شاخص کل فرابورس طی معاملات روز گذشته با افت ۳ واحدی (۳/ ۰ درصدی) مواجه شد و در سطح هزار و ۲۰ واحدی قرار گرفت. شناسایی سود و نااطمینانی‌های سیاسی، بار دیگر موجب کاهش تحرک معامله‌گران فرابورسی شد و ارزش معاملات بازارهای اول و دوم را با کاهش محسوسی رو‌به‌رو کرد. در این میان، نمادهای پالایشی، فلزی و حمل‌ونقل بیشترین فشار را بر شاخص این بازار وارد کردند تا شاخص فرابورس برای دومین روز متوالی در مسیر نزولی حرکت کند. روز گذشته فرابورس ایران همسو با بورس تهران با افت شاخص و کاهش ارزش معاملات مواجه شد. فضای احتیاطی بازار سهام در کنار شناسایی سود منجر به افت تحرک سهامداران در بازار شده است.
از دیگر سو، بار دیگر نگرانی‌ها از بازگشت ریسک برجام به اقتصاد کشور اثر خود را در معاملات بازار سهام گذاشته است. ضمن اینکه رشد پرشتاب قیمت سهام و رونق معاملات در هفته گذشته، به شناسایی سود از سوی برخی از سهامداران انجامید و شاخص را نزولی کرد. از تحولات قابل توجه طی روزهای اخیر می‌توان به تحرکات فعالان در گروه فلزات اساسی فرابورس، به خصوص سهام شرکت آهن و فولاد ارفع اشاره کرد. حجم و ارزش معاملات «ارفع» از آخرین روز ماه گذشته رشد محسوسی را تجربه کرده است. آخرین پیش‌بینی این شرکت از سود هر سهم سال مالی جاری ۴۷ تومان است این در حالی است که این شرکت در نیمه نخست سال زیان ۴ تومانی به ازای هر سهم شناسایی کرده است.
یکی از دلایل رونق معاملات سهام آهن و فولاد ارفع را می‌توان حضور صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه زرین‌شهر در فهرست سهامداران بالاتر از یک درصد این نماد طی روزهای نخست ماه جاری عنوان کرد. طی معاملات دیروز نیز، بیش از ۷ میلیون سهم نماد آهن و فولاد ارفع به ارزش نزدیک به ۳ میلیارد تومان دست‌به‌دست شد. حدود ۷۵ درصد از حجم خرید این نماد، در اختیار دو کد حقوقی بود. علاوه بر این نماد شرکت فرآوری زغال‌سنگ پروده طبس نیز طی روزهای اخیر با رشد هم‌زمان ارزش معاملات و قیمت سهام همراه شده است. رصد معاملات این نماد از نیمه دوم آبانماه از تغییر معنادار حجم و ارزش معاملات حکایت دارد. دیروز نیز شاهد جابه‌جایی حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار «کپرور» به ارزش ۳ میلیارد و ۲۰۰ تومان بودیم؛ در حالی که میانگین حجم معاملات این نماد طی یک ماه اخیر نزدیک ۲ میلیون و ۷۰۰ سهم است. اما نکته قابل توجه همبستگی رونق معاملات و افزایش قیمت سهم این نماد با رشد قابل توجه قیمت زغال‌سنگ در بازار جهانی است. قیمت زغال‌سنگ در بنادر استرالیا طی ماه نوامبر حدود ۱۷ درصد رشد کرد. این در حالی است که کل زغال‌سنگ تولیدی «کپرور» به شرکت‌های فولادی داخلی به خصوص ذوب آهن اصفهان فروخته می‌شود که نرخ فروش نیز بر اساس قراردادهای فی‌مابین شرکت‌ها تعیین می‌شود. درخصوص روند قیمتی این نماد نمی‌توان اظهار نظر کرد. با این حال نمی‌توان به رشد قیمتی زغال سنگ به‌عنوان عامل حمایتی در سودآوری شرکت‌های زغال سنگی داخلی دلخوش بود.
از تحولات دیگر بازار می‌توان به توقف نماد معاملاتی پتروشیمی زاگرس اشاره کرد. ناظر روز گذشته نماد پتروشیمی زاگرس را به علت دریافت اطلاعات مبنی بر تعدیل بااهمیت سود برای سال مالی ۱۳۹۶ متوقف کرد. به نظر می‌رسد مقاومت پتروشیمی زاگرس در ارائه تعدیل مثبت و از طرفی رشد قیمتی پرشتاب این سهم در هفته‌های اخیر باعث شده که نهاد ناظر این نماد را به منظور شفاف‌سازی در ارائه اطلاعات متوقف ساخته است. همچنان انتظار برای ارائه عملکرد آبان وجود دارد. از نکات قابل توجه در وضعیت بنیادی این شرکت، اثر قابل توجه رشد قیمتی متانول و نرخ دلار در رشد سودآوری این شرکت است. در نتیجه این موضوع حتی می‌توان به پوشش کامل سود پیش‌بینی‌شده این سهم برای کل سال طی عملکرد واقعی ۸ ماه نخست سال امیدوار بود.
«ترین»های فرابورس
در پایان معاملات دیروز نمادهای پالایش نفت لاوان، پالایش نفت شیراز و پالایش نفت پاسارگاد در صدر فهرست نمادها با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص قرار گرفتند و جمعا ۳/ ۲ واحد از شاخص کل کاستند. در مقابل، معاملات مثبت در نمادهای پتروشیمی مارون، سهامی ذوب‌آهن اصفهان و زغال سنگ پروده طبس با تاثیر یک واحدی، مانع از افت بیشتر نماگر فرابورس شد. نماد فرآوری زغال‌سنگ پروده طبس بیشترین ارزش معاملات دیروز را به نام خود ثبت کرد. در سمت دیگر بازار، سهامداران بیشترین حجم معاملات را در نماد سهامی ذوب آهن اصفهان رقم زدند. نماد شیر پاستوریزه پگاه فارس نیز با افزایش ۴/ ۴درصدی قیمت، بیشترین رشد روزانه را در میان شرکت‌های فرابورسی ثبت کرد. همچنین در ادامه تحولات دیروز، شاهد تغییر کل مالکیت سهام به نام فعالان حقوقی بازار بودیم. به عبارت دیگر، سهامداران حقوقی طی معاملات دیروز در بازارهای اول و دوم بیشتر خریدار بودند تا فروشنده. خالص ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی در معاملات دیروز یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بود. بیشترین خالص خرید فعالان حقوقی در سهام آهن و فولاد ارفع، ریل پرداز سیر و آتیه داده پرداز صورت گرفت. از سوی دیگر، سهامداران حقیقی در نمادهای فرآوری زغال‌سنگ پروده طبس، سرمایه‌گذاری مس سرچشمه و تولید و صادرات ریشمک بیشتر در مقام خریدار ظاهر شدند.
مروری بر صنایع فرابورسی
همچنین روز گذشته شاخص ۱۲ گروه فرابورسی با رشد همراه بود. در این میان، گروه‌های استخراج زغال‌سنگ، مواد و محصولات دارویی و پیمانکاری صنعتی بیشترین رشد شاخص را تجربه کردند. از سوی دیگر، شاخص گروه فرآورده نفتی، با افت ۸/ ۲ درصدی بیشترین کاهش را در میان صنایع ۲۴ گانه فرابورس تجربه کردند. علاوه بر گروه پالایشی، شاخص گروه کانه‌های معدنی غیرفلزی و حمل‌ونقل همراه با گروه زراعت با افت بیش از ۲ درصد مواج شدند. در مجموع، طی معاملات دیروز شاخص ۱۰ گروه فرابورسی کاهش یافت و شاخص دو گروه بانک و محصولات کاغذی بدون تغییر ماند. در مجموع فعالان طی معاملات دیروز حدود ۲۲۰ میلیون برگه بهادار را به ارزش بیش از ۲۳۰ میلیارد تومان معامله کردند. حدود ۲۷ میلیارد تومان از این نقدینگی به معاملات سهم و حق تقدم در بازار اول و دوم اختصاص یافت. بیش از ۱۹۰ میلیارد تومان(معادل ۸۳ درصد) از این ارزش معاملات به اوراق اختصاص داشت و مابقی این نقدینگی به معاملات بازار پایه تعلق گرفت.