-موقعيت:
منطقه
اکتشافى طلاى تنورچه در 225 کيلومترى مشهد و 80 کيلومترى غرب تربت
حيدريه و در جنوب روستاي تنورجه از توابع بخش كوهسرخ شهرستان كاشمر واقع
شده است. اين منطقه در فاصله 125کيلومتري جنوب غربي مشهد قرار داد.
-زمين شناسي:
سنگ هايى که
در سطح رخنمون دارند، توف هاى آندزيتى- ريوليتى پالئوسن تا ائوسن مى
باشند. توده هاى مونزونيت- کوارتز مونزونيت از سرى کالک آلکالن
غنى
از پتاسيم در محدوده زمانى اليگو- ميوسن، در مجموعه سنگ هاى آتشفشانى
نفوذ
کرده اند.
انواع زون هاى دگرسانى آرژيلى، سريسيتى، پروپيليتى،
و سيليسى، در منطقه اى به وسعت 25*15 کيلومتر مربع رخنمون دارد.
ژئوشيمى رسوبات رودخانه اى، خاک و سنگ به ترتيب مورد مطالعه قرار
گرفت. چند منطقه داراى کانى سازى طلا در منطقه شناسايى
شده. عيار طلا بين 0/1 تا 30 (ppm) متغير است. کانى
سازى طلا غالباٌ در زون هاى استوک ورک واقع شده است.
محلول هاى گرمابى-
ماگمايى از توده هاى نفوذى منشا گرفته اند. علاوه بر کانى سازى
طلا که در سطح رخنمون دارد، بر اساس تنوع و گسترش زون هاى دگرسانى،
توده هاى نفوذى و زون هاى ژئوشيميايى، احتمال کانى سازى نوع مس-
طلاى
پورفيرى در عمق منطقه زياد است.
در اين
منطقه علاوه بر تهيه نقشه زمين شناسي فيض آباد به
مقياس 100000/1 (بهروزي 1366) ، اكتشاف ژئوشيميايي ناحيه ايي برمبناي رسوبات
رودخانه اي در محدوده گرمسار تا تربت حيدريه توسط چيني ها انجام گرفته
است(1371-1374، گزارش نهايي منتشر نشده است). در اين تحقيق، پترولوژي منطقه
فاقد دگرساني مورد بررسي قرار گرفته و علاوه بر تهيه نقشه دگرساني، ارتباط
دگرساني هاي موجود با نتايج آناليز نمونه هاي رسوبات رودخانه اي نشان
داده شده است.
براي بررسي
رفتار
ژئوشيميايي و پترولوژيكي عناصر مختلف در طي روند تحولات ماگمايي
24نمونه سنگي فاقد هر گونه دگرساني، هوازدگي سطحي و رگچه هاي ثانويه براي
تعيين
كمي اكسيدهاي عناصر اصلي مورد آناليز قرا رگرفتند. روند تغييرات
اكسيدهاي
عناصر اصلي در مقابل Sio2 (دياگرامهاي هاركر)
در شكل 1 نشان داده شده است . ميزان FeO+Fe2O3
، CaO، Al2O3و TiO2 و
MnO با افزايش SiO2 بصورت
خطي
و تدريجي روند كاهش نشان مي دهند. برعكس مقادير Na2O,K2O با افزايش
SiO2 روند افزايشي ملايمي را نشان مي دهند.
فراواني
اكسيدهاي عناصر اصلي برحسب درصد وزني در مقابل انديس تفريق
(ID)براساس درصد كانيهاي فلسيك نورماتيو سنگها در شكل 2 نمايش
داده شده است (تورنتون و توتل ، 1960). نمونه هاي بازيك
تر(آنوزيت ها) كمترين مقدار ID و نمونه هاي اسيدي
(گرانيتها)بيشترين
مقدار ID را نشان مي دهند.
مقدار درصد وزني
اكسيدهاي Na2O,k2O,SiO2 نسبت به افزايش ID بطور خطي
افزايش مي يابند و مقادير MgO,CaO,FeO+Fe2O3 روند خطي و كاهش
هماهنگي نسبت به انديس تفريق دارند. Al2O3 ابتدا كمي افزايش و
سپس باروند ملايمي كاهش مي يابد. شكل هاي 1و2 نشان مي
دهند كه در كليه نمونه ها يك ارتباط ژئوشيميايي نزديكي وجود دارد.
پيوستگي
در تغييرات خطي نمونه ها و عدم پراكندگي قابل توجه نشان دهنده آن
است
كه سنگهاي مختلف منطقه همخون(Comagmatic) بوده و از يك ماگهاي
مادر مشترك در اثر تفريق حاصل شده اند. بنابراين تفريق بلوري(Crystal
fractionation, عامل اصلي در تكامل و تحول اين سري ماگمايي بوده
است.(عباسيان
،1373)
در جنوب منطقه گدازه
هايي كه اغلب آندزيتهايي با بافت پورفيري مي باشند
رخنمون دارند كه فنوكريستها را غالبا پلاژيوگلاز، پيروكسن، هورنبلند و
بيوتيت تشكيل مي دهند.
سنگهاي
پيروكلاستيكي
بخش عظيمي از منطقه را اشغال مي كنند كه اغلب شامل توفهاي خاكستري
روشن تا سفيد و توفهاي سبز با تركيب داسيتي مي باشند. مقدار بسيار
كمي
لاپيلي توف و آگلومرا نيز در منطقه مشاهده مي شود . سنگهاي آذرين نيمه
عميق
اغلب بصورت گنبدهايي كوچك و دايكهايي در سنگ هاي آذر آواري قبلي نفوذ
كرده
اند. تركيب اين سنگها از ديوريت-كوارتز ديوريت تاگرانوديوريت - گرانيت
تغيير مي نمايد.
-دگرساني:
وسعت و شدت دگرساني
گرمايي در منطقه زياد مي باشد. دگرساني هاي مهم منطقه عبارتند از:
الف)دگرساني
پروپيليتيك:
اين دگرساني در
منطقه توسط مجموعه كانيهاي كلريت، اپيدوت و كربنات مشخص مي شود. كه در
توفهاي سبز ولاپيلي توفها با تركيب داسيتي و سنگهاي آذرين نيمه عميق
مشاهده مي شود. در مقاطع ميكروسكپي علاوه بر كانيهاي
فوق اكسيدهاي آهن، سريسيت و كائولين به مقدار جزئي يافت مي شوند.
دگرساني مذكور بصورت رگچه اي، پراكنده در متن سنگ و در زمينه ديده
ميشود.
ب)دگرساني سيليسي:
اين دگرساني در توفهاي خاكستري روشن
تا
سفيد با تركيب داسيتي مشاهده مي شود. در دگرساني ذكر شده به صورت
فراگير
در سنگ، رگچه هاي سيليسي و ژاسپيروئيد (سيليس كريپتوكريستالين تا
آمورف)
ديده مي شود.
پ) دگرساني آرژيليك:
اين دگرساني در اثر
شستشوي
اسيدي سنگها توسط سيالات گرمابي ايجاد مي گردد و از توسعه كانيهاي
رسي
در سنگ مشخص مي شود. دگرساني مذكور كم و بيش با دگرساني سيليسي ديده
مي
شود. دگرساني آرژيليك اغلب در مجاورت توده هاي ساب ولكانيك و نفوذي شدت
گرفته
و مقدار آن بر سيليسي شدن غلبه مي يابد.
در اغلب مقاطع
ميكروسكپي
مطالعه شده سريسيتي شدن پلاژيوگلاز نيز مشاهده مي شود. دگرسايتهاي
فوق الذكر توسط مطالعات سنجش از دور(GIS) نيز تاييد شده است.
- اكتشاف مقدماتي طلا:
در
مرحله
اكتشاف مقدماتي طلا در محدوده داراي دگرساني جهت پوشش دادن كل
منطقه،
آساني نمونه برداري و وجود هاله هاي پراكندگي وسيع، نمونه برداري
ژئوشيميايي
برمبناي رسوبات رودخانه اي انجام شد (لونيسيون،1974)
12 نمونه از
رسوبات رودخانه اي برداشت گرديده و اين نمونه ها براي تعيين مقدار طلا
آناليز شدند. محل برداشت رسوبات رودخانه اي و مقدار آناليز طلاي
آنها
در نقشه زمين شناسي و دگرساني نمايش داده شده است. نتايج آناليز طلا
رسوبات
رودخانه اي در جدول 1 ارائه شده است (برحسب PPb(
هر
نمونه
از بخش -80 مش رسوبات رودخانه اي برداشت شده از آبراهه هاي مختلف
است.
براساس نتايج ژئوشيمي رسوبات رودخانه اي، مناطق كاني سازي منطبق با
زونهاي
دگرساني سيليسي - آرژيليكي مي باشد.
اگر چه تنوع
وسيعي از سنگهاي آذرين (ولكانيكي، نيمه عميق و نفوذي)در منطقه
مشاهده مي شود ولي تحقيقات پترولوژي نشان داده است كه
سنگهاي منطقه داراي يك منشا(Comagmatic) هستند يعني
از تفريق يك ماگماي مشترك(ماگماي مادر) حاصل شده اند.
اكسيدها و هيدروكسيدهاي آهن ثانويه به صورت شبه
گوسان، حاصل از هوازدگي كاني هاي سولفيدي بعنوان
شاهدي از كاني سازي در منطقه مشاهده مي شود با توجه به مطالعات دگرساني، كاني
سازي و ژئوشيمي رسوبات رودخانه اي مشخص گرديده است كه زونهاي كاني سازي
با عيار بالاي طلا در توفهاي داسيتي خاكستري روشن تا سفيد داراي دگرساني
سيليسي آرژيليكي قرار دارد.
بررسي بيشتر اين
ناحيه با توجه به مطالعات ژئوشيميايي اكتشافي براساس محيط سنگي،
مطالعات
كاني شناسي و مينرالوگرافي از مناطق كاني سازي مي تواند اطلاعات
بيشتري
در زمينه نحوه كاني سازي در منطقه فراهم آورد.