شاخص کل بورس تهران پس از ۴ صعود متوالی و افزایش بیش از ۴ هزار واحدی، روز گذشته تن به اصلاح داد و با ثبت بیشترین میزان افت از ۲۷ شهریورماه، به محدوده ۳۲۰ هزار واحدی عقب نشست. کاهش ۲/ ۲ درصد نماگر اصلی بازار سهام طی معاملات این روز در حالی رقم خورد که همچنان ارزش دادوستدها در سطوح بالایی قرار دارد.
دیروز ارزش معاملات خرد سهام حدود ۲۲۵۰ میلیارد تومان بود که از تداوم جریان پول‌های تازه در معاملات سهام حکایت دارد. به‌نظر می‌رسد همین قدرت بلامنازع نقدینگی است که پس از هر اصلاح، انگیزه خرید میان معامله‌گران را تقویت کرده و سبب می‌شود تا حدودی شاهد بازگشت قیمت سهام باشیم. روز گذشته نیز هر چند شاخص سهام حدود ۷۰۰ واحد از کف روزانه خود فاصله گرفت اما عدم بازگشت سریع روند بازار همانند وضعیتی که روزهای پیش از آن شاهد بودیم، نشان داد میل خریداران نسبت به گذشته کاهش یافته است. از این‌رو روند معاملات سهام در روز جاری و یافتن پاسخی برای این سوال که آیا عطش خریداران در معاملات سهام فروکش می‌کند یا خیر تا حدودی می‌تواند روند آتی بازار را تعیین کند.
اصلاح موقت یا ادامه‌دار؟
دیروز از ۳۲۰ نماد معامله شده در بورس تهران، ۲۵۷ نماد با قیمت پایانی منفی مواجه شدند. آخرین معاملات سهام اما برای ۲۲۷ سهم در محدوده منفی قیمت به پایان رسید و ۳۰ نماد بورسی موفق به تغییر روند قیمتی خود از منفی به مثبت شدند. در این میان ۹ نماد بورسی، پس از نوسان حدود ۱۰ درصدی به صف خرید رسیدند. امید به اصلاح روزانه و بازگشت قیمت‌ها با تکیه بر جریان پول ورودی به بورس یکی از دلایل اصلی جسارت خریداران به خرید سهام شرکت‌هایی بود که در پایین‌ترین قیمت‌های مجاز روزانه در حال معامله بودند. اما عدم بازگشت سریع روند بازار، دور تند دادوستد سهام در ساعات نخست را کم کرد و به افزایش هرچه بیشتر صف‌های فروش انجامید. در فاصله یک ربع مانده تا پایان جلسه معاملاتی دیروز، ۷۲ نماد بورسی با صف فروشی به ارزش بیش از ۲۲۰ میلیارد تومان مواجه بودند. با وجود این نسبت ارزش صف‌های فروش به ارزش معامله روزانه خبر از سنگینی صف‌های فروش نمی‌دهد که می‌تواند به راحتی با موج تقاضا برچیده شود. به‌ویژه آنکه دیروز شاهد صف خرید در ۴۰ نماد بورسی به ارزش ۱۱۳ میلیارد تومان در پایان معاملات روزانه بازار سهام بودیم.
با این حال همانطور که اشاره شد آنچه در معاملات روز گذشته جلب‌توجه می‌کرد، کاهش انگیزه خریداران در قیمت‌های اصلاح‌شده بود. به این ترتیب برخلاف روزهای گذشته که هر کاهش قیمتی، سیگنالی مثبت به متقاضیان خرید سهام می‌داد، دیروز چندان شاهد بازگشت قیمت سهام از محدوده منفی نبودیم و شاخص سهام نیز تنها ۷۰۰ واحد از کف روزانه فاصله گرفت. موضوعی که تا حدودی نشان‌دهنده فروکش عطش خرید میان معامله‌گران است. در این میان نگاهی به روند شاخص سهام از ابتدای سال تاکنون نشان میدهد این نماگر ۶بار شاهد معاملات منفی در دو روز متوالی بوده است. از این‌رو معاملات روز جاری به‌ویژه نیمه دوم بازار از اهمیت بسزایی برخوردار است و می‌تواند روند آتی این نماگر را تا حدودی مشخص کند.
در گزارش‌های پیشین«دنیای‌اقتصاد» تاکید شد، هر چند افزایش جریان ورودی نقدینگی به معاملات سهام می‌تواند رونق این بازار را به دنبال داشته باشد، اما نشانه‌هایی از اوج‌گیری هیجان در بازار را به تصویر می‌کشد. جایی که شاهد حضور پول‌های تازه و کم‌تجربه با رویای کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستیم. روند حرکت این نقدینگی جدید در معاملات امروز درصورتی‌که بتواند به برچیده شدن صف‌های فروش بینجامد، می‌تواند بار دیگر نماگر بازار سهام را به مسیر صعودی سوق دهد. در مقابل اما با افزایش هیجان سهامداران تازه‌وارد بورسی در جهت منفی و سنگین‌تر شدن صفوف فروش، امکان ادامه‌دار شدن اصلاح شاخص کل و سهام بورسی امری محتمل است.
در واقع هر چند دیروز ترس از فروش چندان عیان نبود، اما در سمت خرید نیز تقاضای موثری دیده نمی‌َشد، از این‌رو درصورتی‌که شاهد فروکش عطش خرید در بازار سهام باشیم، به چند دلیل از جمله شناسایی سود پس از کسب بازدهی بالا در پرتفوی بسیاری از معامله‌گران و همچنین برخی تحلیل‌ها از حبابی شدن قیمت سهام و تضعیف جریان نقدینگی احتمال اصلاح دنباله‌دار شاخص سهام وجود دارد. در مقابل اما برخی از فعالان بازار که کم هم نیستند معتقدند بازار سهام همچنان پتانسیل رشد بیشتر را داشته و از تقاضای مناسبی برخوردار است و در این مسیر، اصلاح امری طبیعی است. به‌خصوص درصورتی‌که خبر منفی خاصی به بازار مخابره نشود. به این ترتیب مسیر بعدی شاخص سهام وابسته به این سوال مهم است که آیا عطش خریداران فروکش می‌کند یا خیر؟
منفی‌ترین گروه‌های دیروز
روز گذشته در میان ۳۹ صنعت فعال بورسی، تنها ۵ گروه با رشد میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود همراه شدند و شاهد افت شاخص ۳۴ صنعت بورسی بودیم. به این ترتیب در حالی شاخص گروه‌های بزرگ بازار قرمزپوش شدند که برخی گروه‌های کوچک و تک‌سهمی در رتبه‌های بالای فهرست صنایع قرار گرفتند. به این ترتیب در پایان دادوستدهای دیروز گروه استخراج نفت و گاز با تک‌نماد «حفاری» با بازدهی ۴۲/ ۴ درصد در صدر این فهرست ایستاد. گروه محصولات چوبی هم با تک‌نماد «چفیبر» با رشد ۴۱/ ۴ درصدی در رتبه دوم قرار گرفت و گروه‌های محصولات کاغذی، وسایل ارتباطی و محصولات چرمی در زمره گروه‌های مثبت، رتبه‌های سوم تا پنجم را کسب کردند.
در این روز منفی اما صنایع مطرح و سودآور بورسی در ماه‌های اخیر، به اولویت‌های اصلی اصلاح تبدیل شدند. از این‌رو گروه‌هایی چون زراعت، محصولات فلزی، مواد دارویی، بانک‌ها، لیزینگی‌ها و حمل و نقل ریزش بیش از ۳ درصدی شاخص صنعت را تجربه کردند. تشکیل صف‌های فروش در نمادهای مطرح و پرمعامله روزهای اخیر بانکی که تحت‌تاثیر جو مثبت گروه با جذب نقدینگی فراوان رشدهای خوبی را در کوتاه‌مدت تجربه کرده بودند، موج پول‌های ورودی را به پاشنه آشیل این سهم‌ها تبدیل کرد. از این‌رو با وجود اینکه گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری بیشترین ارزش دادوستدها را به خود اختصاص دادند اما شاخص این گروه با افت بیش از ۳ درصدی مواجه شد.
دارویی‌ها نیز که در روزهای اخیر به واسطه انتشار اخباری از احتمال افزایش سرمایه برخی از شرکت‌های زیرمجموعه این گروه، پرتقاضا ظاهر شده و عمدتا در صف‌های خرید قرار گرفته بودند، دیروز فضایی معکوس را تجربه کردند. به این ترتیب سهام دارویی دیروز شاهد افت ۶/ ۳ درصدی میانگین قیمت‌ها بودند و با دادوستد ۲۱۱ میلیارد تومانی رتبه دوم برترین گروه صنعت از منظر ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. علاوه بر این خودرویی‌ها که طی ماه‌های اخیر جزو صنایع پرطرفدار بورسی به شمار می‌آمدند نیز با منفی شدن جو بازار فشار فروش بالایی را تجربه کردند. هرچند نمادهای این گروه جز برخی قطعه‌سازها رشدهای زیادی را از اول سال تجربه نکرده‌اند و همین امر میل به فروش بی‌محابا را کاهش میدهد. در مورد سهام گروه‌های یاد شده دیگر نیز رشدهای قیمتی، سهامداران زیادی را در موقعیت فروش قرار داده است که می‌تواند حتی با وجود اصلاح قیمت زیاد، باز هم آنها را در موقعیت فروش نگه دارد.
حرکت خلاف جهت روانکاران
روز شنبه بود که پس از اعلام نرخ پایه فرآورده‌های نفتی ویژه در مهرماه، فعالان بازار از اثر خاص نرخ‌های جدید بر سودآوری شرکت‌های پایین‌دست صنعت پالایش مانند روانکاران سخن گفتند چرا که بر اساس این نرخ‌ها، میانگین قیمت نفت از ابتدای شهریور تاکنون نسبت به میانگین قیمت نفت در بهار افت نزدیک به ۹ درصدی را نشان میدهد؛ اما به نظر می‌رسد نرخ دلار نیمایی رشد بیش از ۷ درصدی را تجربه کرده است. در چنین شرایطی نرخ برخی از فرآورده‌های نفتی مانند لوبکات نسبت به بهار افت بیش از ۱۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. این مهم سبب شد تا روز گذشته سهام گروه روانکار برخلاف جو عمومی بازار مسیر صعودی در پیش گرفته و همگی با صف خرید همراه شوند.
به گزارش «دنیای بورس»، از ابتدای تابستان بار دیگر اعتراض شرکت‌های پایین‌دست صنعت پالایش نفت را در خصوص افزایش نرخ فرآورده‌های ویژه شاهد بودیم. این اعتراض‌ها کاهش نرخ خوراک مانند افت قیمت لوبکات را به دنبال داشت. این در حالی بود که با افزایش نرخ نیمایی و بر اساس قیمت‌های جهانی انتظار برای افزایش قیمت خوراک در نرخ‌های اعلامی از سوی نهاد ناظر نرخ‌گذار وجود داشت. این موضوع در مرداد نیز محقق شد اما با اعتراض‌های انجام‌شده از سوی روانکاران شاهد عقب‌نشینی قیمت‌ها بودیم. در ادامه نیز به نظر می‌رسد قیمت خوراک بر اساس قیمت تیر اعلام شده است. این موضوع همانطور که مورد اشاره قرار گرفت می‌تواند در حمایت از سودآوری این گروه موثر باشد. در این میان نکته‌ای که برای شرکت‌های روانکار که عمده محصولات خود را در داخل کشور به فروش می‌رسانند باید مورد توجه قرار گیرد معادلات خوراک و قیمت محصول نهایی (روغن موتور) است.
سازمان حمایت مصرف‌کنندگان در برابر افزایش نرخ محصول تا زمانی می‌تواند ایستادگی کند که این موضوع به زیان تولیدکنندگان تمام نشود. از پشت پرده و محاسبات این سازمان اطلاعات دقیقی در دست نیست اما اگر نهاد نرخ‌گذاری خوراک روانکاران (لوبکات) در برابر اعتراض‌های فعالان این صنعت عقب‌نشینی کرده است این پیام را با خود دارد که اگر بنا باشد قیمت لوبکات به نرخ واقعی روز نزدیک شود (که در نهایت ناگزیر است) باید در انتظار موافقت سازمان حمایت با افزایش نرخ محصولات نیز بود. با این حال در شرایطی که فشار تورمی سنگینی ایجادشده این موارد در ملاحظات سیاسی می‌تواند کاملا کنار زده شود. بار دیگر تاکید می‌شود که این موارد بر اساس اتفاقات اخیر بوده و ممکن است پشت پرده معادلات به گونه‌ای دیگر رقم بخورد. برای مثال افت قیمت نفت به کاهش قیمت خوراک ختم می‌شود و در نتیجه به جای افزایش نرخ محصولات کاهش نرخ خوراک را در این صنعت شاهد هستیم.
در بورس کالا چه می‌گذرد؟
مهمترین دادوستدهای کالایی دیروز به رینگ فرآورده‌های نفتی اختصاص داشت. محصولات لوبکات و وکیوم باتوم بعد از وقفه چند روزه و تعیین نرخ‌های پایه برای ماه مهر دیروز مورد معامله قرار گرفتند. قیمت پایه هر دو لوبکات سبک و سنگین پالایش نفت تهران مطابق با آخرین مصوبه انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش مشخص شده و دادوستدهای آن نیز در همین سطح انجام شد. این نرخ نسبت به میانگین قیمتی فصل بهار کاهش بیش از ۱۰ درصدی را نشان میدهد. همانطور که اشاره شد این مساله می‌تواند بر سودآوری شرکت‌های پایین‌دستی اثر قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد. در قسمت محصولات صنعتی نیز مهمترین عرضه‌ها به کاتد مسی «فملی» و شمش آلومینیوم «فایرا» اختصاص داشت. حجم تقاضا با رعایت حداقل قیمت مجاز از حجم عرضه‌ها کمتر بود و به این ترتیب دادوستد هر دو محصول در سطح قیمت پایه انجام شد. از ۳ هزار تن کاتد مسی عرضه شده تقاضا برای ۶۶۰ تن در قیمت پایه ۸/ ۶۱ میلیون تومان به ازای هر تن قرار گرفت و در مقابل حجم ۳ هزار تنی شمش آلومینیوم ۲۲۰۰ تن تقاضا در قیمت پایه ۵۹/ ۲۰میلیون تومان به ازای هر تن نشست.
نبض بازار در دستان «حقیقی»ها
روز گذشته برای دوازدهمین روز متوالی، خالص خرید سهام به نام معامله‌گران حقیقی بازار رقم خورد و حدود ۲۸ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در این میان توجه سهامداران عمده به سهام گران‌تر سبب شد تا حجم خالص تغییر مالکیت‌ها به سمت معامله‌گران حقوقی بازار باشد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران خرد در نمادهای زیرمجموعه گروه مواد و محصولات دارویی رقم خورد تا شاهد جابه‌جایی حدود ۴/ ۱۵ میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی بازار باشیم. پس از آن نیز فلزی‌ها با خالص تغییر مالکیت حدود ۱۵ میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی همراه شدند. در صدر خرید معامله‌گران حقیقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت سرمایه‌گذاری توکافولاد قرار داشت. «وتوکا» دیروز با خالص خرید ۳/ ۲۱ میلیارد تومانی از سوی معامله‌گران حقیقی بازار همراه شد. تقاضا برای این شرکت زیرمجموعه گروه فلزات اساسی به میزانی بود که در پایان معاملات شاهد باقی‌ماندن صف خرید ۸ میلیارد تومانی در این شرکت بورسی بودیم. نماد معاملاتی شرکت کربن ایران از دیگر نمادهای روز گذشته بورس تهران بود که شاهد جابه‌جایی حدود ۲/ ۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۱۷ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. نماد معاملاتی گروه دارویی برکت نیز روز گذشته مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود ۲۱ میلیون سهم «برکت» به ارزش حدود ۵/ ۱۳ میلیارد تومان به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد. در آن سوی بازار اما نمادهای زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات مورد توجه سهامداران عمده قرار گرفتند و خالص خرید ۴/ ۱۴ میلیارد تومانی را ثبت کردند. در میان شرکت‌های بورسی نیز شرکت مخابرات ایران در صدر خرید معامله‌گران حقوقی بازار قرار داشت. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «اخابر» بالغ بر ۱۹ میلیون سهم به ارزش حدود ۳/ ۸ میلیارد تومان بود. نماد معاملاتی بانک پاسارگاد از دیگر نمادهای مورد توجه حقوقی‌ها طی معاملات روز یکشنبه بود. در این نماد دیروز حدود ۳۱ میلیون سهم به ارزش ۸ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد.