بازار قراردادهاي آتي سكه روز گذشته روالي متفاوت از چند ماه اخير را در پيش گرفت. در اين روز بر قيمت‌هاي اين بازار به قدري افزوده شد كه نزديك ترين سررسيد آن (سكه اسفند) نزدیک 40 هزار تومان رشد قیمت داشت.
در همين حال تمام سررسيدهاي آتي در اين روز نزديك به پنج درصد (سقف افزايش قيمت) صعود كردند. سكه بازار نقدي هم شاهد افزايش بها بود، اما اين صعود تا ميانه معاملات اين روز به حدود 15 هزار تومان مي‌رسيد. در همين حال بر بهاي هر گرم طلا در بازار تهران هم بيش از 1500 تومان افزوده شد. افزايش قيمت سكه‌هاي آتي در حالي از ابتداي اين هفته دوباره آغاز شده كه مهم‌ترين دليل آن، خريد و فروش دلار در قيمت‌هاي بالاي 2960 تومان در كنار روند صعودي اونس طلا به همراه تشديد خوش‌بيني‌ها به آينده اين فلز بوده است. روز يكشنبه هفته جاري در حالي كه بازارهاي جهاني در تعطيلات پايان هفته بودند، سررسيدهاي بازار آتي به دليل نگاه صعودي معامله‌گران به اونس طلا در معاملات دوشنبه، افزايش قيمت گرفتند.
اين صعود قيمتي ا‌دامه‌دار شد تا جايي كه روز گذشته در حالي كه بهاي جهاني طلا در محدوده 1319 تا 1331 دلار نوسان مي‌كرد، سررسيد دور آتي پا را فراتر گذاشت و در ميانه معاملات اين روز، بيش از 30 هزار تومان بر قيمت افزود. در اين ميان ساير سررسيدها نيز بين 11 تا 24 هزار تومان صعود كردند. در چنين شرايطي بر بهاي سكه نقدي تنها حدود پنج هزار تومان افزوده شده بود، اما همانطور كه پيش‌بيني‌هاي دو روز گذشته حكايت مي‌كردند، دلار ديروز باز هم صعودي بود. اين ارز در ابتداي معاملات اين روز در حدود 2960 تومان خريد و فروش مي‌شد ولي به تدريج افزايش قيمت آن ادامه پيدا كرد تا جايي كه به 2980 تومان رسید و به بالاتر رفتن قيمت سكه دامن زد. افزايش بهاي سررسيدهاي آتي به همين جا ختم نشد به گونه‌اي كه تا ساعت 16:00 روز گذشته، نزديك ترين و دورترين سررسيد اين بازار در بالاترين قيمت به ترتيب 45 و 53 هزار تومان (نزديك به پنج درصد) افزايش داشتند. اين در حالي بود كه افزايش بهاي سكه نقدي تا آن زمان حدود 15 هزار تومان (كمتر از دو درصد) بود. به اين ترتيب اختلاف قيمت بين سكه نقدي و سررسيد اسفند آتي (در بالاترين قيمت) به 41 هزار تومان، اختلاف بين نقدي و سررسيد شهريور به بيش از 160 هزار تومان و اختلاف بين دو سررسيد نزديك و دور آتي به بيش از 120 هزار تومان رسيده بود. (این تغییرات تا ساعت 16/00 روز گذشته بود.)
روند افزايشي سكه‌ها روز گذشته در حالي شدت گرفت كه اونس طلا در محدوده قيمتي 1319 تا 1335 دلار نوسان مي‌كرد. به عبارت ديگر، در بالاترين قيمت اين روز شاهد 8/0 درصد افزايش به نسبت بهاي پاياني معاملات روز جمعه بود. اونس طلا در نقطه حساسي است كه اگر موفق به شكستن سطح 1340 دلاري شود، سطح مقاومتي مهمي را از پيش پاي خود برداشته است. طي سه روز گذشته، مخصوصا ديروز تحركات قيمتي سكه و دلار در شرايطي صورت گرفت كه خبرهاي حوزه سياسي از جمله مذاكرات سه روزه در وين، سيگنال‌هاي مثبتي به بازارها مي‌داد و قرار است ادامه اين دور از گفت و گوها در 26 همين ماه مجددا از سر گرفته شود. سفر برخي مسوولان اتحاديه اروپا به كشورمان در روزهاي آينده نيز اميدواركننده ارزيابي مي‌شود. با اين وجود اما بازارهاي ارز و سكه بي‌توجه به اين عوامل، بر قيمت‌ها افزودند. گفتنی است بهای سکه نقدی تا پایان معاملات روز گذشته باز هم شاهد افزایش بیشتر قیمت بود.
افزايش بهاي اونس ادامه دارد؟
پيرامون تحركات اونس طلا در بازارهاي جهاني، برخي كارشناسان اقتصادي و تحليلگران بازار طلا بر اين باورند كه نگراني‌ها نسبت به ادامه بحران سياسي اوكراين و خطر ورشكستگي اين كشور، موجب افزايش تقاضا و قيمت جهاني طلا خواهد شد. به اعتقاد اين گروه، نگراني نسبت به وضعيت بازارهاي مالي ونزوئلا و آرژانتين نيز طي روزهاي آينده تاثير زيادي بر نوسانات قيمت طلا خواهد داشت. از سوي ديگر، انتشار گزارش‌هاي اقتصادي آمريكا در روزهاي آينده نيز مي‌تواند تا حد زيادي روند تغييرات قيمت طلا را روشن كند.
همچنين بروز نشانه‌هاي بيشتر در خصوص افت رشد اقتصادي چين نيز مي‌تواند به نفع قيمت طلا تمام شود. از ديگر سو در ادامه سيگنال‌هاي اميدواركننده براي طلا، SPDR بزرگ‌ترين صندوق سرمايه‌گذار در بازار طلا هم اعلام كرد كه در روزهاي پاياني هفته گذشته، حجم دارايي هايش 34/0 درصد افزايش يافته است. در معاملات اوليه روز گذشته، ارزش سهام در بازارهاي آسيايي كاهش يافت و ارزش دلار شاهد افزايش بود. ظاهرا سرمايه‌گذاران عكس‌العمل چنداني نسبت به تعهد گروه 20 به ايجاد رشد اقتصادي سريع‌تر در جهان نشان نداده‌اند.
باز هم كال مارجين...
از آغاز معاملات روز گذشته آتي سكه، وجه تضمين مورد نياز براي فعاليت در اين بازار دو ميليون تومان بود كه طي دو مرحله افزايش در هفته گذشته، به آن رسيد. يكي از دلايل اينكه ديروز قيمت سكه‌هاي اين بازار بيش از حد انتظار بالا رفت، كال مارجين شدن مجدد فروشندگان بود كه تحت فشار شديد افزايش قيمت‌ها مجبور به بستن موقعيت‌هاي خود شدند و حضور فعال خريداران موجب رشد هرچه بيشتر قيمت‌ها شد. موج هيجان شكل گرفته در روز گذشته در آتي سكه، حجم قراردادهاي معامله شده را مجددا افزايش داد. در سررسيدهاي ارديبهشت و تير روز گذشته شاهد بسته شدن موقعيت‌هاي باز بوديم اما سكه‌هاي اسفند و ارديبهشت خريداران و فروشندگان جديد داشتند. به دليل افزايش وجه تضمين، حساب فروشندگان و خريداران طي روز گذشته در وضعيت اضطرار كال مارجين قرار داشت كه افزايش حدود 50 هزار توماني قيمت، كار را يكسره كرد و تمام فروشندگان كال مارجين شدند.
مديريت ريسك و سرمايه از ملزومات آتي است
اتفاقات چند روز اخير درس بزرگي براي معامله‌گراني بود كه بدون اطلاع و آگاهي كافي در بازار آتي حضور دارند. پيش از اين، زمانی كه اختلاف ميان رسيدهاي اين بازار به كمتر از 10 هزار تومان هم رسيده بود، اين هشدار داده شد كه احتمال افزايش ناگهاني قيمت‌ها و بالا رفتن شديد اختلاف ميان سررسيدهاي اين بازار وجود دارد (همانطور كه در زمان بحران سوريه، اختلاف قيمت بين سررسيدها به 70 هزار تومان هم رسيده بود). حالا هم رسيدن تفاوت قيمتي آنها به بيش از ارقام فعلي دور از انتظار نيست. اينكه سكه امروز با سكه 6 ماه آينده تنها 10 هزار تومان تفاوت داشته باشد همانقدر بي‌معنا است كه 300 هزار تومان اختلاف. بنابراين مديريت ريسك و سرمايه به عنوان دو اصل مهم براي جلوگيري از ضرر و زيان بايد مورد توجه قرار بگيرد. فعالان بازار آتي بايد خود را براي سناريوهاي مختلف قبل از وارد شدن به موقعيت‌هاي (پوزيشن‌هاي) جديد آماده كنند و براي خود حد ضرر در نظر بگيرند. اهرم بازار آتي در حال حاضر پنج است كه اهرم جذابي به نظر مي‌رسد اما هرچه اهرم بالاتر باشد، نياز به مديريت ريسك و سرمايه، با شدت بيشتري احساس مي‌شود. اينكه معامله‌گر براي مدت طولاني به شكل فول مارجين در موقعيتي باقي بماند، به محض اينكه بازار - به‌طور مثال در شرايط فعلي - كمتر از 50 هزار تومان در خلاف جهت وي حركت كند، كال مارجين را در پي خواهد داشت.
به نظر مي‌رسد مسووليت آموزش به معامله‌گران بر عهده بورس كالاي ايران و كارگزاران اين بازار است. حتي آربيتراژورهايي كه بين دو بازار نقدي و آتي فعال هستند، بايد ذخيره احتياطي براي وجه تضمين خود در نظر بگيرند. البته سود سالانه آبيتراژ در حال حاضر براي سررسيدهاي دور آتي چندان جذاب نيست چراكه معمولا زماني كه اين سود به 36 درصد برسد، آربيتراژورها وارد بازار مي‌شوند، اما با توجه به روال فعلي بازارها، هر حركتي بدون آگاهي كامل از مكانيزم بازار آتي، ريسك به حساب مي‌آيد.