بورس اوراق بهادار نخستين هفته كاري سال «توليد ملي،حمايت از كار و سرمايه ايراني» را با رشد حدود 6/2 درصدي شاخص كل به پايان رساند تا سهامداران با اميد بيشتري گام به سال 91 بگذارند. شاخص كل در انتهاي نخستين هفته در حالي به رقم 26هزار و 576واحد رسيد كه احتمال عبور آن از مرز 27هزار واحد و به چالش كشيدن ركورد تاريخي شاخص بورس يعني 27هزار و 100 واحد دور از ذهن نيست.فعالان بازار سرمايه در حالي در سال جديد فعاليت خود را شروع كردند كه بورس اوراق بهادار تهران در سال 90 توانست با جذب يك ميليون و 831 هزار خريدار، داد‌و‌ستد 22 هزار و 644 ميليارد تومان سهام را با ثبت بازدهي شاخص كل معادل 2/11 درصدي پشت سر بگذارد؛ امري كه البته در مقايسه با بازارهاي موازي رقم قابل ملاحظه‌اي نبود.
سرمايه‌گذاران در ابتداي سال 91 شاهد آن بودند كه مقام معظم رهبري براي پنجمين سال متوالي موضوعي اقتصادي را براي نامگذاري سال جديد انتخاب فرموده و اين سال توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني ناميده شده است. اين امر موجب افزايش انگيزه معامله‌گران در بازار سرمايه شده و در سايه آرامش بخش‌هاي ديگر، بازار سهام با رشد قيمت‌ها كار خود را شروع كرد.
در اين فضا بازار با انگيزه‌هاي ديگري نيز براي رشد همراه بود. اعلام تصميم جديد بانك مركزي در از سر گيري مبادله ارزها در بازار آزاد باعث افزايش شفافيت در بازار ارز و در نتيجه افزايش قابل ملاحظه درآمد شركت‌هاي داراي صادرات خواهد شد. اين امر موجب شد تا سهام شركت‌هاي داراي صادرات و شركت‌هايي كه داراي نظام نرخ گذاري بر مبناي نرخ جهاني مورد اقبال قرار گيرند. در اين ميان شركت‌هاي توليد‌كننده محصولات پتروشيمي، فلزات اساسي و معدني‌ها بيش از نمادهاي ديگر از اين مساله متاثر شدند. انتظار مي‌رود با احتساب نرخ بازار آزاد ارز كه اينك در حد 19هزار ريال پايدار به نظر مي‌رسد، شركت‌هاي صادركننده يا مشمول قيمت‌گذاري بر مبناي نرخ جهاني با رشد قابل ملاحظه‌اي مواجه شوند. نمونه‌هايي نظير ملي مس كه در سه ماه پاياني سال 90 فروش خود را بر مبناي كاتد 7500دلار و نرخ ارز 12هزار و 260ريال اعلام كرده‌اند، با توجه به فروش داخلي در نرخ نزديك به 14هزار ريال و نرخ ارز نزديك به 58درصد بالاتر فرصت سودآوري قابل ملاحظه‌اي را دارند. در همين حال به دليل تحريم بانك مركزي و همچنين فشار بر خريد نفت كشورمان شركت‌هاي داراي صادرات در سال 91به ويژه شركت‌هايي كه فروش آنها با دشواري حمل و نقل همراه نباشد با افزايش اهميت مواجه شده و به شركت‌هاي استراتژيكي تبديل خواهند شد.
در همين حال بازار سرمايه در هفته اول سال 91همچنان با مسائل گذشته دست به گريبان بود. در مسائل سياسي سفر نخست‌وزير تركيه به تهران و اعلام توافق‌هاي اوليه براي از سرگيري مذاكرات در 13آوريل احتمالا در استانبول يا ژنو از اهميت بالايي برخوردار است. در مسائل سياسي انتظار نمي‌رود برگزاري دور دوم انتخابات نيز تغييري در فضاي آرام سياسي داخلي ايجاد كند.
در همين حال در حوزه اقتصادي معامله‌گران در هفته گذشته با شوك ناشي از اعلام واريز يارانه‌هاي غير قابل برداشت مربوط به مرحله دوم طرح هدفمند‌سازي يارانه‌ها مواجه بودند. اعلام واريز 280هزار ريال كه البته ممكن است يك ماهه يا دو ماهه باشد انتظار براي تغيير قيمت‌هاي حامل‌هاي انرژي به ميزان حداقل 20درصد (به صورت متوسط در كمترين فرضيات) را ايجاد كرده است. هرچند مصوبه مجلس شوراي اسلامي اجراي مرحله دوم را در سه ماهه نخست امسال تقريبا غيرممكن مي‌سازد اما تجربه رفتار دولت و مجلس موجب شده است سرمايه‌گذاران با نگراني در مورد احتمال بروز اختلاف ميان مجلس جديد و دولت در صورت اجراي ناگهاني مرحله دوم هدفمند‌سازي يارانه‌ها دور از انتظار نخواهد بود. در اين ميان اجراي مرحله دوم اين طرح كه احتمال تمركز آن از بخش مصارف خانگي به بخش صنعتي و خدماتي معطوف خواهد بود مي‌تواند براي شركت‌ها دشواري‌هايي را به همراه بياورد كه بايد منتظر اعلام جزئيات مرحله دوم طرح هدفمند‌سازي يارانه‌ها ماند.
در همين رابطه رييس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي با اشاره به نگراني مجلس درباره اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها گفت: مجلس نگران است كه فاز دوم هدفمندي دشوارتر از فاز اول اجرا شود، بنابراين طرح يك فوريتي را براي جلوگيري از اين صدمات در دست بررسي دارد.
علي عباسپور تهراني در گفت‌وگو با خانه ملت يادآور شد: آزادسازي قيمت‌ها بايد براساس قانون به صورت تدريجي و با شيب ملايم اجرايي مي‌شد ولي متاسفانه دولت قانون را رعايت نكرد.
در صحنه اقتصادي موضوع تحريم‌هاي اقتصادي نيز از جمله موضوعات چالش‌برانگيز سال 91خواهد بود. با توجه به تصميم اتحاديه اروپا براي قطع واردات نفت از تيرماه سال جاري كارشناسان بازار در انتظار بروز ابتكاراتي در صحنه سياسي براي توقف اين روند هستند. در همين حال با توجه به محدوديت‌هاي مراودات اقتصادي كارشناسان برآوردهاي اوليه خود از اجراي طرح‌هاي توسعه‌اي شركت‌هاي بورسي را تغيير داده‌اند به طوري كه به نظر مي‌رسد اكثر اين طرح‌ها نيازمند زمان و هزينه‌اي بيشتر از برآوردهاي اوليه خواهند بود.
در صحنه اقتصاد جهاني نخستين سه ماهه سال ميلادي 2012 با تقويت بازارهاي جهاني به پايان رسيد؛ تا جايي كه كاهش نگراني از وضعيت اقتصادي منطقه يورو و تثبيت روند رشد اقتصاد ايالات متحده آمريكا در تقابل با نگراني از كاهش تقاضا چين براي فلزات اساسي موج رشد قيمت‌هاي فلزات اساسي را به همراه آورد. شرايط در بازار جهاني به گونه‌اي رقم خورده كه در آخرين معاملات بورس فلزات لندن مس توانست به ركورد 8هزار و 400دلار در هر تن برسد كه 11درصد بيش از هفته آغازين سال 2012بود. در همين حال بهاي فلزات سه‌گانه صنعتي آلومينيوم، روي و سرب به ترتيب 2هزار و 98دلار، 2هزار و 3دلار و 2هزار و 25دلار در هر تن رقم خورد. در همين حال در صحنه بورس كالا تنها عرضه صورت گرفته در هفته دوم سال 91 به پتروشيمي مارون اختصاص يافت به طوري كه پلي‌اتيلن سنگين اي ايكس فايو 18هزار و 652ريال، پلي پروپيلن زد سه 18هزار و 581ريال و منو اتيلن گلايكول 12هزار و 420ريال معامله شد.
اما در تحولات درون بورس اوراق بهادار مسائل كلان پيام نوروزي مسوولان بورسي مورد توجه بود. علي صالح‌آبادي در مصاحبه‌اي خاطرنشان كرد: اين وعده را به مردم مي‌دهم كه روند رو به رشد بازار سرمايه امسال نيز ادامه يابد، به طوري كه مردم بتوانند سود بالاتري در بورس كسب كنند و روز به روز شمار معامله‌گران بازار سرمايه به دليل بازدهي بالاي آن افزايش يابد.
در همين حال بازار سرمايه احتمالا تغييراتي را با توجه به تجربيات مناسب فرابورس در مورد معاملات صورت خواهد داد. معاملات فرابورس كه بدون حجم مبنا به صورت روانتري نسبت به بورس اوراق بهادار در حال اجرا است، احتمالا فضايي را براي حذف حجم مبنا و افزايش دامنه نوسان ايجاد خواهد كرد. همچنين كاهش كارمزد معاملاتي كه در حال حاضر يكي از بالاترين نرخ‌هاي جهاني را در بورس تهران دارد نيز مورد توجه سرمايه‌گذاران است. از سوي ديگر سال 90 به دليل مسائل رخ داده در مورد بانك‌ها، در كنار بلاتكليفي وضعيت پست بانك و مجمع آن و جريان سفته‌بازي در گروه‌هاي كم گردشي نظير قند و كاشي و مساله بهره مالكانه معادن يكي از سال‌هاي با ريسك بسيار بالا براي سرمايه‌گذاران بود كه تاثيراتي را بر اعتماد عمومي به بازار سرمايه ايجاد كرده است. بازگرداندن اين اعتماد نيازمند تعيين تكليف سرمايه‌گذاراني است كه به ويژه در نمادهاي پذيره نويسي شده با بلوكه شدن دارايي خود مواجه شده‌اند.
در كنار مسائل كلان انتشار صورت‌هاي مالي دو شركت صنعتي و معدني شمال شرق شاهرود و توكاريل احتمال عرضه سهام اين دو شركت را در فرابورس ايجاد كرده است. «كشرق» شركتي در زمينه توليد ذغال سنگ با توليد سالانه 160تا 200هزار تن است و شركت توكاريل هم در زمينه حمل و نقل محموله‌هاي ريلي صنعتي و معدني فعال است. در همين حال ليست پر تعدادي از شركت‌هاي ريز و درشت در انتظار عرضه در بورس و فرابورس هستند. شركت‌هايي نظير هلدينگ خليج‌فارس، نفت پاسارگاد و جي، بيمه ملت، بانك سامان، بيمه ملت، پالايشگاه‌هاي شيراز و بندر‌عباس، معدني صبانور و سايپا كاشان از شركت‌هايي هستند كه احتمال عرضه آنها در فصل بهار بالا ارزيابي مي‌شود.
در بازار چه خبر بود؟
اما بازار روز چهارشنبه بازاري مثبت بود كه در آن شاخص كل به مدد رشد قيمتي نمادهايي نظير نفت و گاز پارسيان، صندوق بازنشستگي، پتروشيمي‌هاي خارك، پرديس و شيراز و ملي مس با رشد 2/43واحدي مواجه شده و به رقم 26هزار و 576رسيد. انتظار مي‌رود شاخص در روزهاي آينده در صورتي كه با بحراني ناگهاني مواجه نشود بتواند مرز رواني 27هزار واحد را به چالش بكشد.
در بازار روز چهارشنبه معامله‌گران در نماد مخابرات با برگزاري مجمع انتخاب اعضاي هيات مديره به تابلو بازگشت مخابرات ايران در حالي روز چهارشنبه با افت قيمت همراه شد كه اين شركت از ابتداي اسفند‌ماه تغيير تعرفه در كليه استان‌ها به جز تهران را اجرا كرده و از پانزدهم فروردين هم براي استان تهران براساس مصوبه شوراي رقابت افزايش نرخ 12درصدي به جز در مكالمات موبايل و موبايل به ثابت را اجرا خواهد كرد. با اين افزايش نرخ پالس از 3/44به 03/51ريال مي‌رسد كه در نهايت با حذف كد درون استاني افزايش ديگري را تجربه خواهد كرد.
در نماد مخابرات، احتمال برگزاري مجمع همراه اول در آخرين هفته فروردين‌ماه مورد توجه معامله‌گران است.
در گروه پتروشيمي، معامله‌گران روز چهارشنبه همچنان با رشد قيمتي نمادهاي شاخص اين گروه مواجه بودند؛ مساله افزايش قيمت جهاني محصولات پتروشيمي به ويژه افزايش بهاي اوره و آمونياك كه در منطقه خاورميانه به 480دلار در حالت فوب و تك‌محموله‌اي رسيده است. همچنين احتساب بهاي بازار آزاد براي تسعير نرخ ارز موجب شده است كارشناسان توجه ويژه‌اي را به گروه پتروشيمي نشان دهند.
در نمادهاي عمده اين گروه نظير پرديس معامله‌گران شاهد احتساب نرخ فروش اوره معادل 382دلار در هر تن و نرخ تسعير ارز صادراتي هستند كه اين امر دستخوش تغيير اساسي شده است. بازار با شايعاتي در مورد احتمال اعلام پوشش مناسب در سه ماهه شركت مواجه است كه اين پوشش مي‌تواند به صورت زنجيره‌اي شركت‌هاي نفت و گاز پارسيان و سرمايه‌گذاري غدير را متاثر كند.
در اين گروه، روز چهارشنبه نماد پتروشيمي زاگرس پس از مدت‌ها مورد توجه معامله‌گران قرار گرفت. اين شركت كه بيش از يك ميليارد دلار صادرات در سال گذشته داشته است با معامله 7/3ميليون سهم مواجه شده و با صف خريد به كار خود پايان داد.
در اين گروه، مديرعامل شركت پتروشيمي مارون درباره صادرات محصولات مجتمع پتروشيمي مارون، گفت: سالانه حدود يك ميليون و ۶۰۰ هزار تن انواع محصولات پتروشيمي همچون اتيلن، اتيلن گلايكول، پلي پروپيلن و پلي اتيلن سنگين توليد و بخش عمده‌اي از آن به بازارهاي آسيايي و اروپايي صادر مي‌شود.
مديرعامل پتروشيمي مارون تصريح كرد: كشور چين بزرگترين واردكننده محصولات پتروشيمي مارون بوده و بزرگترين مشتري پليمرها و ام.اي.جي اين مجتمع توليدي است.
همچنين در گروه پتروشيمي، مديرعامل پتروشيمي اصفهان با ارسال نامه‌اي به سازمان بورس آخرين وضعيت اين شركت بورسي را شفاف‌سازي كرد.
مرتضي‌خالقي‌فر با ارسال نامه‌اي به اداره نظارت بر ناشران بورسي سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام كرد: با توجه به اتمام قرارداد شركت تجارت‌آذين نقش جهان با شركت شايان اسپادانا، مبلغ 50 ميليارد تومان (شامل 40 ميليارد تومان اصل و 10 ميليارد سود ناشي از اجراي مفاد قرارداد) به حساب شركت تجارت‌آذين نقش جهان واريز شد و سهم اين شركت از درآمد حاصله به ميران 90 درصد و به مبلغ 9 ميليارد تومان در پيش‌بيني سالانه محاسبه شده كه قبلا نيز به بازار منعكس شده است.
وي با اشاره به مكاتبات قبلي، ادامه داد: با عنايت به عدم انعقاد قرارداد دريافت خوراك از سال 87 تاكنون و وجود اختلاف حساب اين شركت با پالايشگاه اصفهان، ارسال خوراك از طرف آن شركت تا يك سوم در بهمن‌ماه به مدت 15 روز و در اسفند 90 تاكنون (13 روز) كاهش يافته است. با توجه به وجود هزينه‌هاي ثابت شركت، تاثير كمبود خوراك بر درآمد هر سهم در پايان سال محاسبه و به بازار اعلام خواهد شد.
اين مقام مسوول خاطرنشان كرد: به‌رغم محدوديت‌هاي ارزي موجود در كشور، با تلاش‌ها و پيگيري‌هاي مستمر انجام‌شده از طرف مجموعه مديريت، مبلغي معادل 50 ميليون دلار از مطالبات ارزي به حساب شركت واريز شد.
خالقي‌فر در خاتمه گفت: با توجه به روش انجام‌شده در وصول مطالبات ارزي، مبلغ فوق به نرخ بازار آزاد تسعير شده كه سود و زيان ناشي از تسعير آن تا مبالغ ثبت شده دفتري در پايان سال همراه با ساير موارد خصوصا موضوع خوراك به بازار انعكاس خواهد شد.
لازم به ذكر است نماد پتروشيمي اصفهان در بازار دوم معاملات از 10 دي سال گذشته تاكنون بسته است.
در گروه خودرويي، بازگشت قيمت محصولات شركت‌هاي خودرويي موجب شده است تا امسال بهار خودرويي‌ها كم‌رنگ‌تر تصوير شود. در صورت تغيير در نرخ محصولات، شركت‌هاي خودرويي مي‌توانند به صورت سنتي شرايط مطلوبي را تجربه كنند.
در اين گروه، شركت ايران خودرو پيش‌بيني سود سال 91 خود را با تعديل مثبت 2 درصدي رقم 371 ريال اعلام نموده است.
در حالي كه اين شركت سود سال 90خود را پيش از اين رقم 364 ريال اعلام كرده بود.
اين شركت نرخ دلار را در بودجه سال 91 حدود 1226 تومان و نرخ يورو را 1620 تومان در نظر گرفته است.
در گروه فلزي، نامشخص بودن تكليف نرخ حقوق دولتي معادن موجب بلاتكليفي سهامداران شده است. در انتظار مي‌رود شفاف‌سازي در مورد وضعيت اين حقوق، در صورتي كه اين محاسبات از ابتداي سال 90 صورت گيرد، با تغيير جدي در صورت‌هاي مالي شركت‌هاي سنگ‌آهني همراه خواهد شد. در اين گروه، سرمايه‌گذاري معادن و فلزات با احتمال ورود دو شركت صبانور و ايمپادكو به فرابورس مواجه است. انتظار مي‌رود صبانور تا انتهاي فروردين ماه در فرابورس درج شود.
در گروه معدني، سهامداران توسعه معادن روي همچنان در انتظار كتبي شدن توافق واگذاري معدن روي انگوران به گروه توسعه معادن روي هستند.
در گروه فلزي، ذوب‌آهن اصفهان و آلومينيوم ايران در صدر تقاضاهاي بازار چهارشنبه قرار داشتند. انتشار گزارش پيش‌بيني مثبت ذوب‌آهن اصفهان براي سال 91 و انتشار خبرهايي در مورد احتمال تجديد ارزيابي دارايي‌هاي شركت با هدف پوشش زيان انباشته اين شركت مواجه است.
در گروه قندي، معامله‌گران روز چهارشنبه پس از اصلاح قيمتي اين گروه شاهد جمع‌آوري صف‌هاي فروش بودند.
در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاري مثبت بود كه در نهايت به معامله 4/58ميليارد تومان سهام منجر شد كه 8/18درصد آن را معامله 4/3ميليون سهم پتروشيمي پرديس بود. از 221 نمادي كه به روي تابلو رفتند 90نماد با كاهش قيمت و 126 نماد با رشد ارزش مبادله شدند.