياسي و نرخ دلار، نوسان شاخص در محدوده 67 تا 73 هزار را تا پايان سال پيش‌بيني مي‌كند. اميرباقري نيز معتقد است: «شاخص بورس، هنوز رشد لازم را نكرده و در شرايطي هستيم كه ارزش بازار با دلار 3 هزار تومان محاسبه مي‌شود نه با دلار هزار تومان؛ بنابراين هنوز بازار جاي رشد دارد و تا پايان سال صعودي خواهد بود.» او مي‌افزايد: «اصلاح فعلي، بيشتر يك اصلاح رواني است تا بنيادي و اتفاق بنيادي در بازار نيفتاده است و با اميدهاي به وجود آمده از كاهش تحريم‌ها و توجه دولت به توليد و توجه به مقوله تامين مالي شركت‌ها از طريق بازار سرمايه مي‌تواند براي بورس راهگشا باشد.» به هر حال آنچه مي‌تواند اعتماد سرمايه‌گذاران را به بازار افزايش دهد رشد منطقي و به دور از هيجانات موجود در بازار خواهد بود و سرمايه‌گذاري بلندمدت و به دور از گرايش‌هاي سفته‌بازانه مي‌تواند در رشد و توسعه اقتصادي كشور موثر واقع شود.