هفته گذشته بازار به روند نزولي خود ادامه داد و پس از ثبت افت 7/1 درصدي هفتگی، شاخص كل به 77424 واحد رسيد. بررسي «دنياي اقتصاد» نشان مي‌دهد در ابتداي هفته، عمده معاملات توسط سهامداران حقيقي انجام مي‌شد كه اين روند در پايان هفته تغيير مسير داد؛ به اين ترتيب، حضور فعال‌تر حقوقي‌ها در معاملات منجر به رشد قابل توجه حجم و ارزش معاملات روز چهارشنبه شد.
اما همان‌طور كه در نمودار كل بازار نيز مشاهده مي‌شود در تمامي روزهاي هفته، حقوقي‌ها بيشتر خريدار سهام بوده اند؛ بنابراين، تغيير مالكيت 417 ميليارد ريالي (معادل 7/3 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شد. در بررسي ديگر «دنياي اقتصاد» به دفعات و ارزش معاملات توجه شده است؛ بر اين اساس، مشاهده مي‌شود ميانگين ارزش و تعداد معلات روزانه طي هفته گذشته 226 ميليارد تومان و 59 هزار دفعه بوده كه نسبت به ميانگين سال گذشته (397 ميليارد تومان و 69 هزار دفعه) به ترتيب حدود 45 و 15 درصد كاهش يافته‌اند. اين مساله نشان مي‌دهد به‌رغم كاهش شديد ارزش معاملات كه بخش مهمي از آن را نيز معاملات بلوكي اخير ميان سهامداران حقوقي تشكيل مي‌دهد، تعداد دفعات معاملات تغيير چنداني نداشته است كه این تحلیل دو نتيجه مهم دارد. اين امر در نگاه اول حاكي از آن است كه هنوز تعداد زيادي از سهامداران در حال فعاليت در بازار هستند كه بر خلاف تصور برخي افراد مبني بر خروج بخشي از سهامداران از بازار است. اما نتيجه مهم‌تر آنكه تعداد زياد معاملات نشان از شيوع هر چه بيشتر روحيه نوسان‌گيري در ميان سهامداران طي روزهاي اخير دارد؛ در حالي كه كارشناسان به دفعات بر داشتن نگاه بلندمدت جهت سرمايه‌گذاري در بورس به ويژه براي افراد نه چندان خبره اشاره دارند.
به اين ترتيب، ملاحظه مي‌شود جذابيت سودهاي كوتاه مدت ناشي از نوسان‌گيري، بسياري از سهامداران حقيقي را اسير خود كرده كه منجر به زيان دهي افراد كم تجربه خواهد شد و شايد علت عدم حضور فعال حقوقي‌ها در معاملات نيز همين هيجانات موجود در بازار باشد. بنابراين، سهامداران خيلي حرفه‌اي و باتجربه تنها برندگان نوسان‌گيري‌هاي اخير هستند و ساير سهامداران بايد توجه داشته باشند كه انجام تعداد زياد معاملات گرچه به ظاهر ممكن است زيان اندكي را در هر معامله به همراه داشته باشد، اما در مجموع سال و با توجه به كارمزدهاي پرداختي مي‌تواند زيان‌هاي سنگيني را به همراه داشته باشد. به اين ترتيب، توصيه مي‌شود سهامداران با نگاهي بلندمدت به بازدهي مطلوب سال‌هاي اخير بازار سرمايه توجه كرده و با نگاهي بلندمدت بازدهي بازار را كه طي پنج سال گذشته به‌طور ميانگين بيش از 60 درصد بوده نيز در نظر بگيرند.
در اين مطلب، نحوه تغييرات مالكيت سهامداران حقوقي به حقيقي در هفته پيشين در 12 نماد با بيشترين حجم و ارزش معاملات مورد بررسي قرار گرفته است. نمادهاي انتخاب شده به ترتيب عبارتند از: فولاد مباركه اصفهان «فولاد»، بانك صادرات «وبصادر»، سايپا «خساپا»، مخابرات ايران «اخابر»، سايپاديزل «خكاوه»، بانك تجارت «وتجارت»، سرمايه‌گذاري سايپا «وساپا»، زامياد «خزاميا»، تجارت الكترونيك پارسيان «رتاپ»، گروه مپنا «رمپنا»، پالايش نفت بندرعباس «شبندر» و توسعه صنايع بهشهر «وبشهر». براي درك شهودي از اين تغييرات مالكيت، نمودارهايي رسم شده است كه در طول متن با ارائه مثال‌هاي عددي توضيح داده خواهند شد.
در نماد «فولاد» طي هفته گذشته تغيير مالكيت اندك 9/9 ميليارد ريالي (معادل 6/0 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي روي داد. همان‌طور كه در نمودار مشاهده مي‌شود، روز شنبه تغيير مالكيت به ارزش 3/3 ميليارد ريال از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شده است كه نسبت به ارزش كل معاملات نماد در آن روز، يعني 9/9 ميليارد ريال، حدود 33 درصد كل را نشان مي‌دهد. به عبارت ديگر، سهام با ارزشي معادل 3/3 ميليارد ريال توسط حقيقي‌ها فروخته و به وسيله حقوقي‌ها خريداري شده كه 33 درصد كل معاملات آن روز را شامل مي‌شود. بنابراين در نمودار، ميزان تغيير مالكيت با رنگ قرمز و در پايين منحني قرار گرفته است. بررسي اين نماد نشان مي‌دهد عمده معاملات به صورت بلوكي ميان حقوقي‌ها انجام شد كه از جمله آن مي‌توان به فروش 360 ميليون سهم توسط سازمان تامين اجتماعي و خريد آن توسط بانك رفاه كارگران اشاره كرد.
در نماد «وبصادر» طي معاملات هفته گذشته، تغيير مالكيت
3/3 ميليارد ريالي (معادل 8/1 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي روي داده است. به‌طور مشابه با فولاد، اگر معاملات روز دوشنبه در نظر گرفته شود، 5/2 درصد از كل ارزش معاملات «وبصادر» باعث تغيير مالكيت سهام از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي‌ها شده است كه با رنگ سبز و در بالاي نمودار نمايش داده شده است (يعني تغيير مالكيت از سوي حقوقي‌ها به حقيقي ها). اين نماد كه سهام شناور آزاد زيادي دارد، مشابه گذشته بيشتر توسط سهامداران حقيقي معامله شد كه تغيير مالكيت چنداني به همراه نداشت.
«خساپا»، نيز در هفته گذشته، تغيير مالكيت 5/11 ميليارد ريالي را (معادل 2/6 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي تجربه كرده است. بيشتر معاملات اين نماد توسط حقيقي‌ها انجام شد و حقوقي‌ها بيشتر سعي در جمع كردن صف‌هاي فروش داشتند.
همچنين، «اخابر» تغيير مالكيت 5/10 ميليارد ريالي
(معادل 4/3 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي شاهد بوده است. اين نماد كه با توجه به افزايش تعرفه مكالمات تلفني در تمامي روزهاي هفته (به جز يكشنبه) مثبت بود با اقبال هر دو نوع سهامدار حقوقي و حقيقي مواجه شد. اما همان‌طور كه در نمودار نيز مشاهده مي‌شود حقوقي‌ها در روز يكشنبه كه نماد كاهش قيمت داشت، تغيير مالكيت قابل توجهي را به نفع خود رقم زدند.
در اين شرايط، در نماد «خكاوه»، تغيير مالكيت 6/2 ميليارد ريالي (معادل 2/3 درصد ارزش كل معاملات) از سوي حقيقي‌ها به حقوقي‌ها انجام شد. قرمز بودن اين نماد در تمامي روزهاي هفته نشان از اين تغيير مالكيت دارد.
از سوي ديگر، در نماد «وتجارت» تغيير مالكيت 20 ميليارد ريالي (معادل 9/19 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي را شاهد بود. شنبه تنها روز مثبت اين نماد طي هفته گذشته به شمار مي‌آيد و همان‌طور كه مشاهده مي‌شود بيشترين تغيير مالكيت به نفع سهامداران حقيقي در اين روز شكل گرفته است. به عبارت دقيق تر، حقوقي‌ها با دارا بودن قدرت پيش بيني بهتر، در اين روز مثبت عرضه‌هاي قابل توجهي را انجام داده‌اند و از نوسان‌گيري‌هاي روزانه بهره مند شدند.
اما «وساپا» تغيير مالكيت اندك 167 ميليون ريالي (معادل 2/0 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي تجربه كرد. بنابراين، حضور سهامداران حقوقي و حقيقي در اين نماد در نقش خريدار و فروشنده پاياپاي بوده است.
همچنين، «خزاميا» تغيير مالكيت قابل توجه 8/14 ميليارد ريالي (معادل 9/14 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي حقيقي‌ها به حقوقي‌ها شاهد بوده است. قرمز بودن نمودار اين نماد در تمامي روزهاي هفته نشان از حمايت چشمگير حقوقي‌ها در اين روزها دارد. «رتاپ» نيز تغيير مالكيت 4/14 ميليارد ريالي (معادل 7/2 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي را تجربه كرده است. طي هفته گذشته، 340 هزار سهم اين نماد توسط شركت سرمايه گذاري غدير خريداري شد.
در اين شرايط، «رمپنا» تغيير مالكيت 2/27 ميليارد ريالي (معادل 9/7 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي شاهد بود. منفي بودن اين نماد در تمامي روزهاي هفته گذشته (به جز سه شنبه) كاملا حضور سهامداران حقوقي را منطقي مي‌كند.
در نماد «شبندر» نيز تغيير مالكيت 9/15 ميليارد ريالي (معادل 4/7 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شد. حقوقي‌ها كه در ابتداي هفته نقش فعال تري به عنوان عرضه كننده داشتند، در پايان هفته، روند حضور خود را تغيير داده و تغيير مالكيت يادشده را طي روزهاي سه شنبه و چهارشنبه رقم زدند.
در نهايت، نماد «وبشهر» طي هفته گذشته شاهد حضور نسبتا پاياپاي سهامداران حقوقي و حقيقي در نقش خريدار و فروشنده بودند، به طوري كه در اين نماد تغيير مالكيت 505 ميليون ريالي (معادل 3/0 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي صورت گرفت. عرضه سنگين حقوقي‌ها در روز پاياني هفته اين تغيير مالكيت را منجر شد.