سنگ قیمتی چیست؟
پیش از پاسخ به پرسش چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟ بهتر است بدانیم که اصلا سنگ قیمتی چیست؟ پیدا کردن سنگ قیمتی درست مانند پیدا کردن نفت است و برای یافتن آن باید ابتدا در رابطه با شرایط تشکیل آنها اطلاعات کسب نمایید و سپس دنبال مناطقی بود که ممکن است به دلیل شرایط این گروه از سنگ‌ها در آنجا وجود داشته باشند. حال شروع به حفاری و جستوجو نمایید.
به‌طور‌کلی مهمترین و اصلی‌ترین راه برای یافتن سنگ گرانبها و قیمتی، کسب اطلاعات راجع به چگونگی تشکیل آنها است. چر‌که در غیر‌اینصورت تنها یک سنگ بی‌ارزش به دست خواهید آورد. سنگهای موجود در طبیعت را میتوان به سه دسته تقسیم کرد که عبارتند از:
- سنگهای آذرین که می‌توانند دارای رگه‌های نرم یا سخت باشند.
- پگماتیت که نوعی سنگ بسیار سفت است و میتوان آن را منبع مهم و اصلی الماس در‌نظر گرفت.
- سنگهای رسوبی که لایه لایه هستند و در آنها فیروزه و عین الهر و حتی دیگر سنگهای گرانبها یافت میشود.
شما در طبیعت به سادگی می‌توانید کریستال پیدا نمایید. اما اگر قصد یافتن گوهر را دارید، صخرههای غیرسنگی را باید جابهجا کنید. جالب است بدانید که سنگهای گرانبها همیشه روی زمین پیدا نمیشوند و گاهی باید برای پیدا کردن آنها به سراغ محیطهای جدید روید. این محیط‌ها به نام معادن ثانویه معرفی و شناخته می‌شوند و با پیدا کردن آنها فرآیند یافتن سنگهای ارزشمند بسیار ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد.
خوب است بدانید که مطابق با نظر کانی شناسان سنگهای قیمتی به سادگی توسط باد جابهجا می‌شوند و شما می‌توانید آنها را در دریا، ساحل و حتی رودخانه‌ها پیدا نمایید.
پیدا کردن سنگهای قدیمی در طبیعت
در طبیعت سنگهای ارزشمند بر اثر شرایط متفاوت از‌جمله فشار و دما به وجود می‌آیند. خاستگاه این گروه از سنگ‌ها می‌تواند ماگمایی، دگرگونی و رسوبی و حتی آلی باشد. برای مثال سنگ الماس در ماگما به وجود می‌آید. لازم به ذکر است که الماس به‌طور‌معمول به سنگ کیمبرلیت مربوط است و این گروه از سنگ‌ها در آتش‌فشان‌ها تشکیل می‌شوند. البته علاوه بر الماس سنگهای دیگر نظیر: یاقوت کبود، یاقوت سرخ و لعل نیز در این مناطق یافت میشود.
اگر برای پیدا کردن سنگ قدیمی و گرانبها نظیر: عقیق و یاس به طبیعت سر می‌زنید، سواحل دریا را از یاد نبرید و حتما آنها را به‌طور‌کامل بررسی نمایید.
تا اینجا میتوان گفت پاسخ چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟ بررسی مناطق کوهستانی و معادن، دره‌های عمیق، نقاطی که آتش‌فشان وجود دارد و سواحل و رودخانه‌ها است. البته جالب است بدانید که بسیاری از افراد معتقد هستند که سنگهای یافت‌شده در دریا نسبت به دیگر سنگ‌ها ارزش معنوی بالاتری دارند. هنگام جستوجو سنگ در دریا باید مقداری در ماسه‌ها حفاری کرد و آنها را بهم ریخت. چراکه در برخی مواقع شن و ماسه سواحل گوهرها و سنگهای گران‌قیمت را در خود حفظ می‌کنند.
چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟
پیدا کردن هر سنگ قیمتی با دیگری متفاوت است و شما باید از تکنیک خاصی بهره گیرید. در ادامه به بررسی دقیق چگونگی پیدا کردن سنگهای قدیمی مختلف می‌پردازیم.
فیروزه ایرانی
فیرروزه یا ترکویس در گروه کانی‌های رده فسفات قرار می‌گیرد و به دلیل داشتن آهن و مس، طیف رنگ آبی روشن تا سبز دارد. همانطور که می‌دانید فیروزه یکی از جواهرات قدیمی و معروف در ایران است که به دو شکل شجری یا رگه‌دار و عجمی یا صاف مشاهده میشود و نوع عجمی آن در ایران طرفداران بسیاری دارد.
از آشناترین و محبوبترین معادن فیروزه در ایران میتوان به معدن فیروزه نیشابور اشاره کرد که در روستای معدن در شمال غربی شهر نیشابور قرار دارد. البته فیروزه در روستای نینگان مشهد و 100 کیلومتری جنوب دامغان نیز یافت میشود.
سنگ عقیق ایرانی
سنگ عقیق یا آگات نوعی سنگ سیلیسی و از نوع در کوهی است که در رنگ‌های طیف سفید تا خاکستری، نارنجی تا قرمز، سیاه، کبود و آبی روشن به چشم می‌خورد که البته عقیق سفید، زرد و قرمز از بهترین و محبوبترین انواع عقیق به شمار می‌آید.
عقیق ایرانی در دشت بمرود در شرق شهر قائن در خرسان جنوبی، در گسل جنوب شاهرود_ سمنان و در کرمان شناسایی شده است و با بررسی دقیق و کامل این مناطق ممکن است به این سنگ دست یابید.
سنگ جاسپر یا ژاسپر
این سنگ که در زمان‌های قدیم به شفابخشی و قدرت‌بخشی معروف بود، از خانواده کلسدون است و میتوان آن را ترکیبی از کلسدون، اوپال و کوارتز در نظر گرفت. سنگ جاسپر در سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایرانشهر، در خواف، تربت جام و کودکان در مشهد یافت میشود.
سنگ گارنت
گارنت در رنگ‌های مختلف از‌جمله سبز، نارنجی،سرخ، سیاه، آبی و صورتی به چشم می‌خورد و نوعی کانی به شمار می‌آید. لازم به ذکر است که نوع سبز این نوع کانی بسیار کمیاب و ارزشمند است و به نام گارنت دمانتویید معرفی و شناخته میشود و کرومیوم و آهن فریک دلیل رنگ بسیار زیبای آن هستند.
گارنت در مناطق مختلف ایران یافت میشود که از مهمترین و آشناترین آنها میتوان به شهر رفسنجان و جنوب سیرجان در کرمان، منطقه خلج در طرقبه مشهد، شمال غربی ارومیه در تکاب، شاهین دژ، تفت در استان یزد، قسمت شمالی دره مراد بیگ و دره شاهسون در ملایر همدان، منطقه زند از شهرستان اهر در آذربایجان شرقی و... اشاره کرد.
سنگ آمیتیست
آمیتیست از دیگر جواهرات است که میتوان آن را جزو کانی‌های سیلیکاتی و ماگمایی و از نوع کوارتز در نظر گرفت و به دلیل عناصر مختلف از‌جمله تیتان، آهن و منگنز به رنگ بنفش، بنفش تیره و ارغوانی مشاهده میشود. لازم به ذکر است که تیره‌ترین رنگ‌های این نوع کانی قیمت بسیار بالاتری دارند.
جواهر آمیتیست در ایران در گسل ترود شاهرود در سمنان، در 25 کیلومتری رفسنجان در قسمت شرق در کوه‌های گبری و شهر فردوس در استان خراسان جنوبی یافت میشود.
سنگ توپاز
کانی توپاز در کوه الوند و جزیره هرمز ایران به فراوانی مشاهده میشود و یکی از کانی‌های سیلیکاتی از خانواده سیلیس‌ها است. همانطور که احتمالا می‌دانید کانی‌های سیلیکاتی از مهمترین کانی‌های کره زمین هستند که از ترکیب اکسیژن، سیلیسیم و چند فلز دیگر به وجود می‌آیند.
توپاز در صورت تراش خوردن یک جواهر به شمار می‌آید و در رنگ‌های سبز و آبی روشن، صورتی مایل به قرمز، زرد مایل به قهوه‌ای و بی‌رنگ با سختی 8 به چشم می‌خورد.
سنگ بریل
سنگ بریل در گروه کانی‌های سیلیکات قرار می‌گیرد و در پگماتیت‌های همدان و در کانی‌های میکاشیست‌های کوه سنگی مشهد مشاهده میشود. خانواده بریل شامل زمرد و آکوآمارین و مورگانیت و... میشود.
سنگ تورمالین
این کانی محبوب در روستای ترکان همدان، روستای منگاوی و اطراف جاده همدان _ تویسرکان، خاش در سیستان و بلوچستان، جنوب غربی شهرستان نهبندان در خراسان جنوبی، شمال و شمال شرقی شهر ازنا و شمال غرب الیگودرز در استان لرستان یافت میشود.
خوب است بدانید که تورمالین به دلیل وجود عناصر رنگ‌زا از‌جمله مس، کروم، آهن و وانادیوم در رنگ‌های مختلف از‌جمله صورتی، قرمز، بنفش، ارغوانی، زرد، نارنجی، سبز، آبی، سیاه و بی‌رنگ مشاهده میشود.
کانی زیرکن یا زرگون
کانی زیرکن یا زرگون طیف رنگی سبز تیره تا نارنجی و بی‌رنگ دارد و در برخی مواقع با الماس اشتباه گرفته میشود. چراکه این کانی ضریب انکسار بالایی در نور دارد و اگر با تراش برلیانی تراش خورده باشد، بدون شک با الماس اشتباه گرفته میشود.
خوب است بدانید که گرانیت‌های حاوی دانه زیرکن در شهر بزمان استان سیستان و بلوچستان و در توده‌های گرانیتی در روستای زریگان استان یزد به چشم می‌خورد.
نکات مهم برای پیدا کردن سنگ قیمتی
حال که به پرسش چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟ پاسخ دادیم به معرفی و بررسی نکات مهم پیدا کردن آنها می‌پردازیم. به‌طور‌کلی مهمترین و آشناترین این نکات عبارت است از:
1_ مطالعه و آموزش برای پیدا کردن سنگهای قیمتی
سنگ‌شناسی: اولین گام برای شروع این مسیر، سنگ‌شناسی است. شایان ذکر است که با سنگ‌شناسی به علم ساختار سنگ‌ها میتوان دست پیدا کرد و به سادگی با ترکیب و خصوصیات سنگ‌ها آشنا شد. با مهارت در حوزه سنگ‌شناسی شما می‌توانید با انواع سنگهای قیمتی آشنا شوید و به راحتی آنها را پیدا نمایید.
شناخت گیاهان نشانگر: امروزه مطالعه در زمینه گیاهان اهمیت بسیار زیادی دارد. چراکه برخی از گونه‌های گیاهان ممکن است در خاک‌های حاوی سنگهای قیمتی رشد کنند. لازم به ذکر است که شناخت گیاهان مختلف می‌تواند به شما در رسیدن به سنگهای قیمتی کمک بسیاری کند.
2_ تحقیقات و اطلاعات جغرافیایی برای پیدا کردن سنگهای قیمتی
بررسی نقشه‌های زیرزمینی: استفاده از نقشه‌های زمین‌شناسی برای شناخت ساختار زمین و ترکیبات مربوط به هر منطقه اهمیت بسیار زیادی دارد. چراکه با بهره‌گیری از این نقشه‌ها به سادگی میتوان ترکیبات و ساختار زمین هر منطقه را بررسی کرد. از دیگر اطلاعاتی که به کمک این نقشه‌ها به دست می‌آید به نوع سنگ‌ها و لایه‌های زمینی مختلف میتوان اشاره کرد.
گزارش‌های معادن: گزارشات معادن به شما اطلاعات بسیاری در حوزه نوع معادن، تعداد معدن‌های موجود و مشخصات مهم زمین‌شناسی میدهد.
3_ اطلاعات مربوط به موقعیت جغرافیایی
اطلاعات موقعیت جغرافیایی در یافتن سنگهای قیمتی بسیار کمک‌کننده است و با بهره‌گیری از آنها میتوان به مختصات دقیق مناطق مورد‌نظر دست یافت.
4_ ابزار و تجهیزات مناسب برای پیدا کردن سنگهای قیمتی
اگر به‌طور‌دقیق به چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟ پاسخ دهیم، باید ابزارهای دقیق یافت. به‌طور‌کلی مهمترین و آشناترین این ابزار عبارتند از:
- چکمه‌های مخصوص زمین‌شناسی
- چکمه‌های فلزی یا همان متال دتکتور
- ابزارهای نمونه‌برداری
5_ استفاده از اطلاعات محلیهای منطقه برای جستوجو
از دیگر نکات مهم پیدا کردن سنگهای گران‌قیمت، استفاده از اطلاعات محلیهای منطقه است. برای به دست آوردن این اطلاعات شما می‌توانید با افرادی صحبت کنید که در زمین‌ها و معادن کار می‌کنند یا اینکه از تجربیات موفقیت‌آمیز دیگران استفاده نمایید.
6_ روش شناسایی سنگهای قیمتی در طبیعت
امروزه برخی از گیاهان به‌عنوان نشانگر در طبیعت عمل می‌کنند. برای مثال برخی از گونه‌های سوسن می‌توانند نشان‌دهنده وجود سنگهای قیمتی در زیرزمین باشند.
این نکته را در نظر داشته باشید که آشنایی با این گیاهان و شناخت نشانگرهای طبیعی می‌تواند به شما در مکان‌یابی کمک بسیاری خواهد کرد یا اینکه آب و چشمه‌ها نشانگر وجود سنگهای قیمتی در این قسمت از زمین باشد.
7_ احتیاط و اجتناب از ورود به مناطق خطرناک
هنگام جستوجو سنگهای قیمتی از مناطق خطرناک یا مناطق ممنوعه حفاظت نمایید و اطمینان حاصل نمایید که شما مجوز لازم برای ورود به منطقه مورد‌نظر را دارید.
جمع‌بندی
در مطالب فوق به بررسی این مورد پرداختیم که چگونه سنگ قیمتی پیدا کنیم؟ همانطور که گفتیم پیدا کردن یک سنگ قیمتی به دانش، مهارت و استفاده از ابزارهای خاص نیاز دارد.
این سنگ‌ها در گروه گنجینه‌های معدنی جهان قرار می‌گیرند و در کوه، رودخانه، کویز و حتی اعماق زمین وجود دارند. پیدا کردن هر سنگ قیمتی با دیگری متفاوت است و شما باید از تکنیک خاصی بهره گیرید.