با مقايسه روند يك ماه گذشته بورس اوراق بهادار تهران و همزمان با توجه به تغييرات قيمتي سكه نقدي و آتي، فرضيه اوليه قابل بررسي، معكوس بودن مسير طي شده توسط اين دو بازار است كه حكايت از احتمال ورود سرمايه‌ها به بازار سكه و طلا دارد. اين در حالي است كه پس از روي كار آمدن دولت يازدهم، به تدريج شاهد كاهش سفته بازي در بازارهاي ارز و سكه بوديم به طوري كه در كنار تشديد جو خوش‌بيني به آينده – در پي رويدادهاي اميدواركننده بعضا ديپلماتيك - و آرامش ايجاد شده در اين بازارها، به تدريج از قيمت سكه و دلار كاسته شد كه البته اين مساله با تداوم روزهاي ناخوشايند براي اونس طلا نيز همزمان بود؛ به اين ترتيب بسياري از ترس ريزش‌هاي شديدتر، اقدام به فروش دلار و سكه خود و ورود به بازار سرمايه كردند تا جايي كه در ماه‌هاي گذشته شاهد درخشش و اوج‌گيري بورس اوراق بهادار در پي ورود سرمايه از بازار ارز و سكه به اين بازار بوديم. بررسي‌ها نشان مي‌دهد بازار سرمايه كشور در نقطه اوج آن (16 دي ماه) 135 درصد بازدهي را عايد سرمايه‌گذاران كرده، در حالي‌كه بازار سكه تا آن زمان 30 درصد افت قيمت را نسبت به ابتداي سال تجربه كرده است.
اين مساله در كنار افت شديد حجم و ارزش معاملات در بازارهاي نقدي و آتي سكه، افت شديد حجم قراردادهاي معامله شده در بورس كالاي ايران براي سكه طلا را نيز به همراه داشت كه نشان از دلسردي شديد معامله‌گران و كاهش چشمگير جذابيت اين بازار براي ادامه حضور داشت. با اين فرض كه بازار آتي را به دليل همخواني قابل توجهي كه در 6 ماه گذشته از منظر قيمتي با بازار نقدي داشته به عنوان معيار فرض كنيم بايد گفت اين خط و ربط در بازار نقدي سكه نيز قابل قبول است. در اين ميان وجود چند عامل به تشديد ركود معاملات آتي سكه و درخشش هرچه بيشتر بورس اوراق بهادار و اوج‌گيري شاخص اين بورس دامن زد؛ تا جايي كه در آن زمان رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار نيز طي سخناني ورود حجم عظيمي از سرمايه‌هاي خارج شده از ارز و سكه به بورس سهام را تاييد كرد.
در همين حال از نيمه امسال به بعد، از يك سو پيش‌بيني‌ها از روند آينده بهاي دلار در بازار آزاد، اغلب به نوسانات اندك اين ارز مهم در محدوده 2940 تا 2970 ختم مي‌شد و انتظاري براي صعود چشمگير اين ارز وجود نداشت و از سوي ديگر اونس طلا روزهاي تاريكي را كه در سال 2013 و با افت 28 درصدي قيمت در اين سال پشت سر گذاسته بود، به ماه‌هاي پاياني 2013 هم تعميم داد. در چنين شرايطي بانك مركزي آمريكا از بهبود شرايط و شاخص‌هاي مهم اقتصادي در آمريكا به اين نتيجه رسيده بود تا از ميزان خريد ماهانه اوراق خزانه داري بكاهد. در نتيجه بسياري از پيش‌بيني‌ها براي آينده طلاي جهاني نيز اميدواركننده نبود و اين مساله هرچه بيشتر به ماندگاري سرمايه‌گذاران و ورود سرمايه‌هاي جديدتر به بورس اوراق بهادار دامن زد.
اما در يك ماه اخير رويدادهايي به وقوع پيوست كه اين روند را معكوس كرد. برخي از عواملي كه رونق را از بازار سكه گرفته بود، دوباره به نفع سكه تغيير كرده است؛ از جمله اينكه پيش بيني و نظرسنجي‌ها از روند آينده طلا در بازارهاي بين المللي، به نفع اين فلز تغيير كرده است. اين عوامل به صورت زير قابل بررسي است:
1) اونس طلا به نفع قيمت سكه و طلا در بازار داخل: جانت يلن در شرايطي جايگزين بن برنانكه، رئيس پيشين فدرال رزرو آمريكا شده كه به سياست‌هاي تسهيل مقداري به عنوان ناجي فعلي اقتصاد آمريكا معتقد است، بنابراین انتظار مي‌رفت وي با وعده تداوم اين سياست روي كار بيايد، كمااينكه اين اتفاق هم افتاد و يلن در جايگاه رئيس جديد مهم‌ترين بانك مركزي دنيا، در سخنراني تاريخي خود در 12 فوريه امسال (23 بهمن) بر ادامه اجراي سياست‌هاي محرك پولي تا بهبود وضعيت بازار كار و اشتغال و حمايت از رشد و رونق اقتصادي، تاكيد كرد و باعث شد تا قيمت طلا با رشد چشمگيري روبه‌رو شده و ركورد يك ماه گذشته را بشكند.
به اين ترتيب يكي از عوامل مهمي كه به تشديد ركود در بازارهاي داخلي سكه دامن زده بود، از ميان برداشته شد تا در يك هفته اخير با افزايش قيمت سكه به تبع رشد طلاي جهاني معامله‌گران طرد شده سكه‌هاي نقدي و آتي به اين بازارها بازگردند. با مقايسه دو نمودار تغييرات قيمتي سكه در بازار نقدي و روند تغييرات شاخص بورس تهران در يك ماه گذشته مي‌توان گفت مسيري كه اين دو بازار پيموده اند، در خلاف جهت هم بوده است.
2) بورس در مسير كاهشي: از سوي ديگر ارزش معاملات بورس تهران در اين مدت از حدود 400 هزار ميليارد تومان به 70 هزار ميليارد تومان در روز گذشته رسيده، به عبارت ديگر افت 5/82 درصدي را ثبت كرده در حالي كه در همين مدت ارزش معاملات آتي سكه در بورس كالاي ايران، 129 درصد رشد داشته است. البته از آنجا كه نماد شركت‌هاي پتروشيمي مدتي است به دليل لزوم بررسي نرخ خوراك 15 سنتي مسدود است و مقدار قابل توجهي سرمايه در اين نمادها قفل شده، بنابراين بايد كمي از شدت اين تحليل بكاهيم، اما استنباط كلي اين است كه برآيند بازارهاي سهام و آتي سكه بورس كالا در يك ماه اخير، خلاف جهت هم بوده است.
نكته داراي اهميت اين است كه با روندي كه بورس اوراق بهادار طي مي‌كند و اميدي كه به بازارهاي طلايي بازگشته، اين بازارها در كنار بازار دلار، پتانسيل و توانايي جذب سرمايه‌هاي خروجي از سهام را دارا هستند، چراكه بازارهايي مثل مسكن علاوه‌بر اينكه در ركود به سر مي‌برند، توانايي جذب سرمايه‌هاي خرد را ندارند و از سوي ديگر سرمايه‌گذاري در مسكن به صورت بلندمدت صورت مي‌گيرد و معمولا قادر به جذب سرمايه كساني كه به دنبال سودهاي كوتاه مدت هستند نيست.
3) اوراق مشاركت عامل منفي شدن سكه: در اين ميان اما اقدام اخير بانك مركزي در انتشار اوراق مشاركت شش ماهه با سود جذاب 23 درصد (كه برخي آن را مهم‌ترين اتفاق پولي امسال مي‌دانند) هم مساله‌اي است كه به اعتقاد برخي كارشناسان اقتصادي مي‌تواند به خروج سرمايه‌ها از بورس اوراق منجر شود، هرچند برخي مخالفان اين نظريه اين ميزان سود را براي سهامداران جذاب نمي‌دانند، اما اوراق مشاركت شايد بتواند در چنين شرايطي رقيب بازارهاي ارز و سكه كه در ابتداي جان گرفتن در بازار هستند تلقي شود. از سوي ديگر اگر مردم اقدام به خروج سرمايه‌هاي خود از بانك‌ها براي خريد اين اوراق كنند، نرخ سود سپرده كوتاه مدت مي‌تواند در بازاري رقابتي افزايش پيدا كند، اين سيگنالي براي بازارهاي پولي محسوب مي‌شود كه برخي آن را اولين سيگنال سياست انقباضي بانك مركزي مي‌دانند.
اگر اين اوراق موفق به جذب نقدينگي سرگردان و همچنين نقدينگي حاصل از خروج سرمايه‌ها از بازار ارز و سكه شوند، بنابراين اين احتمال وجود دارد كه تغييرات قيمتي سكه و طلا حداقل تا شش ماه آينده چندان پايدار نباشد و همچنين نتواند مبناي پيش‌بيني‌هاي بعدي واقع شود.
در جمع بندي اين موضوع بايد گفت بازار سرمايه و سكه در دو جهت مخالف هم قرار دارند؛ لااقل فعلا در اين شرايط است. تلاش فعالان بازار سرمايه براي بازگرداندن اعتماد به این بازار مي‌تواند موفقيت‌هايي را در پي داشته باشد، اما اين تحليل به بررسي آمادگي بازار سكه براي جذب سرمايه‌ها پرداخته و اين هشدار را به مسوولان مي‌دهد كه شرایط نقدينگي كشور به حدي اضطراری است كه در صورت عدم تدبير در بازار سرمايه و انحراف منابع از بورس ممكن است چالشي جدي از ابعاد رواني و واقعي در بازار ايجاد كند كه اين مساله به نفع اقتصاد كشور نيست.
بازار آتي سكه در يك نگاه
همه چيز دست به دست هم داد تا طي يكي دو هفته گذشته شاهد درخشش طلا در بازارهاي جهاني باشيم و به اين‌گونه جذابيت از دست رفته اين فلز گرانبها، دوباره بازگشته و سرمايه‌گذاران نااميد را به بازار طلا بازگرداند. به اين ترتيب اونس طلا به عنوان بازيگر اصلي بازارهاي طلايي در هفته گذشته، طلا و سكه داخلي را با خود همراه كرد تا شاهد افزايش بهاي سكه نقدي تا بيش از 930 هزار تومان در روز گذشته باشيم. سررسيدهاي بازار آتي هم به تبع سكه نقدي در مسير افزايشي قرار گرفتند به گونه‌اي كه روز گذشته بالاخره دورترين سررسيد اين بازار بالاي يك ميليون تومان معامله شد و سررسيد بهمن هم تلاش كرد تا پس از مدت ها، بالاي قيمت نقدي دادوستد شود.
از سوي ديگر، حجم فعلي معاملات آتي سكه به نسبت يك ماه گذشته، رشد نزديك به 200 درصدي را نشان مي‌دهد. در همين حال سكه تمام بهار آزادي طرح جديد روز گذشته در مقايسه با شنبه پيش از آن (19 بهمن) بیش از 50 هزار تومان افزايش قيمت داشت. بهاي دلار، اما در طول اين مدت
افت و خيز نسبتا زيادي را البته در دامنه محدود تجربه كرد؛ با اين حال توجه سكه‌هاي نقدي و آتي بيشتر به تحركات اونس طلا بود.
رويداد ديگري كه در ابتداي هفته گذشته شاهد بوديم، پنج سررسيده شدن آتي سكه بود. نكته مهم اينجا است كه سررسيدهاي يك ماهه به تدريج از اين بازار فاصله مي‌گيرند و در اول فروردين 93، معامله‌گر آتي مي‌تواند سكه آخر آبان اين بازار را معامله كند، به اين ترتيب، پوشش ريسك در گذر زمان كه وظيفه اصلي اين بازار است به آتي بازگردانده مي‌شود و مي‌تواند بر جذابيت آن بيفزايد. طي هفته گذشته همچنين مقاومت 1285 دلاري طلا شكسته شد. اين مساله موجب شد تا تحليل تكنيكاليست‌هاي طلا بر اين اصل استوار شود كه در صورتي كه طلا بتواند قيمت 1285 دلاري را حفظ كند، به زودي به سوي 1300 دلار در هر اونس نيز اوج بگيرد و پس از ماه‌ها بار ديگر وارد كانال 1300 دلاري شود. در نهايت اين اتفاق هم افتاد و روز پنج‌شنبه هفته گذشته طلا تا 1302 دلار بالا رفت و روز جمعه هم بهاي اين فلز تا 1320 دلار صعود كرد، اما در نهايت در رقم 1318 دلار ثابت شد تا باعث شود روز شنبه قيمت سكه در بازار نقدي تا حوالي عصر، 26 هزار تومان افزايش پيدا كند و آتي سكه هم قيمت سررسيدهاي خود را بين 20 تا 50 هزار تومان (بين 2 تا 5 درصد) بالا ببرد. به گفته تحليلگران تكنيكال، حالا كه طلا موفق به شكست سطح مقاومتي 1305 دلار شده، مقصد بعدي 1365 دلار خواهد بود كه در اين صورت مي‌توان براي طولاني مدت، روند كاهشي طلا را تمام شده دانست.