بازار قرارداد آتی سکه امسال در حالی چهارمین سال از فعالیتش را سپری می‌کند که این روزها به دلیل افزایش لحظه‌ای وجه تضمین و تصویب قوانین خلق الساعه، شایعاتی مبنی بر تعطیلی آن هر لحظه به گوش می‌رسد که نقل محافل کارگزاری شده است، این در حالی است که دلیلی برای تعطیلی این بازار وجود ندارد.
اگر به بازار نقدی نگاهی بیندازیم مشاهده می‌کنیم که این بازار آتی است که دنباله روی این بازار است و بعضا مواقعی پیش آمده که آتی از نقدی عقب افتاده و حتی با چند روز صف خرید نیز قادر به رسیدن به آن نشده است یعنی به عبارتی بازار آتی دنباله‌روی نقدی است. بحث محدودیت‌ها برای ادامه فعالیت‌های آتی از این جهت منتفی است زیرا موجب بهره‌برداری‌های منفی می‌شود که دلیلی بر اثر‌گذاری تحریم‌ها خواهد بود. از طرف دیگر اگر این بازار تعطیل شود باید قید ابزارهای مالی نوین و آپشن‌های بعدی که قرار است به زودی وارد بازار سرمایه کشور شوند را زد.
از طرف دیگر بعضی منتقدان از افزایش وجه تضمین گله دارند که این حرکت را تعطیلی آتی قلمداد می‌کنند، اما در این باره لازم است به جاي جو دادن و شايعه پراكني درست فكر كنيم و ببينيم الان كجاييم و در اين شرايط بهترين حركت چيست؟ پس هميشه بايد شرايط جديد را سنجيد و طبق آن استراتژي كار را برنامه ريزي كرد.
برخی اصلاحات در این بازار اجتناب ناپذیر است، زیرا به عنوان مثال به نظر افزایش مارجین، سمت فروشنده را خیلی محدود می‌کند و هزینه‌هایش را به شدت سنگین می‌کند که خود سیگنالی برای افزایش قیمت است و حداقل بايد حد نوسان قیمت را بالا ببرد و همچنین این افزایش مارجین خطر انتقال معامله‌گران این بازار به سمت نقدی را دارد.
بازار هنوز جذاب است
معامله‌گران این بازار اکثرا اعلام داشته‌اند که در این بازار باقی می‌مانند و دلایل جذابیت آن را به شرح زیر بر شمرده‌اند:
اگر چه در بازار آتي وضعیت مشابه بازار نقدی است؛ ولی در بازار قراردادهاي آتي شما مي‌توانيد در محل کار نيز خرید و فروش کنید، در بازار اسپرد (در بازار‌ها، برای هر جفت كالا در هر لحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد؛ یکی قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت خرید انجام دهید كه این نرخ را Ask می‌گویند و دیگری قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت فروش انجام دهید این قیمت را Bid می‌گویند و تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می‌نامیم.) ندارید و از فروش هم می‌توانيد سود كنيد؛ یعنی بازار دو طرفه است. علاوه بر این، در بازار آتی تحلیل تکنیکال خوب جواب میدهد، ترس از بين رفتن مالتان را ندارید. اگر نگاهي به بازار نقدی داشته باشيد و بخواهید خرید یا فروش انجام دهید باید حواستان به روند معاملات باشد. شاید گاهي اوقات بازار قراردادهاي آتی از بازار نقدی عقب بماند، ولی مزیت‌های ذكر شده معدود عقب ماندگی بازار آتی از بازار نقدی را جبران می‌کند.
* مدیر معاملات آتی کارگزاری مشاوران سهام
مسير آتي يك طرفه شد
در شرايطي نگراني از آينده به عنوان جزئي از عناصر بازار ارز و سكه مطرح مي‌شود كه اخبار و گزارش‌ها از بازار قراردادهاي آتي سكه حاكي از آن است كه روند معاملات يك طرفه شده است؛ به طوري كه در اين بازار خريداران نمي‌توانند موقعيت خريد جديدي بگيرند و تنها فروشندگان موقعيت‌هاي فروش اتخاذ مي‌كنند. اين در حالي است كه هدف كميته آتي از اتخاذ شرايط جديد، كوچك كردن حجم و ارزش مبادلات و از سويي نظارت دقيق تر بر روند دادوستدها بوده است. در واقع شرايط براي يك‌طرفه شدن روند دادوستدها زماني حالت اجرايي به خود گرفت كه براساس تازه‌ترين اطلاعيه جديد بورس، امكان اخذ موقعيت تعهدي خريد فزاينده براساس ماده الحاقي دستورالعمل اجرايي معاملات قراردادهاي آتي در روز 23 مهرماه وجود نداشت.
كارشناسان بر اين باورند با اعمال مقررات و بخشنامه‌هاي جديد، حجم و ارزش مبادلات در بازار آتي كاسته مي‌شود كه البته با توجه به اختلاف قيمت‌ها در دو بازار نقدي و آتي و تاكيد اراده مديريت قراردادهاي مشتقه بر از بين بردن اين فاصله ممكن است تصميم اتخاذ شده در راستاي منطقي شدن شرايط بازار صورت گرفته باشد؛ اما منتقدان بر اين باور هستند مشكل بازار اين است كه با سياست‌ها و برنامه‌هاي صورت گرفته چه بسا نفس معناي بازار با ترديد رو به رو خواهد شد و اين مساله اصلي است كه مديريت بورس در راستاي وظايف و تلاش‌هايش بايد آن را نيز مدنظر قرار دهد. البته مديريت بورس به اينكه دادوستدها بايد روال منطقي داشته باشد واقف است، اما به تبع از دستورالعمل اجرايي معاملات، شرايط فعلي روند مبادلات قراردادهاي آتي اضطراري خوانده شده است.
در موقعيت كنوني در دادوستدها، خريداران راضي نمي‌شوند به قيمت پايين، موقعيت‌هاي جديد ايجاد كنند و فروشندگان نمي‌خواهند ضرر كنند؛ به همين دليل تنها اتفاقي كه در وضعيت فعلي انجام مي‌گيرد بستن موقعيت‌ها است. براساس گفته تحليلگران، خريداران در بازار حتما فروشندگان قديمي بوده‌اند و عكس اين قضيه نيز صادق بوده اين در شرايطي است كه سود سالانه آربيتراژ (بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود) طي چند روز گذشته به طور متوسط به 80 درصد هم رسيده بود كه رقم بسيار بالايي است و همين عامل در تجديد نظر روند دادوستدها از سوي مديريت بورس تاثيرگذار بوده است.
اگر چه بيشتر تحليلگران معتقدند التهاب‌ها كماكان در بازار نقدي ادامه دارد و اين به خاطر اين است كه تقاضا براي سكه و ارز به عنوان دو كالاي سرمايه‌گذاري پر سود و زود نقدشونده به بالاترين سطح رسيده است، احتمال مي‌دهند ادامه‌دار بودن افزايش قيمت‌ها در بازار نقدي دور از ذهن نخواهد بود. در بازار قراردادهاي آتي پيش‌بيني‌ها از تبعيت اين بازار از بازار نقدي حكايت مي‌كند.
نكته: روز گذشته به دليل مشكلات مربوط به سامانه معاملاتي امكان درج قيمت‌ها وجود نداشت كه به همين دليل از درج قيمت‌ها و جزئيات روند دادوستدها در گزارش امروز پوزش مي‌طلبيم.