با نزديك شدن به زمان سررسيد اولين فاز پيش‌فروش سكه، بانك مركزي از دو گزينه براي خريداران سكه خبر داد. تحويل نقدي سكه يا دريافت اوراق مشاركت با سود 20 درصد گزينه‌هاي رييس كل است.
ريیس کل بانک مرکزی پیش‌بینی کرد که با تحویل نخستین مرحله از سکه‌های پیش فروش شده در 29 فروردین‌ماه، قیمت سکه افت قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
قرار است 4 میلیون سکه در مرحله اول تحویل داده شود و به گفته محمود بهمنی «این میزان تزریق سکه به بازار افت قیمت را رقم خواهد زد. بنابراین برای جلوگیری از زیان افرادی که در دوره‌های سوم و چهارم پیش‌فروش سکه اقدام به خرید کرده‌اند فعلا پیش‌فروش جدیدی را آغاز نخواهيم کرد.»
با توجه به افت قیمت طلا در بازار‌های جهانی و نزدیک شدن به موعد تحویل سکه‌های پیش‌فروش شده در مرحله اول، قیمت سکه در بازار طی روزهای اخیر کاهش داشته است. به طوري كه هم‌اكنون قيمت سكه پايين‌تر از ارزش جهاني آن است.
بر اين اساس رييس كل بانك مركزي پيش‌بيني كرد:« قیمت در بازار به کمتر از نرخ پیش‌فروش شده در مراحل سوم و چهارم برسد و در این صورت خریداران در این دوره متضرر می‌شوند.»
ريیس کل بانک مرکزی با اشاره به انجام دو اقدام برای جلوگیری از ضرر خریداران سکه‌های پیش‌فروش شده گفت: در این راستا برای بازگشت ثبات به بازار پس از کاهش قیمت‌ها، بانک مرکزی دور جدید پیش‌فروش را آغاز نخواهد کرد.
وی اقدام بعدی را پیشنهاد روش‌های جایگزین به دارندگان حواله‌های پیش خرید عنوان کرد و گفت: بر این اساس خریدار در صورت تمایل می‌تواند به جای دریافت سکه معادل آن اوراق مشارکت با نرخ 20 درصد اخذ کند.
بهمنی تاکید کرد: استفاده از این روش‌های جایگزین تنها با هدف جلوگیری از زیان خریداران سکه‌های پیش‌فروش شده و مدیریت بهتر بازار است و اگر تمامی خریداران سکه‌های خود را مطالبه کنند، بانک مرکزی هیچ مشکلی در تامین سکه‌ها ندارد.
بانك مركزي از روزهاي پاياني آذرماه سال گذشته براي مقابله با افزايش حبابي قيمت سكه، پيش‌فروش سكه را ابتدا در دوره چهار ماهه و سپس در دوره‌هاي شش ماهه هشت‌ماهه و 9ماهه عملياتي كرد.
بنا بر آمار ارائه شده از سوی مدیر کل نشر و ریالی بانک مرکزی تا آخرين روز سال گذشته 9 ميليون و 500 هزار سكه پيش‌فروش شد كه اولين روز تحويل این سکه‌های پیش‌فروش شده 29 فروردين‌ماه سال جاري است.
در پيش‌فروش سكه با دوره تحويل چهارماهه، بيش از چهار ميليون قطعه سكه به خریداران تحويل داده می‌شود. مسوولان بانک مرکزی پیش از پایان سال گذشته نیز پيش‌بيني مي‌کردند با ورود اين ميزان سكه به بازار، كاهش قيمت سكه كه چندي است آغاز شده، شتاب بيشتري به خود بگيرد. به همین دلیل مکانیزم جایگزینی «اوراق سکه طلا» به جای سکه را پیش‌بینی کرده و از احتمال اجرای آن خبر دادند.
به گفته آنها، بانک مرکزی برای جلوگیری از زیان احتمالی خریداران سکه‌های پیش‌فروش شده، به درخواست آنها، می‌تواند به جای سکه طلا، اوراقی را تحویل دهد که امکان معامله در بازار سهام داشته باشد. البته بانک مرکزی اطمینان داده که این سناریو تنها به عنوان «یک راهکار» برای جلوگیری از زیان ثبت‌نام‌کنندگان در صورت افت قیمت‌ها در زمان سررسید تحویل سکه‌های پیش‌فروش شده به کار می‌رود.
به اعتقاد برخی کارشناسان، حجم بالای سکه‌های پیش‌فروش شده و ورود تدريجي آن به بازار از ارديبهشت‌ماه مي‌تواند قيمت‌‌ها را تحت‌تاثير قرار دهد؛ از اين رو با هدف حفظ ارزش پس‌انداز ثبت‌نام‌كنندگان خرد از يك سو و ذخاير طلا از سوي ديگر، كارشناسان انتشار «اوراق صكوك طلا» را پيشنهاد كردند، اوراقي كه با توجه به نرخ‌‌هاي در نظر گرفته شده در بسته پولي مي‌تواند براي مردم جذابيت داشته باشد و جايگزيني مطمئن براي سكه در بازار است.
بانك مركزي معتقد است که احتمال این می‌رود بازار در نخستین روزهای ماه آینده در مقابل تزریق یکجا و شدید سکه‌های پیش‌فروش شده، با نوسانات قیمتی دوچندانی مواجه شود؛ حتی پیش‌بینی‌ها بر این است که با تزریق این حجم بالای سکه به بازار ممکن است قیمت‌ها، به شدت افت کند و بخشی از پس‌انداز‌های خرد مردم ارزش خود را به میزان قابل‌توجهی از دست بدهد. کارشناسان پیشنهاد كردند «انتشار اوراق صکوک سکه» با نرخ سود 20 درصد می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. به اعتقاد آنان، اگر اوراق صکوک سکه بدون نام (برای داشتن قابلیت معامله در بورس) برای کنترل این وضعیت منتشر شود، این روش نه تنها از تزریق این میزان سکه به بازار به طور فیزیکی و در نتیجه التهاب دوباره در بازار جلوگیری می‌کند، بلکه در پیوند بورس و سرمایه نیز نقش عمده‌ای ایفا خواهد کرد.
گمانه‌هاي موجود در بازار
با نزديك شدن به زمان پيش‌فروش فعالان بازار هر كدام نگاه متفاوتي به اتفاقات پيش رو دارند. برخي فعالان اعتقاد دارند که قیمت سکه در بازار اواخر فروردین با ورود حداقل بخشی از سکه‌هاي پيش‌فروش شده رو به کاهش نهد. اما در تعیین قیمت سکه باید برخی ملاحظات دیگر را نیز در نظر گرفت که قیمت ارز از جمله این عوامل است.
برخی از کارشناسان معتقدند که بانک مرکزی برای ایجاد نوسان در قیمت سکه و افزایش انگیزه برای دریافت اوراق جایگزین و از طرفی تجمیع سکه‌های ارزان شده موجود در بازار ممکن است که قیمت سکه را کاهش دهد. در این میان، میزان قیمت ارز ملاک اصلی است.
به اعتقاد کارشناسان ، بانک مرکزی برای کنترل قیمت سکه منابع طلایی خود را خرج خواهد کرد تا در فرصت بعدی به راحتی آنها را مجددا از بازار جمع کند و از این راه با استفاده از اختیارات قانونی خود، به تعدیل و گذر از شرایط به وجود آمده فائق آید. پیش‌تر نیز مقامات بانک مرکزی ارزش نهایی سکه را 700 هزار تومان اعلام کردند و تاکید کردند که سکه از این بیشتر ارزش ندارد. البته هم‌اكنون ارزش سكه با توجه به متغيرهاي قيمتي دخيل در آن حداقل 750 هزار تومان ارزش دارد. البته فعالان اقتصادي كاهش قيمت را مقطعي و متاثر از عوامل رواني مي‌دانند و اعتقاد دارند تناسب قيمت سكه با ارزش جهاني آن نمي‌تواند در يك دوره ميان‌مدت بر هم بخورد.