به نقل از فرابورس، در کارگاه معرفی ابزارهای مشتقه، موضوعاتی از قبیل افزایش کارایی بازار، مشاهده نتایج عملیاتی و مدیریت ریسک برای توسعه ابزارهای مشتقه مورد بحث و بررسی قرار گرفت؛ سروش خواجه حق‌وردی، کارشناس نظارت بازار فرابورس ایران در خصوص اهداف و ضرورت‌های ایجاد ابزارهای مشتقه گفت: از مهمترین دلایل ایجاد این ابزارها می‌توان به انعطاف‌پذیری، افزایش کارایی بازار، مشاهده نتایج عملیاتی و مدیریت ریسک اشاره کرد.
حق‌وردی با بین اینکه استفاده از ابزارهای مشتقه به پوشش ریسک در بازار کمک می‌کند، ادامه داد: بنابراین می‌توان از خرید و فروش با استفاده از این ابزارها سود منطقی‌تری به دست آورد؛ اما این موضوع در بازار سرمایه کشور به طور کامل جا نیفتاده و نیاز به پیگیری بیشتری از طریق ارکان بازار و شورای فقهی است.
وی ابزارهای مشتقه را شامل انواع قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای آتی، پیمان آتی و قراداد معاوضه عنوان کرد و گفت که اختیار معامله به طور کلی شامل اختیار خرید و اختیار فروش است.
این کارشناس در ادامه با بیان اینکه انگیزه افراد برای ورود به این بازار، پوشش ریسک است، ادامه داد: در جریان معاملات از این دست، فروشنده‌ها باید وثیقه برای فروش سهام ارائه کنند که اگر این وجه توثیق، شامل سهام باشد، به اندازه سهام مورد معامله است و اگر اسناد خزانه اسلامی باشد، باید ۳۰ درصد بیشتر از ارزش سهام مورد معامله باشد. همچنین باید وجه تصمین لازم و اولیه در نظر گرفته شود که وجه تضمین لازم نباید با نوسانات قیمتی سهام مورد معامله، کمتر از وجه تضمین اولیه شود.
به گفته حق‌وردی هم‌اکنون سهام، اوراق تامین مالی وETF، در فرابورس ایران می‌توانند از ابزار اختیار معامله استفاده کنند، البته این رکن بازار سرمایه در حال رایزنی برای ورود ابزار(WRITE OPTION) برای این ۳ مورد است.
فرصت‌ها و هزینه‌ها در تامین مالی جمعی
یاسر رضایی در این کارگاه با بیان اینکه تعداد زیادی از افراد با مبالغ بسیار کم و به صورت آنلاین اقدام به تامین اعتبار جمعی می‌کنند، گفت: حضور سرمایه‌های اجتماعی افراد زمینه‌ساز موفقیت در پروژه‌هایی است که از روش تامین مالی جمعی بهره می‌برند.
وی به طبقه‌بندی مدل‌های مالی تامین جمعی پرداخت و ادامه داد: مدل‌های تامین مالی به چهار دسته اهدا، وام، تامین مالی مبتنی بر پاداش و مبتنی بر سهام تقسیم‌بندی می‌شود.
به گفته رضایی، در مدل اهدا کارهای خیریه و عام‌المنفعه انجام می‌شود و اهداکننده انتظار بازگشت مادی ندارد. در این روش کارآفرینان به سختی می‌توانند برای تامین پول مورد نیاز خود استفاده کنند.
در ادامه رضایی به تشریح مدل مبتنی بر پاداش پرداخت و گفت: در این مدل مشارکت‌کننده در قبال فعالیت خود هدیه غیرمادی دریافت می‌کند؛ پیش فروش محصول نیز در این نوع مشارکت صورت می‌گیرد.
این کارشناس تامین مالی با بیان اینکه مدل وام نیز نوع دیگری از تامین مالی جمعی است که در اسلام بر آن تاکید شده است، افزود: در این مدل، دریافت وام به صورت قرض‌الحسنه یا با دریافت سود کم همراه است و از آن برای رسیدن به اهداف شخصی یا کسب و کارهای کوچک استفاده می‌شود.
وی مدل دیگر تامین مالی جمعی را مبتنی بر سهام خواند و گفت: در این مدل، مشارکت‌کننده در سود و زیان شریک خواهد بود و فقط برای کسب و کارها استفاده می‌شود. در ایران اما برای این مدل خلا قانونی وجود دارد و سازمان بورس درحال تدوین دستورالعملی برای این حوزه است.
رضایی همچنین به بیان معایب و مزایای تامین مالی جمعی پرداخت و گفت: مزیای این روش، تامین بودجه مورد نیاز، شناخت افرادی که به محصول شما علاقه‌مند هستند و از شما حمایت می‌کنند، ایجاد رابطه با مشتریان بالقوه و گردآوری اطلاعات و فراهم آمدن فرصتی مناسب برای برگزاری یک کمپین بازاریابی بزرگ است.
وی در نهایت در خصوص معایب این روش تامین مالی نیز اضافه کرد: زمان و پرریسک بودن، هزینه‌بری و شکست پروژه درصورت عدم تامین سرمایه نیز از معایب تامین مالی جمعی به شمار می‌رود.
شکوفایی اقتصاد و ثروت‌آفرینی از طریق علم
اگر شرکت‌های دانش‌بنیان جدی گرفته شوند و از توسعه کمی و کیفی آنها حمایت شود، به واسطه ثروت‌آفرینی از طریق علم، اقتصاد کشور به شکوفایی حقیقی خواهد رسید.
مهسا قربانی، رئیس اداره تامین مالی طرح‌های فناورانه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در کارگاه «سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر» که در دومین روز از فین‌استارز ۲۰۱۷ برگزار شد با بیان مطلب فوق به تشریح این نوع سرمایه‌گذاری پرداخت و گفت: سرمایه‌گذاری جسورانه یا خطرپذیر در لغت نامه مالی، سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر معنا شده است به این مفهوم که فرد در برابر پذیرش ریسک، منتظر بازده مورد انتظار بیشتر است.
وی در ادامه به تشریح خصوصیات صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه پرداخت و گفت: این صندوق‌ها افق سرمایه‌گذاری بلندمدت ۴ تا ۷ ساله دارند و دارای پنج خصوصیت اصلی هستند.
قربانی در تشریح این ویژگی‌ها گفت: نخست آنکه یک واسطه مالی است، به این معنا که سرمایه سایر سرمایه‌گذاران کوچک را جمع‌آوری کرده و به طور مستقیم روی گروهی از بنگاه‌های اقتصادی سرمایه‌گذاری می‌کند. ویژگی دوم اینکه تنها در شرکت های خصوصی سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ به این معنا که تا مدتی پس از سرمایه‌گذاری، این شرکت‌های خصوصی قابلیت مبادلات عام را نخواهد داشت. ویژگی سوم نیز به نقش فعال آنها در نظارت و مساعدت شرکت‌ها در سبد دارایی‌ها بازمی‌گردد.
وی در خصوص چهارمین و پنجمین ویژگی این صندوق‌ها نیز توضیح داد: حداکثر کردن بازگشت مالی از طریق سرمایه‌گذاری خروجی در هنگام فروش سهام شرکت‌ها یا عرضه اولیه عمومی سهام و سرمایه‌گذاری با تاکید بر رشد داخلی شرکت‌ها دیگر ویژگی این صندوق‌ها به شمار می‌رود.
قربانی در ادامه قوانین سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران را مورد بررسی قرار داد و گفت: قانون برنامه چهارم توسعه، قانون بودجه سال ۱۳۸۴، قانون بودجه سال ۱۳۸۳، نقشه جامع علمی کشور در حوزه سلامت، ماده ۱۸ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه، ماده ۱۵۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و نقشه جامع علمی کشور راهبرد ملی، به این قوانین پرداخته‌اند.
وی در ادامه به تشریح اهم فعالیت‌های معاونت علمی و فناوری دولت در بازار سرمایه پرداخت و گفت: حمایت از بازار دارایی فکری و تجاری‌سازی اختراعات، طرح‌های صنعتی و نشان تجاری، برگزاری فستیوال‌های نوآوری و تجاری‌سازی اختراعات، حمایت از راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، کمک به فرابورس ایران در راه‌اندازی تابلو شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط ازجمله این فعالیت‌ها بوده است.
قربانی درباره حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از صندوق‌های جسورانه بورسی نیز یادآور شد: مذاکره با سازمان بورس برای رفع مشکلات ساختاری صندوق‌های جسورانه، فراهم‌سازی شرایط مناسب برای معرفی صندوق‌های جسورانه به جامعه علمی و فناوری، رایزنی با نهادهای مرتبط برای رفع موانع عملکرد صندوق‌های جسورانه، ایجاد بستری مناسب برای ارتباط موثر با کارآفرینان و شرکت‌های دانش بنیان برای سرمایه‌گذاری، فرهنگ‌سازی و ترویج سرمایه‌گذاری جسورانه در زمره فعالیت‌های این معاونت بوده است.