اين روزها موضوع نوسان قيمت‌ها در بازارهاي جهاني، احتياط معامله‌گران را به همراه داشته تا جايي كه روز گذشته فشار فروش در نمادهايي مانند مس، ذوب‌آهن و گروه معدني قابل توجه بود.
به نظر مي‌رسد انتشار گزارش‌هايي از روند نرخ رشد اقتصادي در چين به عنوان يكي از بزرگ‌ترين مصرف‌كنندگان و توليد‌كنندگان فلزات اساسي در جهان و كاهش سطح تقاضا در منطقه يورو و ايالات متحده از مهم‌ترين دلايل تغييرات قيمت بيشتر فلزات پايه همچون مس، آلومينيوم، روي و سرب بوده است. اگرچه طي ساليان اخير به دليل سهم 21/20 درصدي فلزات اساسي و 77/11 درصدي استخراج كانه‌هاي فلزي ارزش بازار سهام كشور در ميان صنايع بورسي، تغييرات بازارهاي جهاني به خصوص بازار فلزات لندن (LME) و بورس كالايي و تجاري نيويورك (بازار كامكس و نايمكس) به عنوان مراجع مهم قيمت گذاري همواره مورد توجه سرمايه‌گذاران و سهامداران بورس بوده، اما طي يك سال اخير با تشديد محدوديت واردات، تغيير جدي قيمت ارز و فشار بيشتر محدوديت‌هاي بين‌المللي كانون توجه سرمايه‌گذاران از اين بازارها تغيير كرد اما همچنان به عنوان يكي از پارامترها مورد توجه است. در همين راستا با توجه به نوسان شديد قيمت‌ها در بازار فلزات گرانبها و اساسي (پايه)در بازارهاي جهاني با چند كارشناس گفت‌وگو كرده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد:
افت قيمت فلزات ناشي از عوامل چند گانه بحران اقتصاد جهاني
علي ابراهيم نژاد از تحليلگران بازار سرمايه در ابتداي صحبت‌هايش در خصوص افت قيمت‌هاي جهاني در بازار فلزات اظهار كرد: کاهش اخیر قیمت‌های جهانی فلزات ناشی از عوامل مختلفی همچون اخبار کمتر از حد انتظار راجع به اقتصاد آمریکا (کاهش میزان فروش خرده فروشی)، تحولات اروپا، مشکلات مالی در قبرس و تلاطمات سیاسی ایتالیا و رشد نه چندان سریع اقتصاد چین است. اين در حالي است كه تغییر ارزش دلار در مقابل سایر ارزها یکی از عوامل ثابت نوسان قیمت مواد اولیه صنعتی و فلزات بوده است.
اين كارشناس بازار سرمايه درباره اينكه تاثير افت قيمت‌هاي جهاني بر بازارهاي داخلي كشور چگونه است؟ گفت: طبیعتا کاهش قیمت‌های جهانی تا حد زیادی بر قیمت‌های داخلی این محصولات نیز تاثیرگذار است اما باید به خاطر داشت که علاوه بر قیمت‌های جهانی، تغییرات نرخ ارز، تورم، محدودیت‌های صادرات و واردات ناشی از سیاست‌های دولت، تحریم‌ها و در نهایت تغییرات تقاضای داخلی نیز بر قیمت‌های داخلی تاثیرگذارند.
ابراهيم نژاد در ادامه افزود: به نظر مي‌رسد افت قیمت‌های جهانی فلزات صنعتی (به خصوص مس و سنگ‌آهن) ادامه‌دار و بلندمدت نباشد و باقی ماندن قیمت‌های جهانی این فلزات در سطوحی نزدیک به سطوح فعلی در چشم‌انداز میان مدت بيشتر احتمال داشته باشد، اين نكته را نبايد فراموش كرد كه اقتصاد جهانی تا حد زیادی دوران رکود و بحران را پشت سر گذاشته و روندی رو به رشد اما همراه با نوسانات مقطعی (ناشی از مشکلات اروپا و سایر اخبار مقطعی مربوط به چین و آمریکا) را پیش رو دارد؛ بنابراین ممکن است قیمت فلزات به تبع آن، نوسانات مقطعی را تجربه کند.
وي با بيان اينكه در بازار داخلی با توجه به چشم‌انداز تورم و رشد نرخ ارز، قیمت‌های داخلی نیز در حال تجربه کردن یک افت کوتاه‌مدت هستند، تاكيد كرد: به نظر مي‌رسد در ميان مدت قيمت‌ها افزايش يابد.
اين تحليلگر بازار سرمايه با نگاه به بودجه كلان كشور و بودجه خود شركت‌ها در رابطه با تاثيرگذاري تغييرات قيمت بازارهاي جهاني فلزات پايه بر سهام گروه فلزي خاطرنشان كرد: بودجه شرکت‌ها برای سال 92 بنا بر سنت همیشگی دارای سطح بالایی از احتیاط و محافظه کاری است و بنابراین چندان محتمل به نظر نمي‌رسد كه این نوسانات تاثیر منفی جدی بر سودآوری شرکت‌ها داشته باشد.
وي در ادامه تصريح كرد: گروه‌های معدنی و فلزی در سال 91 بازده قابل توجهي نصیب سرمایه‌گذاران کرده‌اند و طبیعتا ممکن است سرمایه‌گذاران در کوتاه مدت به سایر گروه‌ها اقبال بیشتری نشان دهند. به علاوه، در تحلیل شرکت‌های تولید کننده مواد اولیه صنعتی، باید در نظر داشت که علاوه بر تغییرات قیمت فروش، افزایش میزان تولید ناشی از بهبود کارآیی یا طرح‌های توسعه شرکت نیز می‌تواند به رشد سودآوری کمک کند و بنابراین برخی شرکت‌ها که در حال اجرای طرح‌های توسعه هستند از این منظر، رشد سودآوری را شاهد خواهند بود.
ابراهيم نژاد درباره اينكه آيا نرخ ارز و تغيير آن مي‌تواند كاهش قيمت فلزات در بازارهاي جهاني را جبران كند يا‌نه؟ عنوان كرد: طبيعي است به هر میزان که نرخ ارز افزایش یابد، کاهش قیمت جهانی جبران خواهد شد و با توجه به کاهش نسبی قیمت ارز طي دو ماه اخیر، وجود تورم و در نهایت، افزایش نرخ ارز دور از انتظار نیست.
وي با اشاره به اينكه بازار مواد اولیه صنعتی (Commodities) به طور عام و فلزات به طور خاص، همواره به عنوان یکی از پر نوسان ترین بازارها شناخته می‌شوند و سهام شرکت‌های تولیدکننده این محصولات جزو سهام فصلی یا Cyclical طبقه‌بندی می‌شوند، خاطر نشان كرد: سرمایه‌گذاران در این محصولات (و‌شرکت‌های تولیدکننده این محصولات) به طور پیوسته در معرض نوسان سودآور هستند، بنابراین تنها افرادی باید وارد این بازارها شوند که توانایی کنترل احساسات و هیجانات مقطعی خود را داشته و دستخوش حرکت گله‌ای بازار نشوند.
وي در پايان به سهامداران توصيه كرد: با تحلیل روند بلندمدت و شناخت روندهای کلان در این بازارها از نوسانات مقطعی تنها به عنوان فرصت‌های خرید سهام با ارزش ذاتی بالا، استفاده کنند.
ساز مخالف بازار داخلي با بازار جهاني
پيمان ارمغان از ديگر كارشناسان بازار فلزات اعتقاد دارد: تغيير قيمت فلزات در بازارهاي جهاني طي روزهاي اخير به عوامل مختلفي بستگي دارد كه از جمله آنها مي‌توان به انتشار آمار بيكاري و خرده فروشي در ايالات متحده، بحران بدهي‌ها در منطقه يورو و تصميمات كلان همچون فروش حجم عظيمي از ذخاير طلا توسط دولت قبرس (البته بعد از دو روز گمانه زني‌ها و اخباري مبني بر تكذيب آن از سوي دولت قبرس در صدر اخبار تلكس خبرگزاري‌ها قرار گرفت) براي پوشش زيان‌ها و بدهي‌ها و از سويي اعلام نرخ رشد اقتصادي چين اشاره كرد.
ارمغان با بيان اينكه با رو به رو شدن اقتصاد جهاني با مساله بحران بدهي‌ها، تقاضاي فلزات نيز تغيير پيدا كرده است، تاكيد كرد: تقاضاي برخي فلزات همچون مس به نوعي نشان دهنده شاخص رشد اقتصاد جهاني است و اين در حالي است كه كوچك‌ترين تغييرات در اقتصاد جهاني نيز روي روند قيمت فلزات پايه تاثير گذار است؛ به طور مثال مي‌توان به اعلام نرخ توليد ناخالص داخلي يا GDP در چين به عنوان (يكي از بزرگ‌ترين مصرف‌كنندگان و توليد‌كنندگان در بازار فلزات جهان) اشاره كرد كه به طور مستقيم روي روند دادوستدها تاثيرگذار بود.
اين كارشناس بازار فلزات با اشاره به اينكه برخلاف بازارهاي جهاني، در بازارهاي داخلي قيمت‌ها به دلايل متعدد و شرايط خاص اقتصاد كشورمان با افزايش روبهرو بوده، اظهار كرد: قيمت مس كاتد در مبادلات بورس كالا در هفته گذشته با افزايش قابل توجهي رو به رو شد، اين در شرايطي بود كه در همان زمان قيمت جهاني مس شرايط كاهشي را تجربه مي‌كرد. اين در حالي است كه بحث تعيين قيمت مس براساس نرخ مبادله‌اي يا نرخ بازار آزاد و اختلاف نظرها در اين خصوص و محدوديت سر موضوع واردات از عوامل اساسي در افزايش قيمت‌ها در دادوستدهاي مس بوده است.
ارمغان در خصوص تاثيرپذيري ديگر فلزات افزود: در بازار فولاد چون فصل آرامي براي اين بازار است، هنوز بحث تقاضاي ميلگرد و تيرآهن افزايش پيدا نكرده است اما در صنايع ديگر همچون مس، در بورس كالا تقاضا بيشتر از عرضه است و خريداران در دادوستد با هم رقابت مي‌كنند.
وي در ادامه صحبت‌هايش خاطر نشان كرد: شركت‌هاي فعال در بازار فلزات به اندازه كافي به دلايل گفته شده فروش دارند و موضوع صادرات نيز براي برخي از اين شركت‌ها با توجه به محاسبه نرخ دلار فعلا صرفه اقتصادي دارد. اين در شرايطي است كه اگر قيمت مس براساس نرخ بازار LME لندن و نرخ ارز مبادله‌اي حساب شود، مطمئنا فروش محصولات با ريزش قيمت‌ها در بازارهاي جهاني به صرفه نيست و قيمت‌ها پايين‌تر از بودجه مصوبه شركت‌ها لحاظ مي‌شود. در مجموع نوسانات جهاني با شرايط گفته شده در فروش‌هاي داخلي تاثيرگذار نيست اما شايد در بخش صادرات بتوان تا حدودي تاثير اين تغييرات را ملاحظه كرد.
ارمغان افزود: در شرايط فعلي عملا تاثيري به واسطه افت قيمت فلزات در بازارهاي جهاني ديده نمي‌شود، اين در شرايطي است كه اگر شركت‌ها ارز حاصل از فروش محصولاتشان را در اتاق مبادلات ارزي عرضه كنند و ريزش قيمت‌ها در LME لندن نيز ادامه پيدا كند، آن وقت شركت‌ها متضرر مي‌شوند.
اين تحليلگر بازار سرمايه در ادامه صحبت‌هايش تاكيد كرد: جدا از همه مباحث مطرح شده، ريزش قيمت فلزات در بازارهاي جهاني به نوعي تاثير رواني در بازارها دارد؛ اگر ريزش‌هاي سنگين داشته باشيم قيمت سهام قدرت زيادي براي اوج گرفتن ندارد اما در نهايت سودآوري شركت‌ها (با شرايط فعلي) ادامه پيدا مي‌كند.
ارمغان در خصوص تاثيرگذاري اين نوسانات بر بودجه كلان و بودجه شركت‌ها تصريح كرد: بودجه سال 92 مطرح شده و در شرايط كنوني نيز قيمت‌ها از بودجه فعلي پايين تر است اين در شرايطي است كه تعيين قيمت‌ها به كش و قوس بين دولت و صادركنندگان بر مي‌گردد، از طرفي صادركننده‌ها زير بار اين حرف كه «ارز حاصل از فروش محصولاتشان را در اتاق مبادلات عرضه كنند» نمي‌روند و از سويي دولت نيز برخلاف اين قضيه سعي در وادار كردن صادركنندگان به حضور در اتاق دارد.
به عقيده اين كارشناس بازار فلزات، اگر صادركنندگان ارز خود را با نرخ بازار آزاد به فروش برسانند و تمايلي به حضور در اتاق نداشته باشند مي‌توانند علاوه بر اينكه بودجه خود را پوشش دهند با تعديل مثبت هم مواجه شوند. اما در غير اين صورت احتمال دارد در صورت ريزش قيمت‌هاي جهاني اين گروه به تدريج با زيان روبهرو شود.
وي در خصوص اينكه گمانه‌زني‌ها در خصوص تك‌نرخي كردن ارز تا چه حد مي‌تواند بازارها را متاثر كند؟ افزود: بودجه كل كشور هنوز با ابهام رو به رو است و اين در حالي است كه مجلس به عنوان يكي از قواي سه‌گانه، موضوع تك نرخي كردن ارز را مطرح كرده كه اگر با فشارهاي مجلس اين موضوع به نتيجه برسد چه بسا وضعيت تغيير كند. اما نكته اساسي اين است كه بايد ديد با توجه به نوسانات نرخ ارز و تصميمات كلان، در نهايت چه تصميمي در خصوص ارز حاصل از فروش محصولات صادركنندگان گرفته خواهد شد.
ارمغان با اشاره به اينكه هر تصميمي در خصوص تعيين نرخ ارز مي‌تواند تمامي معادلات را بر هم بريزد، افزود: در صورتي كه ارز حاصل از فروش محصولات به نرخ بازار آزاد عرضه شود مطمئنا مي‌تواند كاهش قيمت‌ها در بازارهاي جهاني را جبران كند اما تصميمات كلان تغييردهنده وضع موجود خواهد بود.
اين كارشناس بازار سرمايه با توصيه به سرمايه‌گذاران گروه‌هاي فلزي گفت: در شرايط فعلي سهامداران بهتر است در فروش عجله نكنند و علاوه بر دو پارامتر اصلي همچون قيمت جهاني و نوسان نرخ ارز، به طرح‌هاي توسعه‌اي شركت‌ها و تصميمات كلان اقتصادي نيز توجه كنند زيرا در افزايش فروش آنها دخيل خواهد بود.
ارمغان خاطرنشان كرد: جو و فضاي رواني عامل ديگري است كه در بازار تاثيرگذار است، اما در هر صورت سهامداران نبايد احساسي عمل كنند. در سهام گروه معدني نيز توصيه مي‌شود از فروش افراطي دوري كنند و با استراتژي مجزايي كه در هر شركت نسبت به شركت ديگر فرق مي‌كند، در خريدها احتياط و از فروش‌هاي بدون منطق خودداري كنند.
تغييرات قيمت جهاني تاثير زيادي روي سهام شركت‌ها ندارد
رضا بختياري، كارشناس بازارهاي جهاني نيز درباره نوسان قيمت بازار جهاني فلزات گفت: اگر چه بازارهاي جهاني با نوسان شديدي رو به رو بوده‌اند، اما در بازارهاي جهاني افت قيمت‌ها بيش از سطح فعلي، بعيد به نظر مي‌رسد زيرا اگر قيمت‌ها بيشتر از محدوده فعلي افت كند به معناي اين است كه نرخ توليد نيز با تغييرات اساسي روبهرو است. اين در حالي است كه با توجه به شرايط اقتصاد جهاني و بحران منطقه يورو اين افت و خيزها همچنان ادامه خواهد داشت.
بختياري درباره تاثيرپذيري بازارهاي داخلي از بازارهاي جهاني تاكيد كرد: در كشور ما به دليل وجود برخي پارامترهاي برون‌زا و درون‌زا در حوزه سياسي، تعيين قيمت‌ها حداقل طي يك سال اخير براساس سازوكار بازارهاي جهاني و منطبق با آن نبوده و گاهي اوقات پيچيده تر از تصورات لحاظ شده است.
اين كارشناس بازارهاي جهاني با اشاره به اينكه محدوديت شديد واردات، نوسان نرخ ارز و جا به جايي نامناسب نقدينگي از دلايل عدم تاثيرپذيري بازارهاي داخلي از بازارهاي جهاني است، خاطرنشان كرد: با توجه به تغييرات قيمت ارز احتمال كاهش سودآوري شركت‌ها در چند ماه آينده از باب فروش محصولات بسيار پايين است. البته اين به شرطي است كه صادركنندگان، ارز خارجي دريافت كنند. شركت‌هاي صادركننده با توجه به تغييرات بازار ارز، سود مي‌برند اما آسيبي كه ممكن است به اين شركت‌ها وارد آيد موضوع بالا رفتن قيمت حامل‌هاي انرژي است. با وجود همه اين معادلات، كشش زيادي براي كاهش قيمت فلزات در بازارهاي داخلي وجود ندارد و اين نكته را نيز نبايد فراموش كنيم كه دولت قيمت بورس كالا را كنترل نمي‌كند.
وي درباره اينكه سهام گروه فلزات در آينده با توجه به تغييرات بازارهاي جهاني چه چشم‌اندازي را پيش رو خواهد داشت؟ افزود: تغييرات قيمتي در بازارهاي جهاني، همانند ساليان گذشته روي بازارهاي داخلي تاثير ندارد، زيرا نوسان نرخ ارز و موضوعات اقتصادي كشور، شرايط جديدي پيش روي سرمايه‌گذاران قرار داده است.
بختياري در ادامه افزود: با پايين آمدن قيمت ارز، سودآوري شركت‌هاي صادركننده گروه فلزات پايين مي‌آيد، اين در حالي است كه بسياري از شركت‌ها به دلايلي كه عنوان شد و اختلاف قيمتي كه با چند‌نرخي‌بودن ارز ايجاد شده، در فروش محصولات سود بالايي به دست مي‌آورند. به عنوان مثال، فولاد خوزستان و فولاد مباركه در بورس كالا محصولات خود را با شرايط مطلوبي به فروش مي‌رسانند و برخي از ديگر شركت‌ها اگر امكان صادرات داشته باشند نيز با كاهش قيمت فلزات اساسي در بازارهاي جهاني به دليل نوسان نرخ ارز، سودآوري بالايي به دست مي‌آورند، به همين خاطر كاهش قيمت فلزات اساسي در ايران و تاثير آن بر بازار سهام چندان جدي نيست.
وي با بيان اينكه مجلس در قبال افزايش شديد بهاي انرژي به راحتي نخواهد گذشت، افزود: واردات در كشور با شرايط سختي رو به رو شده اين در حالي است كه افزايش بيش از حد قيمت‌ها نيز برخلاف برنامه پنجم توسعه است اما در مجموع شركت‌هاي فلزي به دليل كمبود تقاضا و از سويي در صورت ادامه تغييرات نرخ ارز مي‌توانند به سودآوري اميدوار باشند اما نبايد فراموش كرد كه تصميمات كلان اقتصادي و عوض شدن سياست‌هاي كلان دولت مي‌تواند اوضاع را تغيير دهد.
بختياري در پايان به سهامداران توصيه كرد: سهام گروه‌هاي فلزي مناسبند و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در اين سهام بيشتر از تهديدها است. به همين دليل سرمايه‌گذاران بهتر است به طرح‌هاي توسعه اين شركت‌ها، افزايش سرمايه آنها و تكميل زنجيره برنامه‌هاي در دست اجرا توجه كنند. همچنين به توان صادراتي برخي از ديگر شركت‌ها همچون محصولات شمش و اوره توجه كرده و در نهايت تهديدها را به فرصت تبديل كنند. البته بايد به مساله «بالارفتن نرخ حامل‌هاي انرژي» و استراتژي مناسب شركت‌ها در قبال آن به عنوان موضوع افزايش هزينه‌ها در انتخاب سهام آن شركت توجه كرد.
تقاضا برای خرید سهام افزایش مي‌يابد
از سوي ديگر محمد شكوري از تحليلگران بازار سرمايه درباره كاهش قيمت‌هاي جهاني و تداوم نوسان بازار فلزات اظهار كرد: کاهش قیمت‌های جهانی در روزهای اخیر بیشتر متاثر از تغییر جریان عرضه و تقاضا در بازار طلا و ریزش شدید قیمت جهانی این فلز گرانبها است.
شكوري در ادامه افزود: از چند ماه پیش که شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ دنيا شروع به تبدیل طلا به سایر دارایی‌ها کردند، قیمت طلا وارد یک روند نزولی فرسایشی شد. انتشار آمارهای اقتصادی مناسب به‌خصوص در اقتصاد آمریکا امیدواری به بهبود وضعیت اقتصادی را افزایش و ریسک‌گریزی معامله‌گران را کاهش داد، به طوری که سرمایه‌گذاران به مرور با فروش طلا، وارد دارایی‌هایي با بازدهی بالاتر شدند، این مسائل باعث شد تقاضای طلا در برابر عرضه آن تضعیف شود.
شكوري در ادامه افزود: البته بسته شدن پوزیشن‌های بلندمدت خرید طلا با رسيدن قیمت به زیر يك هزار و 400 دلار به ازاي هر اونس باعث سرعت بیشتر کاهش قیمت اونس شد. با توجه به اینکه قیمت طلا نزدیک دو سال بالای سطح يك هزار و 550 دلار به ازاي هر اونس قرار داشت و به زیر این سطح نفوذ نکرده بود تراکمی از استاپ لاس‌ها در محدوده يك هزار و 500دلار به ازاي هر اونس ایجاد شده بود که با نفوذ طلا به این محدوده، پوزیشن‌های خرید بسته و تبدیل به پوزیشن فروش می‌شود و به یکباره فشار فروش را تشدید می‌کند.
اين كارشناس بازار سرمايه در خصوص تاثيرگذاري اين تغييرات بر بازارهاي جهاني گفت: قیمت جهانی فلزاتی همانند مس و روی که مثل طلا قابل معامله در بازارهای الکترونیکی هستند، همانطور که با طلا افزایش یافتند می‌توانند با طلا نیز پایین بیایند و بدیهی است که کاهش آنها در بازارهای جهانی در صورتی که قیمت دلار بالا نرود، می‌تواند منجر به کاهش قیمت در بورس کالا شود.
وي با اشاره به اينكه با توجه به حجم گسترده چاپ اسکناس توسط بانک‌های مرکزی برای مقابله با بحران اقتصاد جهانی که ارزش اسکناس‌های کاغذی را به شدت پایین آورده است، افزود: انتظار کاهش محسوس قیمت هم از فلزات رنگین نمی رود و در نهایت امكان دارد بازار با 10 درصد پایین تر از قیمت‌های فعلی متعادل شود.
اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين سوال كه آينده سهام گروه فلزات با اين روند كاهشي چگونه خواهد بود؟ گفت: با توجه به پی بر ای (P/E) پایین و همین طور مجامع همراه با تقسیم سود پیش رو نباید انتظار داشت که قیمت سهام این گروه با اصلاح قیمت شدیدی همراه شود، ولی طبیعتا تا زمانی‌که قیمت‌های جهانی به ثبات برسد نمی‌توان انتظار رشد قیمتی هم از آنها داشت. با توجه به اینکه قیمت‌های جهانی هم نمی‌تواند این شيب قابل توجه نزولی را ادامه دهد، اين گروه به زودی به تعادل خواهد رسید. از سويي با پتانسیل بالای شرکت‌های گروه فلزات اساسي برای رشد سودآوری به تناسب افزایش قیمت دلار، پیش‌بینی می‌شود از یک ماه آینده، تقاضا برای خرید آنها نیز افزایش یابد.
وي در خصوص اينكه تاثير كاهش قيمت‌ها در بازارهاي جهاني را در بودجه كل كشور يا بودجه شركت‌ها چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟ خاطرنشان كرد: همانطور که گفته شد روند فعلی با توجه به شرایط اقتصاد جهانی نمی تواند مداوم باشد و بنابراین نباید از کاهش شدید قیمت نفت در روزهای اخیر ترسید.
وي در پايان به سهامداران توصيه كرد: در شرایط فعلی برای فروش سهام خود عجله نکنند و منتظر وضعیت ثبات و آرامش در بازارهای جهاني شوند.