کانسارهای برجا
در کانسارهای برجا طلا همراه سنگهای آذرین اسیدی عمیق و بینابین و بهندرت در سنگهای آذرین خروجی پیدا میشود. درهرصورت همراه کوارتز در رگههای کوارتزی، همراه کانیهای کلسیت، باریت، فلورین، آلاباندین(Alabandin) و همچنین همراه کانیهای فلزی مانند: پیریت، بلند، کالکوپیریت، کانیهای نقره و کانیهای تلور(Te) و خیلی بهندرت همراه سلنیم (Se) است.
کانسارهای آبرفتی
از تخریب کانسارهای برجا و حمل و نقل آن به وسیله عوامل طبیعی، کانسارهای آبرفتی تشکیل میشود و تجمع طلای ناب در این صورت در بستر رودخانه ها و دریاچه های بسته، انجام می گیرد، در آن صورت طلا همراه سایر کانیهای سنگین مانند کرندوم (Corundum) و زیرکن (Zircon)و منازیت (Monazite) و کاسیتریت و نارسنگ (Garnet) و بالاخره مگنتیت (به شکل ماسه سیاه) است. در پوسته ی زمین، تخمین زده میشود که دارای مقدار متوسط 0001/0 اونس طلا به ازای یک تن کوچک یا 5/3 قسمت در بیلیون (3/5PPB) طلا باشد.
سنگهای رسوبی به ویژه ماسه سنگ ها از درصد بیشتری طلا برخوردارند. درمیان سنگهای آذرین، مقدار متوسط طلا در سنگهای مافیکی (mafic) تیره فام کمی بالاتر بوده و نسبت به سنگهای فلسیک (Felsic) پایین تر است. آب دریا نوعا دارای 011/0 (PPB) طلا می باشد، هرچند این مقدار از لحاظ مکانی از 44(PPB) تا 0/001(PPB) در نوسان است و مقدار طلا در آب های سطحی همانند آب دریا، در همان محدوده بوده و وابستگی زیادی به منبع آن پیدا می کند. برای نمونه آب هایی که از معادن طلا در یاکوت جنوبی (Yakut) در شوروی جاری می شوند، شامل مقدار متوسط 0/7(PPB) تا 0/9(PPB) طلا می باشند.
در ایالات کلرادو آمریکا، پساب حاصله ازمعادن طلا و نواحی دیگر شامل 0/15 pbb طلا هستند. لازم به یادآوری است که چشمه های آب گرم معمولا نسبت به آب های دیگر از درصد بیشتر طلا برخوردارند و کانسارهای طلا در بسیاری از انواع سنگ ها یافت می شوند. کانسارهای هیدروگرمایی در سنگهای آذرین واسطه ای و اسیدی و آبرفت های رسوبی (Silty) سنگهای کربناته ی رگه دار و در سنگهای متامرفیک (Metamorphic) یا رسوبی سیلیسی یا آلومینی، به طور معمول تری ظاهرگشته و دیده میشود.
اصولا کانسارهای طلا دارای منشاهای زیرند: هیدروگرمایی(Hydrothermal) ، هیدروگرمایی- متامرفیک (Hydrothermal Metamorphic) ، متامرفیک، آبرفتی(رگه ای، توده ای و پراکنده) و جوش سنگ ها (Conglommerates) (لایه های سطحی، شکاف های باریک ایجاد شده در طول زمان).
طلا اساسا، همان طوری که گفته شد، به صورت فلز طبیعی رخ داده و با نقره و دیگر فلزات تشکیل آلیاژ می دهد و همچنین به صورت تلورید ها (Tellurides) ظاهر میشود. از جمله آلیاژهای طلا می توان به الکتروم (Electrum) آلیاژ طلا و نقره اشاره کرد و البته سایر مواد معدنی طلا کمیاب بوده و طلا معمولا همراه با سولفیدهای آهن، نقره، آرسنیک، آنتیموان و مس می باشد. اگرچه غنی ترین کانسارهای رگه ای از نوع رگه ای شکاف دار همراه با گانگ کوارتزی (Quartz Gangue) مانند بونانزس (Bonanzas) می باشند، لکن طلا بیشتر از کانسارهای عظیمی که عیارشان متوسط است استخراج میشود. در آفریقای جنوبی برای مثال، کانیهای طلا با 10/2 اونس طلا در تن مورد عملیات بهره برداری قرار می گیرند و در کنار آن معادنی وجود دارند که در آنها کانیهای مربوطه در هر تن 69/0 اونس طلا موجود است. کانیهای طلای ایالات متحده ی آمریکا، به طور متوسط 1/0 اونس یا کمتر طلا در هر تن دارند، هر چند امروزه با بهره گیری از روش های جداسازی و بازیابی ویژه ای ( فرآیند جداسازی کپه ای شیمیایی ) کانیهای با کمتر از 1/0 اونس طلا در تن را می توان مورد بهره برداری قرار داد.
كانسارهای ماسیو سولفید:
این كانسارها در مراحل نهایی فعالیت آتشفشانهای زیر دریایی تشكیل می شوند. خصوصیات مهم این كانسارها عبارتند از داشتن 20 الی 60 درصد سولفید، همزمانی با سنگهای آتشفشانی زیر دریایی، ذخیره عدسی شكل با بافت توده ای و كانی شناسی ساده پیریت،كالكو پیریت، اسفالوریت (با یا بدون گالن و پیروتیت). این ذخائر در مراحل نهایی فعالیت های آتشفشانی زیر دریایی در یك افق خاص تشكیل می شوند. ضخامت این افق نسبت به ضخامت كل سنگهای آتشفشانی بسیار ناچیز است
ماسیو سولفیدها را بر اساس موقعیت تكتونیكی و سنگهای همراه به دو نوع كروكو و قبرس تقسیم می كنند. ماسیو سولفیدهای نوع قبرس در زون گسترش كف اقیانوسها، همزمان با بازالتهای بالشی تولئیتی با پتاسیم كم، نشكیل گردیده.
از خصوصیات مهم این كانسارها بافت توده ای، بالا بودن درصد سولفیدها، آلتراسیون كلریتی و سیلیسی و قرار داشتن در زیر چرت های آهن و منگنز دار است.
كانی های مهم این ذخائر عبارتند از: كلریت، اسفالوریت و پیریت. طلا بیشتر همراه سولفیدها یافت میشود. مقدار ذخیره 1/0 الی 25 میلیون تن است. این ذخائر حاوی 1/0 الی 5/1 گرم در تن طلا، 5/0 الی 5/8 درصد روی هستند. كانسارهای ماسیو سولفید نوع كروكو در زون فرورانش جزایر قوسی همراه با توف های داسیتی، ریولیتی، كالك آلكالن زیر دریایی تشكیل گردیده اند. این ذخائر در مرحله نهایی فعالیت آتشفشان تشكیل گردیده اند و به همین دلیل توسط چرت و رسوبات نرم دریایی پوشیده می شوند. این ذخائر حاوی 1/0 الی 3/2 گرم در تن طلا، 900 گرم در تن نقره، 5/1 درصد مس، 8/3 درصد روی و 1 درصد سرب هستند.