در شرايطي كه بورس تهران روزها ي خيره كننده‌اي را پشت سر مي‌گذاشت و در انتظار كسب ركورد 100هزار واحدي بود، ناگهان بازار همه را غافلگير كرد. شاخص بورس در طول 40 روز حدود 10 هزار واحد افت كرد؛ البته در روزهاي اخير اين افت شيب بسيار ملايمي پيدا كرده و پيش‌بيني بسياري از كارشناسان و مسوولان بازار سرمايه در مورد گذرا بودن اين افت در حال تحقق است
. در اين شرايط، كارشناسان به اتفاق به سرمايه‌گذاران توصيه مي‌كنند با پرهيز از رفتارهاي عجولانه منتظر بهبود شرايط مانده و از اقدامات عجولانه بپرهيزند.
يك كارشناس بازار سرمايه با اشاره به چشم‌انداز بازار سرمايه گفت: هر تحليلي راجع به آينده بازارهاي مختلف مبتني بر مفروضاتي خواهد بود و با فرض اينكه در شرايط كنوني، بازارهاي موازي از جذابيت چنداني برخور دار نيستند، سرمايه‌گذاران بلندمدت از بورس خارج نخواهند شد.
ايمان مقدسيان ادامه داد: به عقيده من حتي سرمايه‌گذاران ميان مدت هم از بازار خارج نخواهند شد، زيرا همواره در نيمه دوم سال، بازار با افت و خيز‌هايي مواجه مي‌شود و در نيمه اول سال آينده بازار روند صعودي خود را پيش خواهد گرفت و افت روزهاي اخير جبران خواهد شد. وي با اشاره به دلايل مسائل به‌وجود آمده در بورس گفت: براي سرمايه‌گذاران بلندمدت اين روند در نيمه دوم سال خيلي غير طبيعي و شوك آور نبود، اما سرمايه‌گذاران كوتاه مدت و حقيقي‌ها كه در روزهاي اخير تعدادشان هم بسيار زياد شده است، به اين افت دامن زدند و فضاي رواني بازار را ملتهب ساختند.
وي ادامه داد: با توجه به وضعيت بسيار مساعد برخي گروه‌ها از جمله دارويي‌ها، بانكي‌ها و سيماني‌ها و گروه‌هايي كه قطعات خودرو توليد مي‌كنند و همچنين شفاف شدن مسائل مربوط به بودجه، بازار مي‌تواند در كوتاه مدت خود را پيدا كند و به روند صعودي خود ادامه دهد. وي با بيان اينكه، به‌طور معمول، شاخص افت و خيز دارد، اظهار كرد: نوسان، روند طبيعي بازار سرمايه است، اما به سرمايه‌گذاران توصيه مي‌شود، روند و رشدهاي بلندمدت را مد نظر داشته باشند.
مقدسيان با اشاره به تفاوت بورس با بازارهاي موازي گفت: ماهيت بورس با بازار‌هايي مثل طلا و ارز تفاوت دارد. وي گفت: طي سال‌هاي گذشته بازارهاي ارز، طلا و مسكن به دليل بازدهي نسبتا خوب خود، مورد توجه سرمايه‌داران خرد قرار گرفت و افراد فراواني به اين بازارها رجوع كردند تا از سرمايه‌هاي خود بازدهي كسب كنند، اين در حالي است كه با روي كارآمدن دولت جديد و شعارهاي فراوان در جهت رفع تحريم‌ها، سرمايه‌گذاران خرد، پول خود را از بازارهاي ارز و طلا خارج كرده و به سمت بورس رفتند. وي ادامه داد: وضعيت نقدشوندگي بازار سهام با بازار‌هايي مثل طلا و ارز متفاوت است و در برخي از موارد سرمايه‌گذاران را با مشكل مواجه كرده كه البته دليل اين مشكل در وضعيت نقدشوندگي، يكي انتقال تعدادي از شركت‌ها به بازار توافقي است و ديگري هم طولاني نگه داشتن توقف نماد‌ها. مقدسيان خاطرنشان كرد: مثلا گروه پتروشيمي به خاطر بودجه‌اي كه ابلاغ نشده سهام خود را بسته و مپنا بدون دلايل موجه سهام خود را بسته نگه داشته است. مقدسيان نقدشوندگي را اصل اول بازار دانست و گفت: نقدشوندگي يكي از شاخص‌هاي مهم بورس است و هر سرمايه‌گذاري بايد بتواند هر زماني كه مي‌خواهد به راحتي وارد اين بازار شود و خريد كند و هرزماني كه بخواهد به راحتي خارج شود و سهم خود را بفروشد و مشتري هم وجود داشته باشد. وي افزود: اگر به مولفه‌هاي تقويت‌كننده نقدشوندگي توجه و از ايجاد يا به كارگيري ابزارهايي كه باعث حذف و يا اختلال در نقدشوندگي مي‌شود، جلوگيري شود، مي‌توان به افزايش انگيزه و جذب سرمايه‌گذاران به بورس اميدوار بود.
مقدسيان با اشاره به سرمايه‌هايي كه از بازار خارج مي‌شوند، گفت: سرمايه‌هايي كه به صورت تخصصي وارد بازار نشده بودند، در اين شرايط بورس را ترك خواهند كرد، اما سرمايه‌هاي بلندمدت افراد متخصص در بورس خواهند ماند چنان كه نظرسنجي‌ها هم نشان مي‌دهند كه هنوز بورس نسبت به ساير بازارها از جذابيت بيشتري برخوردار است و اميد‌ها به بازدهي بيشتر بورس وجود دارد و قرار نيست بازار به اين روال ادامه پيدا كند.
وي با اشاره به تهيه برنامه ويژه حمايتي دولت از بازار سرمايه اظهار كرد: حمايت‌ها ي اخير دولت در قالب‌هاي مختلف از بورس موجب خواهد شد تا علاوه‌بر تقويت نقدينگي در بازار سرمايه، نگراني‌هاي سهامداران نيز از بين برود. مقدسيان در پاسخ به اين پرسش كه انتقال منابع از بازار ثانويه به اوليه چه اثري بر پايداري بازار و ماندگاري سرمايه‌گذاران در بلندمدت دارد، گفت: كليت بازار سرمايه تامين مالي بنگاه‌ها است و اگر حجم اين انتقال به تناسب پولي باشد كه در بازار است، اين انتقال مشكلي را به‌وجود نخواهد آورد.وي ادامه داد: سمت و سو دادن صحيح به انتظارات سرمايه‌گذاران مشكل اصلي شرايط كنوني است و در صورتي كه شركت‌ها افزايش سرمايه مناسبي از محل آورده سهامداران بدهند، مي‌تواند ماندگاري سرمايه‌گذاران را به دنبال داشته باشد.
اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين سوال كه آيا رشد شاخص بورس با رشد بخش واقعي اقتصاد متناسب است يا خير؟ گفت: در مولفه‌هاي بازدهي مسائلي وجود دارند كه لزوما ربطي به رشد اقتصادي ندارند. وي توضيح داد: در يك سال و نيم اخير نرخ برابري دلار در برابر ريال از 10 هزار ريال به 30 هزار ريال رسيده است كه خود از افزايش بيش از 3 برابري دلار در برابر ريال و به همان نسبت كاهش ارزش پول ملي كشور حكايت دارد. وي ادامه داد: كاهش ارزش ريال و گران شدن نرخ ارز موجب تغيير ارزش بعضي از شركت‌ها شد و سود اين شركت‌ها و صنايع را تحت تاثير قرار داد، در نتيجه نمي‌توان گفت كه رشد شاخص با رشد اقتصاد متناسب نبوده است.
وي خصوصي سازي را يكي از عوامل رونق بورس دانست و گفت: در هر كشوري كه خصوصي‌سازي در حال تحقق بوده، اين انتقال باعث رونق در بورس شده و سودآوري را افزايش داده و به افزايش و بهبود بهره‌وري منجر شده است و چون برنامه‌هاي خصوصي‌سازي در حال افزايش است، از اين منظر نيز چشم‌انداز بورس مثبت به نظر مي‌رسد.
مقدسيان درباره تاثير تدوين بودجه در مجلس بر صنايع بورسي گفت: بايد منتظر تصويب نهايي شد، زيرا ممكن است شوراي نگهبان اين موضوع را رد يا قبول كند، اما به هر حال اگر سهام آزادشناور را مدنظر قرار دهيم به نظر نمي‌رسد اين موضوع خيلي نگران‌كننده باشد زيرا سهام آزاد شناور در بازار مقدار مشخصي دارد.
بورس جذاب ترين بازار است
در اين باره، مديرعامل شركت هلدينگ اميد كو، سرمايه‌گذاران بلندمدت را در وضعيت فعلي بورس مدنظر قرار داد و گفت: سرمايه‌گذاران بلندمدت با توجه به ماهيت سرمايه‌گذاري خود ذاتا از بازار خارج نمي‌شوند. محمدعلي احمدزاد گفت: اين سرمايه‌گذاران در مقايسه با سرمايه‌گذاران كوتاه‌مدت بينش عميق‌تري نسبت به بازار سرمايه دارند و مي‌دانند كه اين نوسانات جزو ذات بازار است. وي ادامه داد: سرمايه‌گذاران بلندمدت برنامه‌اي براي خروج از بازار ندارند و علاقه‌اي ندارند تا اين فضا را ترك كنند.
احمد زاد بازگشت فضاي اميدوارانه و اطمينان به بورس را عامل مهمي درورود سرمايه‌گذاران جديد دانست و گفت: بايد به افرادي كه قصد ورود به بورس دارند، اين اطمينان داده شود كه سرمايه‌هاي آنها در اين بازار از حداقل ريسك غيرسيستماتيك برخوردار خواهند بود. وي خاطرنشان كرد: بايد سطح نظارت را به‌گونه‌اي تقويت كنيم تا افراد به بازار روي خوش نشان دهند و اين نظارت بايد هدايت مدارانه باشد.
وي افزود: بايد اطلاعات مناسبي راجع به شركت‌ها و صنايع بورسي در اختيار سرمايه‌گذاران قرار داد و به اين وسيله مردم را به سرمايه‌گذاري در اين بازار دلگرم كرد. احمدزاد در رابطه با فعالان بازارهاي موازي ازجمله طلا و ارز و ورود آنها به بازار سرمايه گفت: اين سرمايه‌گذاران مخاطرات زيادي را در بازارهاي ارز و طلا متحمل شدند و با توجه به پتانسيل بازار سرمايه و در سايه شرايط سياسي و اقتصادي اين روزها بعيد به نظر مي‌رسد كه به سمت اين بازارها بازگردند.
وي ادامه داد: چشم‌انداز فضاي داخلي و بين‌المللي چنين رويكردي را ايجاب مي‌كند و در اين شرايط بورس پايين‌ترين ريسك را دارا است.
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا رشد بازار سرمايه متناسب با رشد اقتصادي است؟ گفت: اين مقايسه از اساس درست نيست، زيرا در تمام سال‌هايي كه اقتصاد ما از رشد مناسبي برخوردار بود، بازار سرمايه رشد متناسبي نداشت و اين موضوع سبب ايجاد يك خلأ در بازار شد و رشد شاخص در اين سال در واقع خلأ به وجود آمده در سال‌هاي قبل را جبران كرد.
وي در مورد چشم‌انداز بازار سرمايه در سال آينده، گفت: پيش‌بيني ما چيزي بالاتر از نرخ تورم است و به همين خاطر به سهامداران پيشنهاد مي‌كنم كه رفتارهاي هيجاني خود را كم كنند. وي ادامه داد: بايدمحدوديت‌ها را برداشت و به فعالان بازار اجازه داد، هوشمندانه تصميم بگيرند. احمدزاد گفت: بايد فرهنگ سهامداري را اشاعه داد و شرايط را فراهم كرد كه افراد كار بلد به سمت تحليلگري و افراد تازه وارد به سمت صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بروند.
وي تاكيد كرد: افزايش شاخص بورس و تشويق مردم براي سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه، موجب سرازير شدن سرمايه‌هاي مردم به اين بازار شد، اما در اين بين جاي خالي آموزش محسوس است. وي در پايان پيشنهاد كرد: آموزش و آگاهي دادن به مردم باعث تصميم‌گيري منطقي‌تر شده و در كنار فضاي اقتصادي و سياسي مثبت اين روزها، بازار سرمايه نيز مسير منطقي خود را طي خواهد كرد.