هرچند بورس تهران در سال شمسي گذشته با ثبت بازدهي تنها 2/11 درصدي عملكرد خوبي را از خود به نمايش نگذاشت، اما در سال ميلادي گذشته يعني 2011، توانست به سرمايه‌گذاران خود 5/29 درصد بازدهي داده و در رتبه نخست بورس‌هاي دنيا قرار گيرد.
در واقع بورس تهران در سال گذشته با دو شرايط متفاوت مواجه بود، در سال شمسي كم‌فروغ ظاهر شد، اما در سال ميلادي برسكوي پربازده‌ترين بورس جهان ايستاد.
اما در ايران جايي كه مي‌توان سنجش دقيق‌تري از اوضاع بورس داشت، در سال گذشته شمسي، بورس پس از بازارهاي طلا، سكه، ارز و مسكن رتبه پنجم را از آن خود كرد، هرچند در اين ميان مديرعامل بورس تهران معتقد است: بورس قابليت مقايسه با بازارهاي رقيب را ندارد، چراكه بورس محل سرمايه‌گذاري و بهره‌مندي از توليد است، نه محل نوسان‌گيري و كسب سود از محل تورم.
در گفت‌وگوي پيش‌رو، دكتر حسن قاليباف اصل، مديرعامل بورس تهران و در واقع بالاترين مقام اجرايي بازار سرمايه از آخرين تحولات اين بازار سخن مي‌گويد.
برنامه پذيرش 15 شركت جديد، 15 اوراق مشاركت و 3 اوراق صكوك جديد، در كنار آخرين تحولات مديريتي و تشريح آخرين وضعيت جهاني بورس تهران، مهم‌ترين بخش‌هاي گفت‌وگوي دنياي اقتصاد با مقام اجرايي بازار سرمايه است. اين گفت‌وگو را در ادامه بخوانيد:
به عنوان نخستين سوال بفرماييد كه مهم‌ترين برنامه بورس در سال 91 چيست؟
با توجه به نامگذاري سال 91 به نام توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايرانی، شركت بورس برنامه‌هاي زيادي را در سال جديد پيگيري مي‌كند. برنامه‌هاي كمي شركت بورس براي سال 91 پذيرش 15 شركت جديد، پذيرش 15 اوراق مشاركت و پذيرش 3 اوراق صكوك است.
راه‌اندازي بازار قراردادهاي اختيار معامله، پيگيري كارهاي اجرايي ساخت ساختمان سعادت‌آباد، بازنگري مجدد قواعد معاملاتي به منظور افزايش نقدشوندگي، پيگيري جدي بحث فرهنگ‌سازي و آموزش در بورس، تقويت نظارت بر معاملات در بورس از طريق استفاده از نرم‌افزارهاي به روز، تقويت تامين مالي از طريق بورس با تعامل ناشران و آموزش ناشران، مطالعه درخصوص امكان استفاده از اوراق مشاركت قابل تبديل ابزار مشتقه مبني بر اوراق مشاركت، معامله سهام از طريق قرارداد سلف، معاملات با تناوب بالا و معاملات الگوريتمي در بورس، حضور فعال در مجامع بين‌المللي به منظور انتقال تجارت و در نهايت جذب سرمايه‌گذاري خارجي و ايرانيان مقيم خارج از كشور از اولويت‌هاي اصلي بورس تهران در سال جاري است.
شركت بورس امسال چگونه به مجمع مي‌رود و چه خبر خوشي براي سهامداران داريد؟
با توجه به اينكه هيات مديره بورس اوراق بهادار تهران براي مدت دو سال توسط مجمع عمومي عادي به طور فوق‌العاده انتخاب مي‌شود، زمان برگزاري آن معمولا يك سال در ميان و در اواسط مهرماه تعيين مي‌شود كه با احتساب زمان معرفي نمايندگان حقيقي و صدور تاييديه سازمان بورس و اوراق بهادار در عمل از اوايل آذرماه تشكيل جلسات شروع مي‌شود. لذا با توجه به اهميت ارائه فرصت زماني بيشتر به هيات مديره جديد براي برنامه‌ريزي عملكرد در طول سال مالي و همچنين تمركز تشريفات برگزاري دو مجمع عمومي در يك روز اميدواريم كه مجمع شركت به زودي برگزار شود.
اما خبر خوش براي سهامداران شركت هم شروع عمليات اجرايي پروژه ساختمان و عملكرد مالي شركت است و البته اخبار ديگر هم در قالب يادداشت‌هاي صورت‌هاي مالي و گزارش عملكرد هيات مديره اعلام خواهد شد.
بورس تهران چند ماهي است كه دو معاون خود را از دست داده است، دليل اين اتفاق چيست و چه برنامه‌‌اي درخصوص فعال شدن اين دو معاونت داريد؟
بورس اوراق بهادار تهران از جايگاه ويژه‌اي در بازار سرمايه برخوردار است كه اشتغال در آن پشتوانه خوبي براي رزومه افراد به شمار مي‌رود، از طرفي گسترش بازار سرمايه در سال‌هاي اخير و ايجاد نهادهاي مالي و سرمايه‌گذاري و تخصصي جديد يا تقويت نهادهاي موجود باعث كمبود نيروي انساني در بازار سرمايه شده است.
از طرف ديگر بهترين افراد باتجربه و دانش تخصصي در اين بازار حضور دارند، لذا نقل و انتقال نيروهاي مجرب همواره بين بورس و ساير اركان بازار سرمايه وجود داشته و خواهد داشت. لذا تغيير و تحولات مديريتي اتفاق معمولي است و بورس تهران نيز به زودي افراد ذيصلاح جديد را براي معاونت‌هاي فوق معرفي خواهد كرد.
برخي اخبار غيررسمي از احتمال رفتن شما از بورس تهران همزمان با برگزاري مجمع خبر مي‌دهند آيا اين موضوع را تاييد مي‌كنيد و در صورت تاييد، پست جديد شما چيست؟ آيا به دانشگاه بازمي‌گرديد؟
مديرعامل، منتخب هيات مديره است و در مجمع آتي در تيرماه، انتخابات هيات مديره هم در دستور كار است با توجه به اينكه سابقه كاري من همواره در بازار سرمايه بوده، علاقه دارم در بازار سرمايه كماكان حضور داشته باشم، ولي انتخاب مديرعامل جزو اختيارات هيات مديره است.
وضعيت بورس تهران در سال 2011 ميلادي در فدراسيون بين‌المللي بورس‌ها را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
در سال 2011 شاخص بورس تهران 5/29 درصد رشد را تجربه نمود كه از اين حيث در رتبه اول بين بورس‌هاي دنيا قرار گرفت. در اين سال، به جز بورس تهران، تنها شاخص پنج بورس ديگر رشد نسبتا اندكي را شاهد بود: فيليپين 4 درصد، اندونزي 2/3 درصد، ايسلند 2 درصد، مالزي 1/1 درصد و ايرلند كمتر از يك درصد.
ارزش بازار بورس تهران در سال 2011 نيز 24 درصد افزايش يافت كه از اين نظر نيز پس از بورس ايرلند (6/79 درصد رشد)، بازار ما در رتبه دوم ايستاد. در اين سال تنها ارزش بازار سه بورس ديگر شامل اندونزي، فيليپين و موريس شاهد رشد مثبت و البته كمتر از 10 درصد بود.
در اين سال، ارزش معاملات بورس تهران هم 5 درصد افزايش يافت. اين در حالي است كه رشد مجموع ارزش معاملات بورس‌هاي دنيا در مقايسه با سال 2010 تقريبا برابر با صفر بوده است.تعداد معاملات بورس تهران در سال 2011 به رقم 3/4 ميليون دفعه رسيد كه رشد 62 درصدي را نسبت به سال پيش نشان ميدهد. اين در حالي است كه مجموع دفعات معاملات در بورس‌هاي عضو WFE در اين سال با كاهش 7/6 درصدي نسبت به سال پيش به رقم 7/12 ميليارد دفعه رسيد. در این سال بورس تهران از نظر تعداد دفعات معاملات هم در رتبه 36 بين بورس‌هاي عضو WFE قرار گرفت.
برگزاري ميزهاي تخصصي صنايع در بورس، امسال چگونه پيگيري مي‌شود؟
همان طور كه مي‌دانيد يكي از استراتژي‌هاي بورس اوراق بهادار تهران «توسعه راهكارهاي تعامل با ناشران پذيرفته شده و ارائه سازوكارهاي جديد براي نظارت بر ناشران» است. در اين خصوص مديريت امور ناشران، برگزاري ميز صنعت و جلسات مشترك با ناشران براي شناسايي مشكلات آنها و صنايع مرتبط را در دستور كار خود قرار داده است. مديريت ناشران ابتدا به مطالعه و بررسي آخرين وضعيت صنايع بورسي و چالش‌هاي پيش‌روي آنها پرداخته و پس از درخواست نظر هيات مديره و مديرعامل در خصوص شناسايي صنايع هدف به برگزاري جلسه با مديران صنايع، سرمايه‌گذاران، خبرگان و اشخاص تاثيرگذار اقدام مي‌كند.
در اين جلسات پس از ارائه گزارش مقدماتي، به بحث و بررسي و نتيجه‌گيري درخصوص مشكلات صنعت مربوطه مي‌پردازيم. همچنين پس از مشخص كردن مشكلات قابل پيگيري از طرف بورس، پيگيري مشكلات از مجاري مربوطه صورت مي‌پذيرد. برگزاري ميز صنعت سيمان در هفته گذشته از اين دست اقدامات است و همچنين برگزاري ميز صنعت خودرو و قند در سال‌هاي گذشته از آن جمله بود.
برخي معتقدند كه حوزه ناشران بورس به دليل آنكه واحد نظارت بر ناشران سازمان بورس بيشتر امور مربوط به آن را انجام ميدهد، غيرفعال است، نظر شما در اين زمينه چيست؟
مديريت امور ناشران شركت بورس، به غير از مسائل نظارتي مانند طبقه‌بندي شركت‌ها و مكاتبه با آنان در جهت حفظ الزامات پذيرش، انجام كارهاي زير را بر عهده داشته است:
1- پيگيري امور راهبري شركتي، كنترل داخلي و سازوكار روابط سرمايه‌گذاران و اجراي راهبري شركتي در ميان ناشران بورسي يكي از اهداف كلان بازار سرمايه در طي چند سال گذشته بوده است. در همين چارچوب مديريت امور ناشران به منظور اجرايي كردن اصل حاكميت شركتي در جهت افزايش كارآيي بازار سرمايه اقدام به مطالعه تخصصي و اقدامات اوليه در جهت تدوين شاخص راهبري شركتي كرده است. در اين خصوص آموزش، ارتقاي كيفيت برگزاري مجامع شركت‌هاي بورسي، دريافت نظرات خبرگان مالي و مطالعه تطبيقي اصول راهبري شركتي صورت مي‌پذيرد.
2- كمك به تامين مالي: يكي از اهداف كلان در نظر گرفته شده طي چند سال اخير براي بازار سرمايه، افزايش نقش بورس در نظام تامين مالي كشور است. بر اين اساس مديريت امور ناشران به ناشران پذيرفته شده درخصوص رويه اجرايي افزايش سرمايه، انتشار اوراق مشاركت و صكوك مشاوره ميدهد. دوره آموزشي براي شركت‌هاي پذيرفته شده با هدف تسهيل فرآيند تامين مالي از ديگر برنامه‌هاي بورس در اين حوزه است. انتشار جزوات و بروشورهاي مختلف نيز طي سال جاري پيگيري مي‌شود.
3- برنامه‌هاي آموزشي جهت ارتقاي آگاهي ناشران و سرمايه‌گذاران : مديريت ناشران تاكنون اقدام به برگزاري دوره‌هاي آموزشي براي سرمايه‌گذاران، دوره قوانين و مقررات براي ناشران و نيز دوره‌هاي آموزشي تامين مالي از طريق اوراق مشاركت در نمايشگاه‌ها و كنفرانس‌هاي مختلف بازار سرمايه كرده است. اين برنامه‌ها در سال جديد با تنوع و تعدد بيشتري در راستاي اهداف استراتژيك شركت دنبال مي‌شود كه شامل تامين نيازهاي آموزشي پيشرفته براي فعالان و ناشران پذيرفته شده است.
4- بانك جامع اطلاعاتي شركت‌ها: مديريت ناشران اقدام به تهيه بانك جامع اطلاعاتي ناشران اوراق بهادار و به روز‌آوري آن كرده است. اين بانك حاوي معيارهاي طبقه‌بندي شده در 4 ريسك اندازه، نقدشوندگي، سودآوري و گزارشگيري است و اين قابليت را دارا است كه در صورت انتخاب نماد
مورد نظر تمام اطلاعات طبقه‌بندي شده را در قالب يك نمايه نشان دهد. همچنين در اين حوزه مديريت امور ناشران اقدام به تهيه جدول صنايعي چون بانكداري، سيمان، واسطه‌گري مالي، بيمه و فلزات اساسي كرده است كه پس از تاييد مراجع ذيصلاح به عنوان ابزاري براي مساعدت به تحليل صنايع در اختيار متقاضيان قرار خواهد گرفت.
5- برگزاري ميز صنعت: همچنان كه مشاهده شد، مديريت امور ناشران به منظور هم‌انديشي در مورد چالش‌ها و مشكلات فرآروي صنايع و نيز انعكاس صحيح آنها نشست‌هاي مشتركي را ميان صاحب‌نظران و دست‌اندركاران شركت‌هاي پذيرفته شده و مديران بورس برگزار مي‌كند. در همين راستا ميز صنعت قند و شكر در سال 90 به منظور ايجاد راهكارهايي براي انجام معاملات منطقي در اين صنعت و شفاف‌سازي در اين خصوص برگزار شد.
6- افزايش سهام شناور آزاد: سهام شناور آزاد يكي از مهم‌ترين متغيرهاي اثرگذار در نقدشوندگي شركت‌هاي پذيرفته شده است. افزايش سهام شناور آزاد به پارامترهاي متعددي بستگي دارد. تمايل سهامداران عمده، شرايط بازار و همچنين پيگيري‌هاي بورس از آن جمله است.
مديريت امور ناشران در مقاطع سه ماهه سهام شناور آزاد تمام شركت‌ها را محاسبه كرده و به هيات مديره اعلام مي‌كند. سهام شناور آزاد مبناي محاسباتي شاخص سهام شناور آزاد و 30 شركت برتر بورس نيز محسوب مي‌شود. مكاتبه با مديران و سهامداران عمده شركت‌ها و برگزاري جلسات مشترك با آنان و دريافت تعهدات لازم در اين راستا از جمله اقدامات براي افزايش درصد سهام شناوري شركت‌ها است. در پايان اسفند گزارش نهايي و سالانه آن تهيه شد و همچنين افزايش 2 درصدي سهام شناور آزاد پروژه سال جاري مديريت ناشران است.
7- رصد و نظارت بر معاملات خاص سهام شركت‌ها: از ديگر اقدامات اين مديريت رصد معاملات خاص در سهام شركت‌ها است، مانند معاملات عمده سهام يا تحركات غيرعادي در سهام شركت‌ها و حضور و گزارش به كميته تخلفات است.
آيا واحد ناشران بورس برنامه مدوني براي آينده دارد؟ با توجه به اينكه در حال حاضر كرسي اين معاونت در بورس خالي است.
در حال حاضر واحد ناشران بورس داراي مديريت واحد است و به فعاليت خود ادامه ميدهد تا به زودي معاون جديد ناشران معرفي شود، اما در مجموع برنامه‌هاي اين واحد در 5 سرفصل در نظر گرفته شده است:
1- استمرار برگزاري كلاس‌هاي آموزشي در حوزه ناشران با هدف تامين نيازهاي آموزشي پيشرفته براي فعالان و مشاركت‌كنندگان بازار از جمله ناشران و اعضا در زمينه قوانين و مقررات ناظر بر ناشران، كنترل‌هاي داخلي، راهبري شركتي و روابط سرمايه‌گذاران.
2- استمرار برنامه‌ريزي براي كاهش تمركز مالكيت و افزايش سطح سهام شناور آزاد در شركت‌هاي پذيرفته شده.
3- تلاش در جهت گسترش راهبري شركتي و اجراي بهينه آن حداقل در شركت‌هاي بزرگ.
4- همكاري با ناشران بورسي جهت انتشار اوراق مشاركت.
5- توسعه راهكارهاي تعامل با ناشران پذيرفته شده.
در حوزه پذيرش ابزارهاي مالي جديد و اوراق مشاركت، امسال چه چشم‌اندازي را براي بورس تهران پيش‌بيني مي‌كنيد؟
ايجاد تنوع در ابزارهاي سرمايه‌گذاري براي سرمايه‌گذاران و سهامداران از طيف‌هاي مختلف، در اولويت‌هاي بورس تهران در سال جاري قرار دارد. چنين تنوعي علاوه بر اينكه در جذب سرمايه‌گذاران بالقوه و بالفعل به سمت بازار سرمايه و تامين رضايت آنان موثر است، نقش مهمي در تخصيص بهينه سرمايه و تسهيل تامين مالي ناشران دارد. به همين منظور بورس تهران تقويت فعاليت در حوزه پذيرش اوراق مشاركت و اوراق اجاره را در راس برنامه‌هاي خود دارد و با هدف عمل به اين مهم بازار اوراق مشاركت را راه‌اندازي و اقدام به پذيرش اوراق مشاركت ناشران كرده است.
هم‌اكنون اقدامات مربوط به پذيرش و انتشار چند اوراق مشاركت در دست پيگيري است كه مي‌توان به اوراق مشاركت شهرداري شيراز و اوراق چندين ناشر بورسي اشاره كرد. علاوه بر اين بورس، آمادگي خود را براي ارائه هرگونه مشاوره جهت تامين مالي شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس از طريق انتشار اوراق بدهي و اجاره اعلام مي‌دارد. در نهايت همان‌طور كه در ابتدا هم اشاره كردم، بورس تهران، پذيرش 15 اوراق مشاركت و 3 ورقه صكوك را در برنامه‌هاي سال 91 خود دارد.
در سال گذشته عليرغم برگزاري دو همايش در حوزه پذيرش شركت‌ها تنها 8 شركت وارد بورس شد كه 2 شركت رتاپ و شپديس هم انتقالي از فرابورس بودند، در سال جديد آيا مي‌توان انتظار داشت كه بورس عملكرد مطلوب‌تري در حوزه پذيرش به نمايش بگذارد؟
هما گونه كه مستحضريد فلسفه اصلي برگزاري همايش‌هاي مختلف در بازار سرمايه با عناوين مختلف، ترويج فرهنگ سهامداري و سرمايه‌گذاري و نيز تامين مالي از كانال بازار سرمايه است. برگزاري «همايش ملي پذيرش بنگاه‌هاي اقتصادي در بورس اوراق بهادار، فرصت‌ها و مزايا» و همايش عرضه‌هاي اوليه در اين راستا و به منظور شناساندن مزيت‌هاي ورود به بورس براي شركت‌ها، تبيين جايگاه بازار سرمايه و بورس اوراق بهادار و نيز تشريح مراحل و الزامات پذيرش و عرضه در بورس انجام شد. اين همايش‌ها اگرچه در كوتاه‌مدت اثرات مطلوبي در بحث پذيرش شركت‌ها داشتند با اين وجود نبايد انتظار داشت كه اثرات كامل اين اقدام‌هاي صورت گرفته در راستاي فرهنگ‌سازي به زودي و به سرعت نمايان شود.
اين گونه همايش‌ها به نوعي سرمايه‌گذاري بلندمدت در حوزه فرهنگ‌سازي بازار سرمايه است. البته افزايش تعداد تقاضاهاي پذيرش واصل شده از سوي شركت‌ها و نيز تسريع روند پذيرش به دليل تمايل ورود به بورس از مزايايي است كه در سال گذشته شاهد آن بوديم.
در مورد شمار شركت‌هاي پذيرفته شده در سال قبل نيز، اين طور مي‌توانم بگويم كه هشت شركت مورد نظر شامل شركت‌هاي بانك انصار، بانك پاسارگاد، صنايع پتروشيمي كرمانشاه، گسترش نفت و گاز پارسيان، حمل‌ونقل بين‌المللي خليج فارس، كشتيراني والفجر، تجارت الكترونيك پارسيان و پتروشيمي پرديس، در واقع شركت‌هايي بودند كه هر سه مرحله اصلي ورود به بورس را كه شامل مراحل پذيرش، درج و عرضه سهام هست را طي كردند. لازم به ذكر است كه از 8 شركت پذيرفته شده در سال گذشته فقط يك شركت اصل چهل و چهاري بود، ضمن اينكه امسال شركت‌هاي زيادي هستند كه مراحل پذيرش آنها در حال طي شدن است.
آيا بورس تهران از اختيارات لازم براي اداره بازار برخوردار است و آيا برخي تداخل‌كاري‌ها با سازمان بورس به ويژه در حوزه ناشران براي فعاليت‌هاي بورس مشكل‌ساز نبوده است؟
بورس اوراق بهادار تهران وظايف محوله خود را براساس قوانين و مقررات انجام ميدهد و قطعا از تمامي پتانسيل‌ها قوانين و مقررات در حوزه اجرا استفاده شده است. در حوزه ناشران و اعضا بعضي از وظايف توسط بورس و بعضي از وظايف توسط سازمان انجام مي‌شود كه با هماهنگي بين شركت بورس و سازمان هم در طول اين دوره هيچ مشكلي وجود نداشته و اگر مواردي بوده با همفكري حل شده است.
نظر شما در مورد تحولات پست بانك چيست، به ويژه آنكه اين شركت با عجله وارد بورس شد و اساسا چگونه از حقوق سهامداران آن دفاع مي‌كنيد؟
پست بانك با احراز تمام شرايط دستورالعمل پذيرش بورس در بورس تهران پذيرفته شد و به قيمت 2300 ريال در آبان‌ماه 89 عرضه اوليه آن انجام شد و با توجه به اخبار شركت مورد توجه بازار قرار گرفته و رشد كرد. درخصوص لايحه دولت و مصوبه مجلس سازمان بورس و شركت بورس پيگيري‌هاي لازم را از طريق وزارت اقتصاد، مجلس و شوراي نگهبان انجام داده‌اند كه خوشبختانه اثربخش هم بود و در نهايت شوراي نگهبان مصوبه مجلس را تاييد نكرد. بر اين اساس گر چه فعلا سرنوشت نهايي پست بانك آن مشخص نشده اما پيش‌بيني ما مثبت است.
به لحاظ كارشناسي اوضاع بورس در سال 90 در مقايسه با بازارهاي رقيب را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
بورس اوراق بهادار در حوزه پذيرش، نقدشوندگي و ساير شاخص‌ها خوشبختانه در سال 90 سال موفقي را پشت سر گذاشت. در اين سال 8 شركت جديد در بورس پذيرفته شدند كه 7 شركت غيراصل چهل و چهاري بود كه اين آمار در مقايسه با سال‌هاي قبل بي‌نظير است.دفعات معاملاتي در سال 90، به 4.500.000 دفعه رسيد كه نسبت به سال 89، 5/33 درصد رشد را نشان ميدهد.در اين سال ارزش معاملات خرد و بلوك به 17150 ميليارد تومان رسيد كه نسبت به سال گذشته رشد 34 درصدي را نشان ميدهد. بنابراين عملكرد بورس در سال گذشته خوب بوده، اما اگر مقايسه عملكرد با بازارهاي طلا و ارز است كه اساسا اين بازارها قابليت مقايسه با بورس اوراق بهادار تهران را ندارند. بورس محل سرمايه‌گذاري و بهره‌مند شدن از توليد و بهره‌وري است اما افراد فعال در آن بازارها از تورم قيمت بهره مند مي‌شوند.
برخي عملكرد بورس در مقايسه با رشد فرابورس را مطلوب نمي‌دانند، آيا اساسا مقايسه اين دو بازار با ضوابط متفاوتي كه دارند، منطقي است؟
اين دو بازار بدون در نظر گرفتن ابعاد آنها قابل مقايسه نيستند، چراكه شرايط پذيرش در فرابورس متفاوت از بورس بوده و در حقيقت پذيرش در فرابورس با شرايط و الزامات راحت‌تري صورت مي‌گيرد.در اصل شركت‌ها با كيفيت بالاتر و وضعيت مناسب‌تري مي‌توانند وارد بورس شوند، لذا بدون در نظر گرفتن شرايط پذيرش اين دو بازار مي‌توان آنها را با هم مقايسه كرد.
شما حدود 4 سال است كه بخش اجرايي بازار را اداره مي‌كنيد و با توجه به اين سابقه قابل توجه، مهم‌ترين نقطه قوت و ضعف بازار سرمايه را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
مهم‌ترين قوت بازار سرمايه وجود قوانين جديد در اين بازار، نيرو جوان و تحصيل كرده و شبكه دسترسي بازار سرمايه است. درخصوص ضعف بازار سرمايه هم بايد بگويم كه انتظار مي‌رود بازار سرمايه نقش بيشتري در تامين مالي داشته باشد كه اين يك عزم ملي است و لازم است كه نظام تامين مالي كشور از شكل سنتي آن تغيير پيدا كند و بنگاه‌هاي اقتصادي خود را ملزم بدانند كه از طريق اوراق بهادار و بازار سرمايه تامين مالي كنند.