رویا طباطبایی یزدی بهره‌وری مقوله‌ای است که تحقق اهداف آن زمان‌بر است و رسیدن به آن ریلی که رشد بهره‌وری کشور را در مسیر درستی قرار دهد، نیازمند سپری کردن زمان است. به خصوص اینکه طی سال‌های ۹۰، ۹۱ و ۹۲ اقتصاد ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار داشت و همین امر، کشور را از ریل ارتقای بهره‌وری خارج کرد، پس اکنون رساندن بهره‌وری به ریل موردنظر، بسیار زمان‌بر است.
به رشد بهره‌وری امسال خوش‌بینیم
رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران افزود: البته آمارهای بهره‌وری در سال ۹۳ بسیار خوشایند و دلگرم‌کننده بود، ولی سال ۹۴ اگرچه هنوز آمارهای رسمی منتشر نشده، به نظر می‌رسد که رشد بهره‌وری به خاطر همان مساله، زمان‌بر شدن رفع تحریم‌ها و حفظ چسبندگی رکود بر اقتصاد ایران، خیلی امیدوارکننده نباشد، البته سال ۹۵ وضعیت نسبت به ۹۴ از نظر رشد اقتصادی و رشد شاخص‌های بهره‌وری، بهتر خواهد بود.
وی تصریح کرد: اقتصاد ایران تعاملات خوبی را با دنیا شروع کرده و امیدوار است از تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری استفاده کنیم؛ چرا که اعمال محدودیت‌ها به ویژه در حوزه استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا و ارتباطات بانکی، گسترده‌تر شده بود و اکنون این امیدواری وجود دارد که فعالیت‌ها در زمینه‌های مختلف، با شدت بیشتری ادامه یابد که این خود بر رشد بهره‌وری اثرگذار است.
تاثیر جذب سرمایه خارجی بر بهره‌وری سرمایه
طباطبایی یزدی در خصوص تاثیر جذب سرمایه خارجی بر بهره‌وری سرمایه در ایران خاطرنشان کرد: جذب سرمایه‌های خارجی، بهره‌وری سرمایه در ایران بسیار تحت تاثیر قرار میدهد؛ چراکه ممکن است موجودی سرمایه در مخرج کسر برای محاسبه بهره‌وری سرمایه، وجود داشته باشد؛ ولی وقتی تکنولوژی قدیمی بوده و محصول تولیدی، قابلیت رقابت‌پذیری نداشته باشد، آنگاه سرمایه، بازدهی بالایی نخواهد داد و حتی ممکن است در داخل کشور، تقاضایی برای کالاهای تولیدی وجود نداشته باشد یا حتی قابلیت رقابت با محصولات مشابه نیز کاهش یابد؛ بنابراین جذب سرمایه خارجی که منجر به افزایش بهره‌وری شود، به طور قطع کارایی سرمایه را نیز افزایش خواهد داد.
وی اظهار داشت: بنابراین در شرایط تحریم، بیشترین لطمه به بهره‌وری سرمایه در ایران وارد آمد؛ لذا باید بتوانیم طوری از سرمایه‌های خارجی و تعاملات بین‌المللی بهره گیریم که منجر به ورود تکنولوژی‌های نو به کشور شده و به اقتصاد ایران کمک کند تا جبران چند سال تحریم شدید را داشته باشیم. البته ورود سرمایه‌های خارجی و تکنولوژی می‌تواند به ارتقای شدید نیروی کار هم منجر شود؛ چراکه در این صورت نیروی کار با همان دانش و تجربه، بهره‌وری خود را بالاتر می‌برد.
سهم بهره‌وری در برنامه ششم توسعه
رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران، جایگاه شاخص بهره‌وری در برنامه ششم را بسیار مثبت ارزیابی و خاطرنشان کرد: جایگاه بهره‌وری در برنامه ششم بسیار مناسب دیده شده و سهم قابل توجهی از رشد اقتصادی، به بهره‌وری اختصاص داده شده است، به نحوی که مواد مناسبی در لایحه برنامه ششم مشاهده می‌شود که یکی از آنها اجرای چرخه مدیریت بهبود بهره‌وری در تمام دستگاههای اجرایی و حتی نیروهای مسلح است که گام بزرگی به شمار می‌رود؛ ضمن اینکه با وجود محدود بودن تعداد مواد لایحه، به نحو شایسته‌ای به مقوله بهره‌وری توجه شده است.
وی اظهار داشت: بهره‌وری از سوی ستاد تدوین برنامه ششم، به عنوان یکی از موضوعاتی بود که تمام شوراهای برنامه‌ریزی باید در تدوین پیش‌نویس لایحه به آن توجه می‌کردند. در عین حال علیرغم اینکه شورای برنامه‌ریزی ارتقای بهره‌وری داشتیم، ولی سایر شوراها نیز ملزم بودند که به این امر توجه کنند مثلا شورای برنامه‌ریزی کشاورزی هم ملزم شده بود به مقوله بهره‌وری آب و کشاورزی توجه کند؛ بنابراین توجه زیادی در لایحه برنامه ششم به این مقوله شده است.
طباطبایی با تاکید بر اینکه تعیین شاخص بهره‌وری باید با توجه به این موضوع صورت گیرد که سال پایه چه سالی در نظر گرفته شود، البته بنا است در ۵ سال برنامه ششم، به طور متوسط رشد ۲.۸ (دو و هشت دهم) درصدی بهره‌وری محقق شود رقم بسیار بالایی است؛ چراکه تقریبا سابقه تاریخی کشور، رشد متوسط سالانه ۱.۱ (یک و یک دهم) درصدی در طولانی مدت را نشان میدهد؛ بنابراین اگر بخواهیم این رقم به ۲.۸ (دو و هشت دهم) برسد، یعنی بیش از دو برابر بشود که تلاش و همت و برنامه‌ریزی خیلی جدی را طلب می‌کند.
بلوکه شدن بودجه سازمان‌های دولتی برای بهره‌وری
وی معتقد است که خود دستگاهها باید برای دستیابی به رشدهای موردنظر بخشی، به مقوله بهره‌وری توجه کنند. البته این یک کار بسیار پیچیده است؛ ولی ما مقدمات آن را شروع کردیم و امیدواریم در یک تا دو سال آینده، کار به سرانجام برسد؛ ولی تعاملات ما در ابتدای کار با تمام دستگاههای اجرایی، خیلی مهم بوده است. بنابراین سازمان در گام نخست باید این ارتباطات را خیلی اثربخش می‌کرده و البته سازمان هم ضمانت اجرا در اختیار دارد.
رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران در توضیح این مطلب خاطرنشان کرد: دستگاههای دولتی ملزم هستند در جهت ارتقای بهره‌وری گام بردارند و ۳ درصد بودجه‌های هزینه‌ای آنها می‌تواند به درخواست سازمان ملی بهره‌وری ایران بلوکه شود؛ بنابراین از نظر ضمانت اجرا هم مشکلی نیست. البته اگر قرار است بهره‌وری سهم بالایی در اقتصاد داشته باشد، باید تمام خانه‌های این مقوله با هم ارتباط داشته باشند و اگر این ارتباط برقرار نباشد، ممکن است موازی‌کاری شود و اقدامات متناقض انجام گیرد که دستگاهها به لحاظ بهره‌وری به یکدیگر لطمه وارد کنند.
پایش بهره‌وری ده بنگاه منتخب با دستور دولت
طباطبایی یزدی در خصوص پایش بهره‌وری بنگاههای خصوصی‌شده نیز گفت: در آخر فروردین ماه امسال، کمیسیون اقتصادی دولت، جلسه‌ای در رابطه با تغییر در بهره‌وری بنگاههای اقتصادی خصوصی‌شده داشت که در واقع دولت می‌خواهد بداند وضعیت بهره‌وری بنگاههای خصوصی‌سازی شده چگونه است؛ بر این اساس قرار شد که سازمان ملی بهره‌وری ایران، سه بنگاه را که شرایط لازم را داشته باشند، مورد پایش قرار دهد، با توجه به این که تحریم‌ها صدمات زیادی به بنگاههای اقتصادی وارد آوردند که باید آن را مدنظر قرار دهیم، بنابراین باید زمانی از خصوصی‌سازی می‌گذشت تا بتوان چند سال قبل و چند سال بعد را مدنظر قرار داد که به زمان تحریم هم برنخورد.
وی اظهار داشت: محاسبات را با سه بنگاهی که از سوی سازمان خصوصی‌سازی معرفی شدند، شروع کردیم و گزارش اکنون تقدیم کمیسیون اقتصادی دولت شده است. البته یکی از پروژه‌های مصوب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی نیز اجرای چرخه مدیریت بهبود بهره‌وری در ده بنگاه بزرگ اقتصادی منتخب است که کار آن را شروع کرده ایم و امیدواریم که تا تیرماه سال آینده به اتمام برسد.
طباطبایی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد انجام این پژوهش، ثمرات بسیار با ارزشی برای کشور داشته باشد و برای سایر بنگاههای کشور نیز الگو قرار گیرد، البته در میان این ده بنگاه بزرگ اقتصادی، واحدهای صنعتی و کشاورزی از دولت و بخش‌خصوصی قرار دارند.