طي هفته گذشته شاخص كل در سقوطي آزاد يك هزار و 111واحد افت كرد تا بازدهي بازار در سال 91 تا اين لحظه منفي باشد و سرمايه‌گذاران به طور متوسط 2/3 درصد زيان را در سبد خود تاكنون داشته باشند. رفتار بازار در هفته گذشته اگر‌چه ادامه شرايط چند هفته گذشته بوده است، اما كارشناسان برخي از عوامل تشديد‌كننده را در بروز اين شرايط موثر مي‌دانند. در مهم‌ترين دلايل در مسائل كلان نگراني معامله‌گران از وضعيت اقتصاد كلان كشور است؛ رشد شديد تورم و افزايش نگراني از وضعيت اقتصادي بنگاه‌هاي اقتصادي موجب شده است تا بازار سرمايه نيز در فضاي خارج از وضعيت كلان اقتصاد كشور قرار نگيرد.
در همين حال با توجه به شروع تحريم‌هاي ايالات متحده در مورد بانك مركزي از روز پنج‌شنبه گذشته و تحريم نفتي اتحاديه اروپا از روز يكشنبه نگراني در مورد ميزان درآمد نفتي كشورمان افزايش يافته است. مهندس قلعه‌باني در سخناني كه توسط خبرگزاري فارس به نقل از پايگاه اينترنتي بلومبرگ گزارش شد خاطرنشان كرد: احتمال دارد ميزان صادرات نفت ايران با افت 20 تا 30 درصدي روبه‌رو شود و علت اين امر انجام عمليات تعميرات و نگهداري در ميادين بزرگ نفتي خواهد بود. قلعه‌باني همچنين در مورد ارتباط اتخاذ اين تصميم با اجراي تحريم نفتي اروپا عليه ايران از اول جولاي گفت: شايد به لحاظ زماني چنين ارتباطي وجود داشته باشد. با كاهش صادرات نفتي، بالانس نيازهاي ارزي و در نهايت افزايش تورم مي‌تواند وضعيت كلي سرمايه‌گذاري و اولويت‌هاي آن را در اقتصاد كشور تغيير دهد. اما افت شديد شاخص بورس در هفته گذشته موجب شد تا تلاش‌هايي در سطوح مختلف براي كنترل بازار صورت گيرد كه در ابتداي هفته اين تلاش‌ها در درون بازار و پس از آن در ميانه هفته توسط وزير اقتصاد و در نهايت در پايان هفته به اظهار‌نظر رييس‌جمهوري و جلسه با وي ختم شد.
در روز گذشته معامله‌گران شاهد انتشار خبرهايي در مورد جلسه شوراي عالي اصل 44در دفتر رييس‌جمهوري بودند. در رابطه با اين جلسه دكتر علي صالح‌آبادي خاطرنشان كرد: در اين جلسه كه نخستين دستور آن به بررسي آخرين وضعيت بازار سرمايه اختصاص داشت، رييس‌جمهور ضمن تاكيد بر حمايت كامل از بازار سرمايه خاطرنشان كرد: در شرايط كنوني، بايد از دارايي‌هاي مردم كه در بورس سرمايه‌گذاري كرده‌اند، به طور كامل حمايت و محافظت شود. سخنگوي سازمان بورس افزود: در ادامه جلسه، راهكارهاي حمايت از بازار سرمايه مورد بحث و بررسي قرار گرفته و چهار راهكار مهم و عملياتي در حمايت از بازار سرمايه و تقويت اين بازار، مورد تصويب شوراي عالي اصل 44 قرار گرفت.
آيا اين مصوبات راهگشاست؟
هر‌چند كه مصوبات اخير مي‌تواند نقش موثري در جلوگيري از افت‌هاي هيجاني بازار داشته باشد، اما كارشناسان بازار رشد و بهبود شرايط بازار را نيازمند تغيير در متغيرهاي كلاني در اقتصاد كشور از جمله تغيير در نرخ سود بانكي است. به ويژه آنكه در حال حاضر انتظار نمي‌رود بورس بتواند در برابر نرخ سود 20درصد بانك‌ها كه بدون ريسك تلقي مي‌شود، بازدهي متناسبي را ارائه دهد. از سوي ديگر كارشناسان كاهش هزينه‌هاي معاملاتي و كارمزد را يكي از الزامات بازار در شرايط كنوني مي‌دانند كه اين امر نيز تاكنون محقق نشده است. با نرخ كارمزد 5/1 درصدي معاملات در حال حاضر كمتر سرمايه‌گذاري تمايل به خريد و فروش سهام در بازار منفي از خود نشان مي‌دهد. در همين حال برخي از كارشناسان حركت بازار به سوي پي براي 4 را يكي از زمينه‌هاي تعادل بازار در روزهاي آينده مي‌دانند.
از اين ديدگاه پي بر اي بازار در اكثر نمادهاي ارزنده محدوده‌اي از 3تا 5/4 را در بر دارد كه همين امر مي‌تواند به رشد بازار در ميان‌مدت و به ويژه پس از رفع نگراني‌ها منجر شود. در همين حال معامله‌گران به دقت روند تحولات سياسي را در محدوده ديد خود دارند؛ در شرايطي روز يكشنبه تحريم نفتي كشورمان از سوي اتحاديه اروپا شروع مي‌شود كه ايالات متحده در تصميم جديدي دو كشور چين و سنگاپور را نيز از تحريم نفتي معاف كرد. در همين حال در آخرين تحول در حوزه مذاكرات اتمي و يك هفته مانده به جلسه كارشناسان در استانبول، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران طي نامه‌اي به مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا درباره هرگونه اقدام غيرسازنده غرب در قبال ايران هشدار داد. سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي در اين نامه با اشاره به مباني استدلالي و منطقي پيشنهادهاي جمهوري اسلامي ايران و نيز ارزيابي مستدل و دقيق پيشنهاد 1+5 در گفتوگوهاي مسكو تاكيد كرد: «جمهوري اسلامي ايران همچون گذشته آمادگي دارد به سهم خود در ابتكار عمل‌هايي كه بتواند گفت‌وگو‌هايي موفق و رو به جلو را رقم بزند كماكان مشاركت نمايد. سعيد جليلي با ارزيابي روند گفتوگوهاي استانبول، بغداد و مسكو تصريح كرد: «استمرار گفتوگوهاي موفق و رو به جلو صرفا در شرايطي ممكن است كه در چارچوب راهبرد همكاري و در پي ايجاد اعتماد ملت ايران باشد».
در كنار اخبار كلان داخلي، بازار سهام به شدت از وضعيت نامناسب بازارهاي جهاني نيز آسيب ديده است. در حالي كه بحران اقتصادي اروپا و همچنين اقدامات عربستان سعودي بهاي نفت را به شدت كاهش داده است، بهاي فلزات و مواد خام نيز رو به كاهش دارد. در آخرين معاملات بازارهاي جهاني هر چند كه خوش بيني به اجلاس بروكسل و كنترل بدهي بانك‌هاي اسپانيا باعث تقويت يورو شده است، اما همچنان قيمت‌هاي فلزات رنگين و نفت در حد پايين است. در بازار فلزات لندن بهاي مس به 7هزار و 421دلار در هر تن، بهاي فلزات روي، سرب و آلومينيوم به ترتيب يك هزار و 799دلار، يك هزار و 769 و يك هزار و 832دلار در هر تن رقم خورده است. بهاي بيلت فولادي نيز در بورس فلزات لندن به 366دلار در هر تن بالغ شده است. در همين حال در درون بازار سهام معامله‌گران به زودي شاهد عرضه سهام دو پالايشگاه شيراز و تهران و پذيره‌نويسي بانك خاورميانه خواهند بود. به گفته مصطفي اميدقائمي، مجوز پذيره‌نويسي بانك خاورميانه توسط سازمان بورس صادر شده است و پذيره‌نويسي اين شركت بعد از ثبت در اداره ثبت شركت‌ها و ارائه مجوز لازم در فرابورس صورت مي‌گيرد.اميدقائمي در ادامه از عرضه پالايشگاه شيراز و تهران در فرابورس خبر داد و گفت: به زودي 5 درصد از سهام پالايشگاه شيراز و تهران در فرابورس عرضه مي‌شود.
در بازار چه خبر بود؟
بورس اوراق بهادار روز چهارشنبه شاهد تلاش معامله‌گران عمده و حقوقي‌ها براي كنترل عرضه‌ها در بازار بود. با جمع‌آوري بخشي از صف‌هاي فروش، معامله‌گران شاهد تثبيت نسبي بازار بودند. هر‌چند كه اين جمع‌آوري صف‌هاي فروش موجب شد تا شاخص كل 270واحد معادل يك درصد افت كند. اين افت شديد و تلاش براي كنترل بازار مي‌تواند در روزهاي آينده بازار را با تعادل نسبي همراه كند؛ به ويژه آنكه به صورت تكنيكي بازار پس از يك افت شديد مي‌تواند يك بازگشت موقت را تجربه كند.
در بازار چهارشنبه 69 ميليون سهم پالايشگاه بندرعباس، 3/16 ميليون سهم فولاد مباركه، 7/10 ميليون سهم سرمايه‌گذاري غدير، 63/9 ميليون سهم مديريت پروژه‌هاي نيروگاهي ايران، 59/8 ميليون سهم سرمايه‌گذاري توسعه معادن و فلزات و ميزان قابل ملاحظه‌اي از سهام ذوب آهن اصفهان، نفت و گاز پارسيان، مخابرات و صندوق بازنشستگي مورد معامله قرار گرفت كه در اين ميان تنها سرمايه‌گذاري غدير و مپنا توانستند رشد قيمتي را تجربه كنند و بخش عمده‌اي از نمادها در نوسان منفي باقي ماندند.
وقتي پست‌بانك شفاف مي‌شود
در بازار چهارشنبه در گروه مالي، نماد پست بانك براي تعديل سود متوقف شد. پس از ماه‌ها عدم ارائه گزارش از سوي پست‌بانك بازار در انتظار گزارش اين بانك است؛ امري كه مي‌تواند در بر‌دارنده خبرهاي مهمي باشد. در گروه بانكي، مدير عامل بانك ملي با اشاره به ارائه گزارش ارزي اين بانك به بانك مركزي خبر داد كه رييس كل بانك مركزي وعده داده تا پايان تير ماه امسال با بانك‌ها تسويه حساب كند.
در اين گروه، بانك تات همچنان با خبرهايي مربوط به ادغام اين بانك و دو موسسه مالي ديگر براي تشكيل بانك آينده مواجه است. در آخرين تحولات در حالي كه اين سه موسسه مالي داراي مجموعا نزديك به 2هزار شعبه هستند بانك مركزي تنها براي فعاليت 165شعبه بانك آينده مجوز صادر كرده است و تكليف مابقي شعب نامشخص است. در اين گروه مجمع رايان سايپا نيز با تقسيم 91درصد سود محقق شده معادل 105تومان به ازاي هر سهم موافقت كرد.در گروه تصفيه نفت، نماد تازه وارد پالايشگاه بندرعباس روز چهارشنبه تا صف فروش عقب نشست كه جمع‌آوري شد. در اين ميان توقف طولاني مدت پالايشگاه اصفهان به بروز شايعاتي در مورد اين شركت و حساب‌هاي مالي ميان «شپنا» و پخش و پالايش و همچنين پتروشيمي اصفهان منجر شده است. در گروه معدني، نماد گل‌گهر امروز شاهد توقف نماد براي برگزاري مجمع سالانه خواهد بود.
در گروه فلزي، عرضه 15 درصد سهام ذوب آهن اصفهان معادل يك ميليارد سهم از طريق فرابورس در نيمه دوم تيرماه سال جاري انجام مي‌شود.براساس گزارش منتشره 15 درصد سهام ذوب‌آهن اصفهان معادل يك ميليارد و 180 ميليون و 260 هزار و 900 سهم به قيمت تابلو فرابورس در روز عرضه (معادل قيمت بسته شدن در روز قبل از عرضه) به اضافه 20 درصد به شرط آنكه از 1500 ريال كمتر نباشد در نيمه دوم تيرماه جاري از طريق فرابورس واگذار خواهد شد.در اين گروه براساس خبرهاي منتشره آلومتك ساختمان مركزي خود به مزايده گذاشته است.
در گروه خودرو، معاون مديرعامل ايران خودرو حجم توليد تندر- 90 را بر مبناي اعلام نياز بخش فروش ايران خودرو اعلام كرد و افزود: از دو سال پيش تاكنون مشكلي در تامين قطعات يدكي تندر- 90 وجود ندارد. محمدرضا معتمد تصريح كرد: از دو هفته پيش، يك مرحله افزايش توليد در مورد تندر- 90 اتفاق افتاد و به توليد 250 دستگاه در روز رسيديم كه اميدواريم طي 3 ماه آينده به 300 دستگاه برسيم. معاون مديرعامل ايران خودرو در واكنش به اين موضوع كه نياز بازار به تندر- 90 زياد است و مشتريان همواره منتظر فروش اين خودرو هستند، اظهار كرد: مشكلات خط توليد را با يك فوت نمي‌توان حل كرد و رفع آن زمان‌بر است.