بورس اوراق بهادار اولين روز كاري اين هفته را با ريزش 523 واحدي آغاز كردو تا پايان معاملات 7/0 درصد از رقم شاخص كاسته شد. ديروز روند كاهش شاخص كل بازار با شيب ملايم بود كه از دقايق ابتدايي تا لحظات آخر ادامه يافت. ريزش روز گذشته شاخص كل در بازار سرمايه كه البته از منظر برخي از كارشناسان چندان هم نبايد قابل اعتنا باشد، در حالي رخ مي‌دهد كه بازار از تصميمات حمايتي دولت تاثيرات مثبتي را در روز چهارشنبه پذيرفته بود و انتظار مي‌رفت تا روز گذشته نيز با تاسي از نتايج اين تصميمات بازار شاهد سبز شدن نمادهاي سهام باشد. اما روز گذشته اين انتظار تحقق نيافت و به نظر مي‌رسد بازار همچنان در عملي شدن برخي تصميم‌ها كه غروب سه‌شنبه از سوي وزير اقتصاد مطرح شده بود، باترديد مواجه است. در اين روزها البته بسته شدن برخي نمادها در آستانه برگزاري مجامع نيز از حجم معاملات خواهد كاست كه بر شاخص تاثير منفي خواهد داشت.
وزير اقتصاد غروب سه‌شنبه گذشته در نشستي با برخي مقامات بازار سرمايه از برخي تصميمات براي حمايت از بازار سرمايه خبر داد. در اين نشست كه با انگيزه حمايت‌هاي جدي از بازار سرمايه و تلاش براي توقف ريزش‌هاي مكرر چند روزه صورت گرفت، مقرر شد، با توجه به اخبار و گزارش‌هاي مختلف پيرامون نرخ سود بانكي و ضرورت ساماندهي آن، اين موضوع در روزهاي آتي در شوراي پول و اعتبار مطرح و نظام بخشي به نرخ‌هاي سود بانكي مورد بحث قرار گيرد. بر اين اساس بانك مركزي نيز كنترل‌هاي لازم را در حوزه نظارت بر نرخ‌هاي سود بانكي انجام خواهد داد.
در اين جلسه همچنين در خصوص قيمت‌گذاري محصولات توليدي بنگاه‌ها نيز تاكيد شد كه دولت به هيچ وجه تصميمي براي تعيين دستوري قيمت‌ها ندارد و تعديل قيمت‌ها تنها بايد در چارچوب نظامات عرضه و تقاضا انجام گيرد و اصل كلي براي دولت، جبران آثار سياست‌ها، براي حمايت از توليد و مصرف‌كنندگان است.
همچنين بر اساس مصوبات اين جلسه، دولت در راستاي روان سازي معاملات در بورس‌هاي كالايي برنامه ريزي لازم را براي حمايت از توليد‌كنندگان به عمل آورده و در اين راستا، كالاهايي مانند سيمان، پتروشيمي، فولاد و ساير كالاها با تقويت طرف تقاضا از گردش معاملاتي مناسبي برخوردار خواهند شد.
بنا براين گزارش، خريد محصولات پتروشيمي چون اوره با قيمت مناسب، از بنگاه‌هاي پذيرفته شده در بازار سرمايه، در دستور كار دولت قرار مي‌گيرد.
در اين جلسه مقرر شد، در خصوص بهاي گاز شركت‌هاي پتروشيمي با كاربرد سوخت (نه به عنوان خوراك) در دولت بررسي و تعيين تكليف صورت گيرد و در اين راستا تلاش خواهد شد، اين نرخ نيز همانند نرخ ساير بنگاه‌ها (حدود 1000 ريال) تنظيم شود.
بر اين مبنا، همچنين تلاش خواهد شد، ابهامات پالايشگاه‌ها در حوزه نفت خام
دريافتي و محصولات فروخته شده به شركت پالايش و پخش، پيگيري و ابهامات آن مرتفع شود.
اين سخنان در روز چهارشنبه گذشته البته به عنوان راهكارهايي مهم از سوي بازار سرمايه تلقي شد و بازتاب نسبتا مثبتي در افزايش صف خريدو افزايش قيمت سهم براي سهم‌هاي مطرح بازار ديده شد. در روز چهارشنبه شاخص بازار 315 واحد افزايش ثبت كرد.
اما ديروز در توجيه ريزش شاخص‌ها و قرمز شدن قريب به اتفاق سهم‌هاي تاثير‌گذار بازار عنوان شد كه سخنان و وعده‌هاي داده شده تنها در حد وعده باقي خواهند ماند و بازار به اين نتيجه رسيده كه نبايد انتظار سودآوري زيادي را داشت.
يك كارشناس مالي در توجيه اين دلايل معتقد است: برخي از سخنان و وعده‌هاي داده شده از سوي وزير اقتصاد در حيطه اختيارات وي نيست. شوراي پول و اعتبار به طور رسمي نرخ سود بانكي را افزايش نداده است كه وزير از اهتمام به كاهش آن در قالب برنامه‌هاي حمايتي بورس خبر دهد. اين در حالي است كه بانك مركزي با افزايش نرخ سود اوراق مشاركت از 20 به 23 درصد بانك‌هارا وادار كرد كه براي رفع نگراني از خروج نقدينگي از بانك‌ها به رقابتي در افزايش نرخ سود سپرده‌هاي كوتاه مدت و ميان مدت بپردازند كه حاصل اين اتفاق بالارفتن نرخ سود سپرده‌هاي ميان مدت بانكي تا 26 درصد بوده است.
نهاد ناظر پولي كشور در اين مسير چشم را بر رقابت بانك‌ها بست و از بيم خروج نقدينگي از بانك‌ها و ورشكستگي آنها و البته براي جلوگيري از تبعات اجتماعي آن، از سخت‌گيري بر بانك‌ها خودداري كرد.
درهمين شرايط در حالي كه مقامات وزارت صنعت و معدن به عنوان متولي اصلي قيمت گذاري‌ها اعلام مي‌كنند كه پس از هدفمندي يارانه‌ها از افزايش قيمت‌ها جلوگيري مي‌شود، وزير اقتصاد مكانيسم عرضه و تقاضا را ملاك تعيين قيمت‌ها اعلام كرده است كه البته در حيطه اختيارات وي نيست.در حالي كه شركت‌هاي توليدي با توجه به افزايش حداقل 20 درصدي دستمزدها و افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي ناچار به افزايش قيمت هستند و ممكن است در سال جاري اين اجازه به شركت‌ها داده نشود، اين وضعيت چشم‌انداز سود آوري شركت‌ها را با ترديد مواجه ساخته است.
اين كارشناس همچنين در تفسير ساير اضلاع برنامه حمايتي اعلام شده گفت: قيمت‌گذاري گاز نيز در حيطه اختيارات وزارت نفت است نه وزير اقتصاد. بازار دريافته كه اين سخنان تنها وعده است و ازاين رو بود كه تنها يك روز به اين سخنان خوش‌بين ماند.
به گفته وي مشكلات بازار سهام در سال جاري از برخي تناقضات در سياست‌گذاري‌هاي كلان اقتصادي نيز متاثر است. اينكه فازدوم هدفمندي يارانه‌ها و سياست‌هاي انقباضي در دولت در جهت كنترل تورم جمع نقيضين است، زيرا تلاش براي اعمال سياست‌هاي كنترلي تورم با توجه به برجاي گذاردن آثار تورمي در فاز بعدي هدفمندي يارانه‌ها همخواني ندارد. كنترل قيمت در واحدهاي توليدي همزمان با به اجرا درآوردن فاز بعدي هدفمندي به افزايش فشار بر واحدهاي توليدي منجر مي‌شود ضمن اينكه تشديد سياست‌هاي انقباضي ركود را تسريع مي‌كند. تقاضا براي كالا و خدمات كمتر مي‌شود و سود آوري شركت‌ها نيز كاهش مي‌يابد. از اين رو بورس به درستي واكنش نشان مي‌دهد و دريافته كه امسال امكان سود آوري در بازار پايين است و نقدينگي‌ها ي باقيمانده از هيجان سال قبل همچنان در حال خروج خواهند بود.
پيش‌بيني مي‌شود مقصد نقدينگي‌ها پس از بانك‌ها و بازار ارز و سكه كه در اين روزها نشانه‌هاي آن آشكار شده، بازار مسكن باشد. اين اتفاق البته مي‌تواند با اعلام قيمت‌هاي شوك آور افزايش بنزين و گازوئيل دوچندان شود و در عين حال مي‌تواند با اعلام قيمت‌هايي متعادل‌تر براي آنها شاهد اين اتفاق نبود.
در بازار چه گذشت؟
ديروز 196 ميليون سهم در بازار سرمايه داد‌و‌ستد شد كه نسبت به روز چهارشنبه بيش از 45 درصد افت داشت. ارزش اين معاملات روز گذشته تقريبا 702 ميليارد ريال بود كه آن هم نسبت به روز چهارشنبه نزديك به 40 درصد افت ثبت كرد. در مجموع 26 هزار و 417 دفعه معامله در بازار روز گذشته ارزش بازار را همچنان در سطح 350 تريليون تومان حفظ كرده است.
ديروز معامله تقريبا 9/1ميليون سهم از شبندر (پالايشگاه نفت بندر‌عباس) با ريزش 195 ريال از قيمت هر سهم آن كليد خورد كه بيش از 55 واحد از شاخص كل بازار را پايين كشيد. به غير از ميزان سهام معامله شده اين شركت همچنان تعداد بيش از 190 هزار سهم آن در صف فروش قرار داشت كه تا پايان معاملات نيز همچنان باقي ماند.
تصميم به خروج از اين سهم كه روز گذشته توسط تقريبا 90 درصد سهامداران حقيقي انجام گرفت، همان‌طور كه اشاره شد، بيش از هر چيز از ابهام نرخ خوراك پتروشيمي‌ها ناشي شده است. هفته گذشته در برخي سايت‌‌هاي بورسي نامه‌اي به نقل از مقامات اين شركت به عنوان رفع ابهامات نرخ نفت و ميعانات گازي منتشر شده بود كه مدير عامل اين شركت آن را تكذيب كرد. در اين نامه كه با عنوان تكذيبيه در رابطه با شفاف سازي در خصوص نرخ نفت خام
و ميعانات گازي به امضاي مدير عامل اين شركت رسيده، آمده است كه نامه مذكور در خصوص نرخ نفت خام و ميعانات گازي و با محتواي نهايي مطالبات شركت و رفع ابهام نرخ نفت خام و ميعانات گازي منتشر شده مورد تاييد اين شركت نبوده است. اين شرايط نشان مي‌دهد كه ابهام در اين خصوص بر عملكرد ليدرهاي بازار تاثير گذاشته است.
روزهاي آتي به احتمال زياد، نرخ بنزين و گازوئيل اعلام مي‌شود و طبق اظهارات رئيس‌جمهور از ابتداي هفته بعد فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها اجرايي مي‌شود و با توجه به شرايط نامشخص براي شركت‌ها ممكن است خروج سهامداران از اين شركت‌ها به عنوان ليدرهاي بازار ادامه يابد. در واقع همچنان مهم‌ترين بحث در اين راستا نگراني‌هاي به جاي مانده از جزئيات غير‌شفاف هدفمندي يارانه‌ها است.
ديروز به غير از شبندر، رمپنا، پارسيان، كگل و وبصادربه ترتيب در مقام‌هاي بعدي بيشترين تاثيرات بر شاخص كل قرار گرفتند كه به ترتيب از 55 تا 17 واحد از رقم شاخص كل را كم كردند. در بازار ديروز بيشترين تقاضا‌ها براي داروسازي زهراوي، داروسازي روز، قند ثابت، سيمان فارس و بانك صادرات صورت گرفت. در عين حال نمادهاي پاكشو، خودرو، بنيرو، شبندرو شنفت به‌عنوان برترين تقاضا‌ها در صف فروش قرار گرفتند. ديروز اما بيشترين ارزش معاملات به نماد فجر (فولاد اميركبير كاشان) اختصاص يافت كه 136 ميليارد ريال معامله را به خود اختصاص داد. بيشترين حجم معاملات نيز به نماد وبصادر تخصيص يافت كه طي معاملات ديروز 33 ميليون سهم آن دست به دست شد.
در بازار ديروز شاخص50 شركت فعال‌تر بازار با 6دهم درصد كاهش روزانه به رقم 3085 رسيد. شاخص 30 شركت بزرگ بازار نيز با كاهش 6دهم درصدي تا 3475واحد افت كرد.