دومين ركورد افت شاخص بورس در سال 93 با كاهش 1143 واحدي دماسنج بازار سرمايه روز گذشته رقم خود تا بار ديگر اين نماگر به كانال 74 هزار واحدي بازگردد. به اين ترتيب روز گذشته براي دومين بار شاخص بورس تهران به كانال 74 هزار واحدي پاي گذاشت و رقم 74 هزار و 543 واحد را به ثبت رساند و به اين ترتيب زيان بازار در سال 93 به 6/5 درصد رسيد.
به گزارش دنياي اقتصاد، روز گذشته تابلوی معاملات بورس يك دست قرمز شد و تا پايان معاملات ديروز افت قابل توجه بورس معادل 5/1 درصد در روند نماگر بازار سرمايه ثبت شد تا به‌اين ترتيب در هفته جاري 2 درصد ديگر از بازدهي بورس كاسته شود و كمترين بازدهي روزانه شاخص طي 49 روز گذشته رقم بخورد. اما روند نزولي مزبور در شرایطی بسياري از فعالان بازار سرمايه را شگفت‌زده كرده، كه هيچ بهانه يا خبر خاصي را نمي‌توان به عنوان دليل اصلي براي اين افت عنوان كرد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند بازار سرمایه کشور متاثر از سه فاکتور در شرایط گذار است و از خصوصیات دوره‌های گذار ثبات نسبی در بازارها است. این سه فاکتور خروج از رکود و ورود به دوره رونق اقتصادی، اصلاح و تغییر سیاست‌ها و اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و سیاسی جدید و در نهایت الزامات ساختاری بورس برای اصلاح هستند. این در حالی است که سال گذشته در شرایط هیجانی کشور از تغییر فاز سیاسی دولت، شرایط بسیار مناسبی در بازار سرمایه تجربه شد؛ شرایطی که از قبل پیش‌بینی می شد به زودی به تغییر فاز حرکت بازار منجر شود.
سال گذشته بازار با حدود 135 درصد بازدهی مثبت روبه‌رو شده بود که به عقیده کارشناسان، این رقم متناسب با وضع اقتصاد کشور نبود؛ آنها بر اين اعتقاد بودند كه به زودی با رکود این بازار روبه‌رو خواهیم شد. همین‌طور هم شد؛ به طوری که با تخلیه بورس از اخبار و هیجانات، بازگشت شاخص به مدار نزولی در جهت اصلاح بازار آغاز شد و این مساله امسال به دلیل سیاست‌هایی نظیر اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، سیاست‌ها در بازار ارز، سیاست‌های قیمتی و ... ادامه خواهد داشت، به طوری‌که انتظار نمی‌رود تجربه سال گذشته بازار سرمایه را بار دیگر شاهد باشیم.
اما در باب سیاست‌های دولتی باید گفت کشور در شرایط کنونی با تصمیماتی از طرف دولت مواجه است که برخی از آنها همچون بهره و ارز، آثار مناسبی را در اقتصاد کشور به همراه داشته و خواهند داشت، با این حال به دلایلی همچون چندصدایی موجود در بدنه دولت و از طرفی برخی تحلیل‌های یک طرفه و مباحث غیرکارشناسی باعث ابهاماتی در بین فعالان بازار شده، در حالی‌که ابهام سیاست‌های بازار به هیچ وجه بیشتر نشده است.
موضوع قابل اشاره دیگر رونق اقتصادی کشور است. انتقاد کارشناسان به بازار سال گذشته بود که تناسبی با وضعیت اقتصادی کشور نداشت، به‌طوری‌که در شرایط رشد صنعتی منفی 12 درصدی یا رشد اقتصادی منفی 3 درصدی، چگونه می توان انتظار بازدهی را از بورس داشت؟
با این حال با خروج اقتصاد از رکود انتظار می‌رود تناسب بین بازار و اقتصاد برقرار شود؛ آن هم در شرایطی که بازار سهام با روند اصلاح مواجه شده است. به این ترتیب انتظار می رود این تناسب در بازار و هماهنگی بین شرایط اقتصادی و سیاست‌ها و اصلاح بازار سهام، به ثبات بازار در کل سال 93 منتهی شود؛ ثباتی که در سایه آن انتظار رشدی 30 درصدی برای بازار انتظاری معقول و منطقی است.
بازگشت نقدينگي به سمت توليد
عدم اقبال بورس در هفته جاري را مي‌توان ناشي از نزديكي به زمان مذاكرات، تعطيلي چند روزه در هفته جاري و شايعات مبني بر عرضه اوليه شركت پتروشيمي برزويه دانست.
حسين صالحي از كارشناسان بازار سرمايه با اعلام اين مطلب افزود: هر چند از لحاظ شرايط كلان سياسي و اقتصادي سياست‌هاي دولت منطقي و در مسير درستي قرار دارد، اما بايد به دولت كمي بيشتر وقت داد تا وضعيت ثبات اقتصادي در كشور حاكم شود.
وي در ادامه افزود: از سوي ديگر همچنان توافق هسته‌اي در دسترس است؛ هر‌چند احتمال تمديد شدن آن در شرايط اخير بيشتر از به نتيجه رسيدن توافق در دوره جاري خواهد بود كه با توجه به اين ديدگاه، عده‌اي از معامله‌گران افزايش درصد نقد پرتفوي خود را منطقي مي‌دانند.
صالحي ادامه داد: تحليل‌ها و اخبار اقتصادي جهان حاكي از رشد اقتصادي در محدوده كمتر از 4 درصد دارد و به‌اين ترتيب ايران از لحاظ اقتصادي از نرخ رشد منفي در حال حركت به سمت نرخ رشد مثبت (بيشتر، پيش‌بيني نرخ رشد سال جاري را در حدود 5/1 درصد تخمين مي‌زنند) در سال جاري است و با مهار تورم (كه بيشتر پيش‌بيني‌ها از تورم 25درصد در سال جاري خبر مي‌دهد و گزارش اخير مركز آمار نيز حكايت از تورم 4/28 درصدي دارد) و همچنين كاهش سود بانكي، بار ديگر جريان نقدينگي به سمت توليد بازخواهد گشت.
وي معتقد است در صورت اضافه كردن حلقه مفقوده‌اي به نام سرمايه‌گذاري خارجي، رونق اقتصادي با آهنگ سريع‌تري نمود پيدا خواهد كرد.
اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه افزود: بخشي از پولي كه از بازار سرمايه و بازارهاي موازي خارج و وارد بانك شد، جذب سپرده‌هاي مدت‌دار شده و به‌رغم كاهش سود سپرده‌ها هنوز به بازار برنگشته است و از سوي ديگر بخشي از سپرده‌هاي روزشمار و كوتاه‌مدت وارد بازار سرمايه شده كه حركت بورس را از حدود 73 هزار تا 78 هزار واحد رقم زد و در شرايط اخير به نظر مي‌رسد سرعت گردش پول به شدت كاهش يافته و عمدتا پول‌ها بلوكه شده است.
به عقيده صالحي كاهش قيمت جهاني محصولات و به تبع آن تاثير در درآمد شركت‌هاي بورسي، عدم افزايش نرخ محصولات داخلي بعد از اجراي فاز دوم هدفمندي و به تبع آن متورم شدن بهاي تمام شده شركت‌ها، كاهش مقداري صادرات محصولات شركت‌هاي بورسي، وجود ابهام در بسياري از صنايع، نبود انتظار از گزارش‌هاي سه ماه جذاب از سوي شركت‌هاي بورسي و افزون بر اين عوامل بنيادي و نزديكي به زمان مذاكرات، بازار سرمايه را در شرايط فعلي وارد فاز ركود و فرسايشي كرده كه باعث تغيير افق سرمايه‌گذاري شده است.
اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه افزود: جمع‌بندي مطالب فوق، دورنماي نسبتا روشن و مناسب بورس در سال 94 با تاكيد بر كسب ثبات و انتظار نرخ‌هاي بازدهي معقولانه و منطقي را نشان مي‌دهد و انتظار بازدهي از سال 93 به عنوان سال گذار، به‌طور ميانگين در حدود
35 تا 40 درصد است، اما نبايد فراموش كنيم كه هنوز اقتصاد ما با ركود دست و پنجه نرم مي‌كند، بنابراين بايد كارشناسانه و با احتياط حركت كرد.
حمایت‌های ضعیف دولت و حقوقی‌ها
در حال حاضر شاخص كل بورس در سال جاري و با احتساب افت دو درصدي هفته جاري، با بيش از 4470 واحد كاهش روبه‌رو شده است. كمترين بازدهي دماسنج بازار در 24 فروردين و با كاهش 1/2 درصدي بوده كه در نتيجه آن رقم شاخص به پايين ترين محدوده خود يعني 73 هزار واحد رسيد.
روز گذشته نه از خبرهاي ضد و نقيض پيرامون افزايش يا تثبيت قيمت فروش سيمان و خودرو خبري بود و نه از حاشيه‌هاي مذاكرات ژنو، با اين حال بازار افت شديد خود را به ثبت رساند. اين در شرايطي است كه انتظار مي‌رفت با اتمام عرضه اوليه شسپا و كاهش قيمت سهام در روز‌هاي اخير در كنار خبرهاي مثبت سياسي و اقتصادي منتشر شده، شرايط بهتري داشته باشيم، اما عواملي همچون مشخص نشدن نرخ كالاي برخي از گروه‌ها (پالايشي، خودرويي، سيماني و...) و نبود حمايت جدي از سوي سهامداران عمده باعث شد تا نماگر بازار سرمايه در يك روز تلخ به كانال 74 هزار واحدي سقوط كند، اما در حال حاضر همچنان اثري از حمايت‌هاي جدي حقوقي‌ها نيست. متاسفانه نشانه‌اي هم از تزريق 5000 ميليارد تومان در بازار سرمايه رويت نمي‌شود. كسي هم انتظار نداشت كه با ورود اين مبلغ همه نمادها و هر روز مثبت 4 درصد تغيير را تجربه کنند، اما مسلما اگر اين مبلغ به بازار تزريق مي‌شد، از 9 ارديبهشت تاكنون (بيش از يك ماه) بازار هر روز منفي نبود. مسلما خوش‌بين‌ترين افراد هم نمي‌توانستند تصور كنند كه بعد از رشد طلایي بازار در فصل سرد خزان، شاهد بهاري سرد و بي‌تحرك باشيم. در اين ميان بسياري از تازه‌واردان از بازار فراري شده‌اند و قديمي‌هاي بازار نيز (اعم از حقيقي و حقوقي) كه همواره با بازار هستند، بخش اصلي نقدينگي خود را از بازار خارج كرده‌اند.
عده‌اي از فعالان بازار هم در اين ميان نوسان‌گير شده‌اند و در منفي‌ها مي‌خرند، اما با مثبت شدن نماد در فروش درنگ نمي‌كنند، به همين دليل به صفوف خريد هم نمي‌توان اعتماد كرد، چرا كه به سرعت عرضه مي‌شوند. حتي بارها شده كه يك نماد با صف خريد به كار خود پايان داده و در روز معاملاتي بعد با صف عرضه كار خود را آغاز كرده است.شايد سرنوشت معاملات اين هفته هم، ادامه روند بي رمق هفته‌هاي اخير باشد و در صورتي كه تزريق منابع مالي به بازار را نداشته باشيم، بايد منتظر افت‌هاي سنگين‌تر باشيم، البته با روند نزولي اخير بيشتر به صحت گفته برخي كارشناسان مي‌رسيم كه سال 93 سال‌گذار خواهد بود؛ كنترل تورم، كاهش تحريم‌ها و زدودن ركود اقتصادي نتيجه‌اي جز بازدهي معقول بازار سرمايه در سال جاري نخواهد داشت.
روند معاملات ديروز به گونه‌اي بود كه سهام تمامي صنايع بورسي به صورت دسته‌جمعي در مسيري نزولي حركت كردند و به جز تك‌سهم‌هايي در برخي گروه‌ها، مابقي نمادها در درصدهاي منفي معامله شدند. برهمين اساس، شاخص كل در حالي تحت تاثير روند منفي سهام شركت‌ها در گروه‌هايي همچون پتروشيمي، پالايشي و خدمات فني و مهندسي وارد كانال 74هزار واحدي شد كه روند قيمت سهام شركت‌هاي صنايع پتروشيمي خليج فارس بيش از 203 واحد تاثير منفي بر افت شاخص كل بر جاي گذاشت و بدين‌نحو بيشترين اثر منفي را در اين امر گذاشت، بعد از آن «شبندر» با افت بيش از 132 واحدي و «تاپيكو» با نزول حدود 100 واحدي در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. سرمايه‌گذاري غدير، گسترش نفت و گاز پارسيان، گروه مپنا و سرمايه‌گذاري صندوق بازنشستگي نيز در افت روز گذشته شاخص بي‌تاثير نبودند. همچنين در معاملات ديروز شاخص صنعت، شاخص 50 شركت فعال‌تر، آزاد شناور، 30 شركت بزرگ، بازار اول و دوم نيز در وضعيت قرمز قرار گرفتند كه شاخص بازار دوم بيش از 3 هزارواحد كاهش را تجربه كرد.
همچنين با وجود افت شديد شاخص اما برخي نمادها با نوسان مثبت روبه‌رو شدند؛ در اين ميان نماد نفت سپاهان پس از رشد چهار درصدي طي روز شنبه، ديروز نتوانست در سقف قيمت مجاز روزانه معامله شود و در نهايت با رشد بيش از دو درصدي به معاملات خود پايان داد.
در مجموع در بازار ديروز بيش از 2 ميليون و 359 هزار برگه اوراق بهادار به ارزش 9 هزار و 611 ميليارد ريال داد وستد شد كه بخش عمده اين رقم مربوط به معاملات بلوكي سايپا بود؛ در اين روز 7/1 ميليارد سهم سايپا به ارزش 6 هزار و 689 ميليارد ريال به صورت بلوكي معامله شد. نفت سپاهان نيز با مبادله 5/54 ميليون سهم به ارزش يك هزار ميليارد ريال در رتبه بعدي جاي گرفت.