تداوم رشد فزاينده بازار سرمايه، روز گذشته صعود شاخص بورس به 80 هزار واحد را به ارمغان آورد؛ صعودي كه در پي حصول توافق نهايي در مذاكرات ژنو به وقوع پيوست و بار ديگر بازار سرمايه را در صدر اخبار و بازارها قرار داد. بازار روز گذشته به تبعيت از اخبار منتشر شده، شاهد تشكيل صف‌هاي ميليوني براي خريد سهامي بود كه براساس پيش‌بيني‌ها، بيشترين تاثير مثبت را از رفع تحريم‌ها خواهند گرفت. ديروز شاخص كل بورس با رشد 1147 واحدي به رقم 80 هزار و 22 واحد دست يافت تا به اين ترتيب بازدهي 110 درصدي را از ابتداي سال تاكنون براي «بچه‌هاي تالار» به ارمغان بياورد.
استقبال سرمايه‌گذاران از نمادهاي بانكي، خودرويي و پتروشيمي موجب شد ارزش اين بازار به حدود 390 هزار ميليارد تومان برسد. روزهاي خوش سهامداران، يكي پس از ديگري فرامي‌رسد و در شرايط حاضر، «تالار شيشه‌اي» به عنوان يكه‌تاز بازارها، در حال خودنمايي است. اكنون سرمايه‌داران به اين باور رسيده‌اند كه فعاليت در بازار سرمايه بدون شك، سود سرشاري را به دنبال خواهد داشت و اين سودآوري تداوم نيز خواهد يافت، اما در اين ميان ممكن است اين سوال نيز پيش آيد: «از اين پس، رشد بازار چگونه خواهد بود؟ آيا شرايط اخير ممكن است، بازار را با هيجانات كاذب روبه‌رو سازد؟ در اين صورت مديران بازار بايد چه تدابيري براي جلوگيري از انحراف بازار از مسير اصلي، اتخاذ كنند؟»
يك كارگزار بورس درباره روند رو به رشد بازار معتقد است: «هنگامي كه بازار رو به رشد مي‌گذارد، افزايش قيمت‌ها شامل همه سهم‌ها مي‌شود، اما با شرايط اخير كه در پي رفع تحريم‌ها پديد آمده است، شرايط جديدي در انتظار بازار خواهد بود.» عباس اسپيد در اين باره به خبرنگار «دنياي اقتصاد» گفت: بعد از اين بازار به سمتي مي‌رود كه فعالان بازار ارزيابي مي‌كنند، كدام سهم‌ها تاثير بيشتري از رفع تحريم‌ها گرفته‌اند و كدام يك اين تاثير را از قبل، لحاظ كرده‌اند.
مديرعامل كارگزاري آگاه خاطرنشان كرد: پس از فروكش كردن هيجانات مقطعي، سرمايه‌گذاران، سهام موجود در بازار را تك به تك بررسي و روند قيمت آنها را پيگيري خواهند كرد، بنابراين ممكن است رشد بازار نصيب همه سهم‌ها نشود و حتي برخي سهم‌ها به دليل برداشته شدن برخي انحصارها و نيز كاهش قيمت دلار، تاثير منفي را تجربه كنند.
اسپيد درخصوص اتخاذ تدابير لازم از سوي مديران بازار به منظور جلوگيري از تشديد هيجانات در بازار تصريح كرد: اقدامات مقام ناظر بازار دو جنبه دارد، ممكن است اين اقدامات حالت دخالت در بازار داشته باشد كه بازار نگاه مثبتي به اين اقدامات ندارد، اما هنگامي كه جنبه روشنگري داشته باشد، براي بازار مفيد خواهد بود. وي تاكيد كرد: وظيفه همه فعالان بازار، شفاف‌سازي درباره ميزان تاثيراتي است كه رفع تحريم‌ها بر صنايع مختلف خواهد گذاشت.
اين كارشناس بازار سرمايه در خصوص ريسك‌هاي موجود بر سر راه فعالان بازار توضيح داد: اگر هيجان و احساسات، جايگزين منطق شوند، برخي از سهم‌ها بدون هيچ اتفاقي ممكن است رشد قيمت پيدا كنند، به عبارت ديگر ممكن است رفع تحريم‌ها بر برخي سهم‌ها تاثير بگذارد، اما قيمت آنها بدون منطق رشد كند؛ بنابراين سرمايه‌گذاران بايد با دقت و تحليل، از اين ريسك عبور كنند.
هم‌جهت نبودن تاثيرات بر صنايع مختلف
در اين بين مديرعامل شركت مديريت سرمايه‌گذاري ملي ايران نيز در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه «دنياي اقتصاد» با اشاره به رشد شاخص بازار سرمايه در پي تاثير‌پذيري از توافق‌نامه هسته‌اي ايران با گروه 1+5، از سرمايه‌گذاران خواست تا با پرهيز از رفتارهاي هيجاني، با رجوع به عقلانيت در تصميم‌گيري‌هاي خود به خرید و فروش در بازار سرمايه مبادرت كنند. وي در بررسي پيامدهاي ناشي از اين توافق در بازار سرمايه، به هم جهت نبودن تاثيرات اين مساله براي تمام گروه‌هاي موجود در بازار سرمايه تاكيد كرد. محمدرضا صادقی مقدم ميزان تاثيرات این توافق‌نامه را بر صنايع و گروه‌هاي مختلف بازار سرمايه متفاوت دانست و اظهار كرد: با توجه به آنی نبودن اثرات ناشي از لغو برخي از تحريم‌ها، بايد مشخص شود كه اين پيامدها در كدام دوره از صورت‌هاي مالي سود و زيان شركت‌ها اثر گذار است. وي در مرحله نخست صنعت پتروشيمي را مورد اشاره قرار داد و گفت: در شركت‌هاي حاضر در اين صنعت به ويژه در گروه متانولي، پس از لغو تحريم‌ها، شركت‌هايي مانند پتروشيمي زاگرس كه از ظرفيت‌هاي بلااستفاده برخوردار هستند با رفع مساله بيمه و حملونقل كشتيراني به طور قطع ظرفيت‌هاي توليدي آنها از افزايش برخوردار خواهد بود و این مساله نیز در صورت‌هاي مالي این گروه از شرکت‌ها خود را سريع تر به نمايش مي‌گذارد.
این کارشناس بازار سرمایه تصريح كرد: اما در شركت‌هايي مانند پتروشيمي جم كه فعاليت آن در ظرفيت‌هاي پايين نه به دليل ناتواني در فروش و صادرات بلكه ناشي از عدم تامين خوراك است، رفع تحريم‌ها به طور مستقيم به بهره‌برداري از طرح‌هاي توسعه فازهای پارس جنوبي منتهي مي‌شود. وي ياد‌آوري كرد: البته با حذف تحريم‌ها زمان بهره‌برداري از طرح‌هایی از قبیل طرح‌های توسعه ای فازهای پارس جنوبی نسبت به قبل كمتر خواهد شد. مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی همچنین در اشاره به صنایعی مانند خودرو که از ظرفیت تولید برخوردارند، اما مسائل و مشکلات ناشی از تحریم‌ها سبب شده تا در ظرفیت‌هایی کمتر از ظرفیت‌های عملیاتی خود تولید کنند، گفت: این قبیل از صنایع پیامدهای مثبت ناشی از کاهش تحریم‌ها را سریع تر به نمایش خواهند گذاشت تا شرکت‌های دیگری که با یک تاخیر زمانی از اثرات آن بهره‌مند می‌شوند.
وی در این بین بر لزوم توجه به نرخ ارز در بودجه تمامی شرکت‌های صادرات محور اعم از شرکت‌هایی که سال مالی آنها پایان آذرماه یا پایان اسفندماه است، تاکید کرد: لازم است بررسي شود این شرکت‌ها ارز خود را در سال جدید مالی خود با چه نرخی تسعیر کرده‌اند.
به گفته صادقی مقدم؛ با مشخص شدن نرخ ارز در بودجه سال 93 دولت، می‌توان به این نکته پی برد که کف نرخ ارز مدنظر دولت چه نرخی است.
وی در ادامه اظهارات خود، از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه خواست تا به طرح‌های توسعه ای شرکت‌ها توجه کنند؛ به ویژه شرکت‌هایی که طرح‌های توسعه‌ای آنها به علت مشکلات ناشی از تحریم‌ها کند بوده یا متوقف مانده‌اند.
او ادامه داد: همچنین سرمایه‌گذاران باید به این مساله توجه کنند که اگرچه کاهش نرخ ارز درآمد فروش شرکت‌های صادراتی را کاهش میدهد، اما غالب این شرکت‌ها دارای طرح‌های توسعه ای هستند که با کاهش نرخ ارز بهای تمام شده پروژه‌های آنها نیز کاهش خواهد یافت.
مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی با بیان اینکه این توافق‌نامه هنوز در حد یک بیانیه است، اضافه کرد: با توجه به اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان و اعضای گروه 1+5 باید طی ماه‌های آتی جزئیات اجرایی این توافق‌نامه مشخص شود؛ بنابراين در لغو تحریم‌ها گام به گام وضعیت صنعت حملونقل، بیمه دریایی و نقل‌و انتقال درآمد حاصل از فروش نفت مشخص خواهد شد که بر این اساس قادر به تصمیم‌گیری درست خواهیم بود. وی در مورد ریسک‌هايی كه در شرایط هیجانی پیش رو ممکن است متوجه بازار و سرمایه‌گذاران باشد، بازهم تاکید کرد که وضعیت تمامی صنایع مثبت نخواهد بود.
وی خواستار توجه به سهام شرکت‌هایی که فاقد هر گونه طرح توسعه هستند و خوراک و مواد اولیه آنها به صورت ریالی تامين مي‌شود و از فروش صادراتی برخوردارند، شد. به گفته صادقی مقدم؛ این شرکت‌ها ممکن است که در کوتاه مدت متضرر شوند و فروش آنها کاهش یابد. وی در پیش بینی خود از روند بازار با توجه به این شرایط گفت: ممکن است که در چند روز آینده شاهد هیجان در بازار باشیم اما پس از آن بازار به سمت عقلانیت گام برمی‌دارد.
وی با ارزیابی مثبت از روند معمولی و کلی بازار برای تمامی صنایع، عنوان کرد: در میان و بلندمدت لغو تحریم‌ها برای صنعت و اقتصاد کشور مثبت است و بالطبع آن بازار ثانویه نیز از اثرات مثبت وضعیت صنعت و اقتصاد کشور منتفع خواهد شد.