رييس كل بانك مركزي استقبال مردم از طرح پيش فروش سكه را سرد توصيف كرد و گفت: بانك مركزی در حال بررسی دلایل استقبال كم مردم از طرح پیش فروش سكه است. محمود بهمني در حالي استقبال مردم را سرد توصيف كرده است كه طرح پيش فروش را با هدف برچيدن صف‌ها از مقابل شعب و كاهش قيمت‌ها در بازار آتي اعلام كرده بود.
اما پس از گذشت هفت روز از آغاز پيش فروش، بانك مركزي بر اقبال سرد مردم از اين طرح تصريح دارد.رییس كل بانك مركزی با بیان اینكه اجرای طرح پیش فروش سكه با متقاضیان زیادی رو به رو نشده است، گفت: مردم استقبال چندانی از این طرح، نكرده‌اند. «محمود بهمنی» روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: بانك مركزی در حال بررسی دلایل استقبال كم مردم از طرح پیش فروش سكه است. وی ادامه داد: استقبال اندك از این طرح در حالی است كه بر اساس اعلام بانك مركزی متقاضیان می‌توانند به تعداد مورد نیاز خود سكه را از شعب بانك ملی پیش خرید كنند.
رییس كل بانك مركزی با بیان آنكه قیمت سكه در طرح پیش فروش بر اساس قیمت‌های جهانی تعیین شده است، اظهار كرد: با توجه به این امر باید دلیل تقاضای كم را بررسی كرد،زیرا در زمان فروش نقدی سكه ازدحام برای دریافت آن زیاد بود.بهمنی تاكید كرد كه قیمت اعلامی546 هزار تومان برای پیش‌فروش سكه براساس نرخ بازارهای جهانی در نظر گرفته شده است. بر اساس دستورالعمل اجرایی نحوه پیش فروش مسكوك طلا كه از تاریخ 29 آذرماه سال جاری از طریق بانك ملی آغاز شده قیمت هر قطعه مسكوك طلا معادل مبلغ پنج میلیون و چهارصد و شصت هزار ریال، بدون محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، تعیین شده است. بر اساس این دستورالعمل مسكوك طلای پیش‌فروش شده، بعد از یك دوره 4 ماهه و تنها از طریق همان شعبه كه پیش فروش توسط آن صورت پذیرفته، به فرد متقاضی تحویل می‌شود. در این دستورالعمل آمده است: در صورت مراجعه مشتری به شعب بانك ملی پیش از موعد مقرر، بانك مركزی صرفا استرداد اصل پیش دریافت مشتری را تعهد می‌كند. مشتریانی كه اقدام به پیش خرید مسكوك طلا كرده‌اند، حداكثر به مدت دو ماه پس از موعد روز تحویل، فرصت دارند جهت دریافت مسكوك طلای خود به بانك ملی ایران مراجعه كنند.
براساس گزارش تا روز گذشته حدود 700 هزار سكه به ارزش 382 ميليارد و 200 ميليون تومان پيش فروش شده است.
تغيير سياست فروش
بانك مركزي در شرايطي تغيير سياست فروش را در دستور كار خود قرار داد كه طرح پيش‌فروش با حمايت كارشناسان و صاحب نظران روبه‌رو شد. ريیس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی سیاست دولت مبنی بر پیش فروش سکه در بانک‌ها را عامل از بین رفتن حباب قیمت‌ها و در عین حال پاسخی به درخواست مردم برای حفظ ارزش پولشان خواند. حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم اظهار كرد: سیاست‌های جدید از جمله پیش فروش سکه برای از بین بردن حباب قیمت‌های ارز و سکه در بازار است. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی‌با بیان اینکه پیش فروش ارز و سکه روش خوبی است، افزود: این روش تقاضای مردم را برای حفظ ارزش پول خودشان جواب میدهد؛ بدون اینکه تقاضای واقعی نسبت به سکه و ارز را بالا ببرد و بی‌دلیل قیمت سکه و ارز را در بازار افزایش دهد.
البته در مقابل اين ديدگاه رويكرد ديگري نيز وجود داشت كه معتقد بود اثر اين طرح براي كوتاه مدت است.به اعتقاد اين گروه اقدام بانك مركزي در كوتاه‌مدت مي‌تواند اثر رواني داشته باشد و به كاهش قيمت‌ها در بازار آتي منجر شود. به گفته اين گروه در صورت آنكه بانك مركزي اقدام به عرضه سكه با قيمت در حدود 540 هزار تومان براي 4 ماه آينده كند قيمت سكه آتي به ميزان قابل ملاحظه‌اي كاهش خواهد يافت. اما كارشناسان شرط اصلي موفقيت طرح پيش فروش را اعتماد مردم عنوان و اظهار كردند: اسباب شكل‌گيري اين اعتماد اگر فراهم شود حجم زيادي از مردم در اين طرح ثبت‌نام خواهند كرد. دكتر علي ماجدي روش پيش فروش سكه را به لحاظ رواني مثبت ارزيابي كرد؛ اما تاكيد كرد: صف‌هاي سكه معلول برخي عوامل است كه بايد در اتخاذ هر تدبيري به ريشه آن دقت كرد.
نبرد با معلول
گرچه طرح پيش فروش سكه به دليل ذخاير بالاي طلاي بانك مركزي بعيد است به سرنوشت بازار ارز دچار شود، اما به دليل سياستي با ملاحظات جدي روبه‌رو است. موسي‌غني‌نژاد نابساماني موجود در بازار را معلول عوامل مختلف سياسي اقتصادي عنوان كرد و گفت: در سياست‌گذاري بايد اين ملاحظات را مد نظر قرار داد و نمي‌توان با تخليه حباب سكه ديگر بازارها مانند بازار ارز را سامان داد.وي اين سياست را در بلندمدت نتيجه‌بخش ندانست و گفت راهكار درست آن است كه بانك مركزي قيمتي نزديك به قيمت بازار را هدف‌گذاري كند و در آن محدوده دست به عرضه بزند. به گفته وي، در صورت نزديك بودن نرخ رسمي و غيررسمي به يكديگر برخي تقاضاهاي سوداگرانه از بين خواهد رفت و التهابات موجود كاهش خواهد يافت. دكتر علي ماجدي نيز گرچه در كوتاه مدت سياست پيش‌فروش سكه را موثر دانست، اما براي ميان‌مدت اعتقاد دارد: بهترين روش براي مقابله با التهابات بازار جذاب كردن ابزارهاي پولي است. وي از سياست‌گذاران پولي خواست اجازه دهند بانك مركزي از ابزار خود با توجه شرايط موجود بهره برد؛ در غير اين صورت نقدينگي كه به بازار سكه پناه برده است، در صورت تخليه حباب سكه به بازار ارز هجوم مي‌برد. قائم مقام پيشين وزارت اقتصاد سياست‌گذاري پولي را توجه به مجموعه‌اي از عوامل توصيف و اظهار كرد: بايد نرخ سود سپرده، اوراق مشاركت و.. متناسب با تورم تعيين شود تا از اين طريق بخشي از نقدينگي سرگردان به بانك‌ها بازگردد و به سوي ديگر بخش‌ها هدايت شود. به گفته وي، مادامي كه چنين سياستي اتخاذ نشود، نقدينگي از يك بازار به ديگر بازارها مي‌رود و بانك مركزي امكان ساماندهي تقاضا را پيدا نخواهد كرد. ماجدي گفت: در اين حالت قيمت‌ها در بازار غيررسمي بر قيمت‌هاي رسمي حاكم خواهد شد و عرضه زير قيمت بازار به رانت مي‌انجامد.
نتايج طرح
كاهش قيمت در بازار آتي در روزهاي ابتدايي و برچيدن صف‌ها از نتايج ابتدايي طرح بود، هر چه از روز آغازين مي‌گذرد قيمت‌ها در بازار آتي رو به كاهش مي‌رود. بنابراين اين طرح در اهداف اوليه موفق بوده است، اما در اهداف ديگر فعلا بايد صبر كرد تا نتايج بررسي‌هاي بانك مركزي مشخص شود.