پس از شروع افت سنگين بازار سهام از نيمه اول ديماه، نزول اين بازار پس از گذر از نيمه بهمنماه وارد فاز جديتري شد.
افتي كه نه تنها حقوقيها با برگزاري چندين جلسه نتوانستند جلوي آن را بگيرند، بلكه بازديد سر زده نايب رئيس مجلس از تالار شيشهاي هم نتوانست مانع از ادامه آن شود.
در اين بين، برخي مذاكرات بينالمللي دامنه نگرانيهاي برونزاي بازار سرمايهايها را بيشتر كرد و مجلس هم با گذراندن مصوباتي همچون رشد حدود 5 برابري نرخ خوراك گاز پتروشيميها، تعيين بهره مالكانه 30 درصدي براي معادن و برنامه اجراي فاز دوم هدفمندي يارانهها، بهانههاي لازم را براي رويگرداني سرمايهگذاران از بازار سرمايه فراهم كرد.
در مجموع همه اين متغيرهاي برونزا و درونزا سبب شده كه اين روزها بسياري از سرمايهگذاران به جايي غير از سرمايهگذاري در بورس فكر كنند، همه اينها را كه كنار بگذاريم اعلام برنامه انتشار 3 هزار ميليارد تومان اوراق مشاركت 23 درصدي كه 3 درصد بالاتر از نرخ رايج سود سپرده سالانه بانكي در دو سال گذشته است، موجب شد برخي از اميدواريها نيز از بين برود.
بازار منفي است؛ ديگر خبرهايي از اين قبيل كه «سرمايهگذاران نگران نباشند و...» تاثيري روي تصميم سرمايهگذاران به ويژه غيرحرفهايها ندارد و شايد بهتر باشد كه بگوييم اين روزها همه سهم ميفروشند حتي آنهايي كه حرفهاي و اصطلاحا «پاسوزهاي» بازار هستند.
غيرحرفهايها كه در صندوقهاي سرمايهگذاري مستقر هستند، روزانه در كارگزاريها و تامين سرمايهها براي ابطال واحدهاي سرمايهگذاري خود صف ميبندند و كمي آن طرفتر حرفهايها ناچارند براي تامين وجه نقد درخواست شده توسط غيرحرفهايها سهم بفروشند و در اين بازار سهمي نقدشونده نيست، مثل صنعت بانكداري، واسطهگري مالي، فولاديها و...
اما در اين نوشتار قصد نداريم باز هم به آسيبشناسي افت سنگين بورس بپردازيم، زيرا پيشتر در يادداشتي مبسوط اين عوامل برشمرده شده بود، حال آنكه هدف از اين نوشتار هشدار به مسوولان اجرايي كشور براي نجات بورس است، بورسي كه ميزانالحراره اقتصاد است و به تعبيري واضحتر با ركوردشكنيهايي كه داشت، نقطه قوت اقتصاد دولت تدبير و اميد به شمار ميرود.
قديميترهاي بازار البته نه آنچنان قديميها؛ يعني كساني كه در بورس سالهاي 86 تا 91 در بازار سرمايه كار كردهاند، به خوبي به ياد دارند كه دولت آن روزها، در اين مواقع براي حمايت از بورس وارد عمل ميشد. اما در دولت تدبير و اميد كه انتظارهاي بالاتر و بيشتري براي تدبيرگري آن در بازار سرمايه وجود دارد، متاسفانه نشانههايي از حمايت جدي را تا اين لحظه نميبينيم. آخرين اظهارنظر رئيسجمهور درباره بورس به گفتوگويي برميگردد كه دو هفته پيش به صورت زنده در رسانه ملي داشت. بالاترين مقام اجرايي دولت در اين گفتوگوي تلويزيوني گفت: تورم كنترل شده است و هماكنون نقدينگي در مسير درست آن به كار گرفته شده و بورس ما فعال است. اين اظهارنظر رئيسجمهور را اگر به قبل از بورس نيمه اول ديماه تعميم دهيم، درست و منطقي است، اما واقعيت اين است كه بورس از اين تاريخ تا به امروز روزهاي بدي را گذرانده و حجم بالايي از نقدينگي از بازار سرمايه خارج شده است.روزانه صندوقهاي سرمايهگذاري شاهد خروج مردم هستند و خبرهاي غيررسمي از ابطال بيش از 30 درصد از سرمايه مردم در صندوقها و تبديل اين سرمايهها به وجه نقد حكايت دارد. از طرف ديگر اقدام اخير بانك مركزي در انتشار اوراق مشاركت 23 درصدي اگرچه اقدام درستي در جهت كنترل نقدينگي است، اما تيشه بر ريشه نقدينگي در بورس خواهد زد و بس، آن هم در شرايط كنوني. حال سوال مشخص ما اين است كه آيا رئيسجمهور از اوضاع فعلي بورس باخبر است؟ آيا وزير اقتصاد و رئيس شوراي بورس براي حمايت از بازار فكري اساسي كرده است؟ آيا رئيس سازمان بورس و مديران نهادهاي اجرايي پيشنهادهاي مشخص و مدوني را به دولت براي حمايت از بورس ارائه كردهاند؟ آيا آنان با رئيسجمهور و ساير اعضاي كابينه در ارتباطند؟ براي حمايت از بورس حتي از پتانسيل رسانهها استفاده لازم نشد و حتي در جلسهاي كه در بورس با حضور نايب رئيس مجلس برگزار شد، خبرنگاري براي انعكاس نظرات وجود نداشت و خبرهاي منتشره هم تنها از طريق حضار در جلسه به بيرون منعكس شد.
البته جاي بسي خوشحالي است كه رئيس شوراي بورس روز گذشته بازار سرمايهايها را به حضور پذيرفت تا در جريان اوضاع و احوال بازار قرار گيرد و البته تلاش اخير مديران بازار سرمايه در جهت كاهش عطش فروش سهام و كنترل بازار هر چند موقتي، اما قابل تقدير است.
همچنين اخيرا اظهار نظرهايي سنجيده از سوي مسوولان عالي رتبه مطرح ميشود كه ما را به مردان عالم سياست اميدوار ميكند. محسن رضايي دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام روز جمعه در اظهاراتي به انتقاد از مصوبات اخير مجلس كه بورس را زمينگير كرده پرداخت و گفت: دوستان سياسي ما بي محابا وارد بورس نشوند. مشكل اقتصاد ما به خاطر عدم قاعده مند بودن، شتابزدگي و بي انضباطي است. خب معلوم است وقتي قيمت خوراك پتروشيمي را 5 برابر كنيم، اين موضوع همه بورس را به دنبال خود ميكشاند و اساسا اين ناپختگيها سبب اين اتفاقات در بورس ما شد. و اما يك پيشنهاد براي كنترل شرايط فعلي بازار سرمايه و در واقع بهبود اوضاع و احوال فعلي بورس و آن اينكه 3 هزار ميليارد تومان نقدينگي كه دولت از محل انتشار اوراق مشاركت بانك مركزي به دست ميآورد، در قالب وام به شركتهاي سرمايهگذاري ارائه شود تا بتوان بورس نيمهجان زمستان 92 را احيا كرد؛ شايد... در پايان اين هشدار را هم به مسوولان اجرايي كشور ميدهيم كه زنگ خطر بورس مدتها است به صدا درآمده و متاسفانه باعث شده كه بورس عميق كنوني با بورس كمعمق سال 83 مقايسه شود... لطفا به بورس هم نگاه كنيد...