نیمه نخست ۹۸ در حالی با درخشش ویژه بورس در برابر رکود دیگر بازارها به پایان رسید که سود ۵/ ۱۳درصدی بورس در شهریورماه سبب شد بازدهی بازار سهام در دوره ۶ ماه نخست سال به ۶۹ درصد برسد. در همین راستا صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه به‌عنوان کانال دوم پول‌رسانی، عملکردی درخشان داشتند به‌طوری‌که ۲۳درصد کل صندوق‌های فعال در بازار توانستند بازدهی به مراتب بهتری نسبت به شاخص کل بورس کسب کنند. در این میان صندوق‌های سهامی که معیار دقیق‌تری از عملکرد نماگر اصلی بازار سهام را دارا هستند، شرایط مطلوب‌تری را سپری کردند. بر این اساس ۳۵ صندوق از مجموع ۵۸صندوق سرمایه‌گذاری سهامی (یعنی حدود ۶۰درصد)، سودی بیشتر از شاخص کل بورس نصیب سرمایه‌گذاران کردند. همچنین از دیگر موارد قابل‌توجه در شهریورماه می‌توان به عملکرد منفی صندوق‌های کالایی اشاره کرد. به‌جز صندوق‌های مزبور، ۱۵۳صندوق دیگر با روندی مثبت همراه شدند.
در حالی این روزها شاهد رکوردشکنی‌های پی‌در‌پی شاخص کل بورس، ثبت آمارهای جدید در ارزش معاملات خرد روزانه و رشد قیمت سهام مبادله شده در بازار سهام هستیم که این امر در کنار رکود حاکم در بازارهای موازی سبب شده تا موج بزرگی از سرمایه‌گذاران و نقدینگی جدید از سوی این فعالان به سمت بازار سهام شکل گیرد. هر چند ورود نقدینگی از سمت گروه تازه، نوید رونق بازار سهام را میدهد، اما نشانه‌هایی از اوج‌گیری هیجانات در بازار را به تصویر می‌کشد. جایی که شاهد حضور فعالان پول‌های تازه و کم‌تجربه با رویای کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستیم. بسیاری از این سهامداران جدید، به دلیل عدم آشنایی با مبانی ارزندگی و زمین بازی، ملاک تصمیم‌گیری خود را بر اساس روندهای معاملاتی و هیجانات قرار می‌دهند. در این راستا بارها «دنیای‌اقتصاد» در گزارش‌های پیشین خود به این موضوع اشاره کرده که سرمایه‌گذاران جدید و تازه‌واردان به بورس که چندان اطلاعات زیادی از نحوه معامله مستقیم در بازار ندارند، توصیه می‌شود که از طریق مسیر دوم سرمایه‌گذاری در بورس یا همان خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری به بازار وارد شوند.
جزئیات دقیق از بازدهی صندوق‌ها
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه نشان میدهد که در حال‌حاضر تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در کشور ۱۵۶ صندوق است. در این آمار، تعداد ۵۴ صندوق سرمایه‌گذاری بادرآمد ثابت، تعداد ۵۷ صندوق سرمایه‌گذاری در سهام، ۱۸ صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، ۲۳صندوق قابل‌معامله و چهار صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر کالا و عمدتا در زمینه سکه طلا فعال هستند.
در این میان همان‌طور که عنوان شد از مجموع صندوق‌های مزبور تنها صندوق‌های کالایی با روندی منفی همراه شده و مابقی این نهادهای مالی با بازدهی مثبت روبه‌رو شدند. در این راستا صندوق‌های سهامی گوی سبقت را ربودند. عملکرد صندوق‌های سهامی با توجه به ساختار آنها که عمدتا در خرید سهم فعال است، شباهت بیشتری به شاخص کل بورس دارد و معیار دقیق‌تری برای ارزیابی خواهد بود. به این ترتیب ۶۰درصد از صندوق‌های سهامی از شاخص اصلی بازار سهام سبقت گرفتند. در حالی بازدهی شاخص بازار سهام در شهریورماه به ۵/ ۱۳درصد رسید که بعضا برخی صندوق‌های سهام بازدهی در حدود ۲۵درصد را نیز به نمایش گذاشتند.
رصد صندوق‌های سهامی
بررسی برترین صندوق‌های سهامی نشان میدهد که صندوق مشترک بورسیران با کسب بازدهی ۱۴/ ۲۴درصدی به‌عنوان برترین صندوق در شهریورماه شناخته شد. این صندوق در نیمه نخست سال جاری نیز توانست سودی بالغ بر ۵/ ۱۲۷درصد نصیب سرمایه‌گذاران کند. بررسی پرتفوی این صندوق نشان از آن دارد که بیش از ۹۵درصد از سرمایه‌گذاری‌ها به خرید سهام اختصاص داشته که بخش عمده‌ای از آن در صنعت بانکی بوده است. همچنین خرید سهام فلزات اساسی و صنایع غذایی و محصولات شیمیایی از دیگر صنایع موردتوجه مدیران سرمایه‌گذاری این صندوق بوده است.
در ادامه این روند نیز صندوق سرمایه‌گذاری دماسنج با کسب بازدهی ۸/ ۲۲درصدی ماهانه و ۱۲۰درصدی در نیمه نخست سال قرار دارد. این صندوق نیز مطابق با صندوق بورسیران تقریبا از پرتفوی مشابهی برخوردار است. دو صندوق مزبور تحت مدیریت شرکت کارگزاری بورسیران فعال هستند. در همین راستا صندوق‌های مشترک بانک خاورمیانه، گنجینه رفاه و بانک توسعه تعاون از دیگر صندوق‌های سهامی برتر در ماه گذشته بودند که هر کدام بازدهی بیش از ۲۰درصدی را به نمایش گذاشتند. تمامی صندوق‌های مزبور توانستند نیمه نخست سال جاری را با ثبت بازدهی بیش از ۱۰۰درصدی پشت سربگذارند. در ادامه این روند نیز صندوق‌های سهم آشنا، مشترک ذوب‌آهن نویرا و مشترک افق روشن کارگزاری بانک خاورمیانه سودی در محدوده ۱۹درصد را نصیب سرمایه‌گذاران کردند. صندوق‌های مشترک سرمایه دنیا، آوای ثروت کیان و کارگزاری پارسیان از دیگر صندوق‌های برتر در ماه گذشته بودند.
چه خبر از درآمد ثابت‌ها؟
بررسی صندوق‌های درآمد ثابت در شهریورماه نیز نشان میدهد که مشترک صبای هدف با ثبت بازدهی ۶درصدی برترین صندوق در این حوزه بوده است. صندوق مزبور در دوره ۶ماهه نخست سال‌جاری سودی بالغ بر ۵/ ۲۸درصد کسب کرد. صندوق‌های با درآمد ثابت تصمیم و نیکوکاری دانشگاه الزهرا (س) نیز با ثبت بازدهی در محدوده ۴درصد و دو صندوق مشترک پیروزان و مشترک نوین‌نگر آسیا نیز با ثبت سودی بالغ بر ۳درصد از دیگر صندوق‌های برتر در شهریورماه بودند.
برترین‌ها در حوزه مختلط
نگاهی به برترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط نیز نشان میدهد که تمامی صندوق‌های فعال در این حوزه نیز در ماه گذشته با روندی مثبت همراه بودند. در این میان مشترک آسمان خاورمیانه توانست سودی در حدود ۵/ ۱۲درصد شناسایی کند. بازدهی این صندوق در نیمه نخست سال نیز بالغ بر ۷۰درصد بود. در ادامه این روند صندوق‌های یکم نیکوکاری آگاه، مشترک کوثر و نیکوکاری میراث ماندگار پاسارگاد قرار داشتند که هر کدام سودی در محدوده ۱۱درصد کسب کردند.
نگاهی به ETFها
در میان صندوق‌های قابل معامله یا همان ETFها نیز دو صندوق توسعه اندوخته آینده و هستی‌بخش آگاه در فهرست برترین‌ها جای گرفتند. به‌طوری‌که اولی سودی بالغ بر ۵/ ۱۷درصد و صندوق هستی‌بخش آگاه نیز بازدهی ۲/ ۱۶درصدی را کسب کردند. ولی همان‌طور که عنوان شد صندوق‌های قابل‌معامله کالایی که عمدتا در زمینه طلا و سکه فعالیت دارند، با روندی منفی همراه بودند. در حالی قیمت سکه با کاهش ۱/ ۲درصدی در شهریورماه روبه‌رو شد و نرخ هر سکه تمام به ۴میلیون و ۶۰هزار تومان رسید که صندوق‌های مزبور نیز فعالیتی مشابه داشتند. به‌طوری که در این میان صندوق در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای مفید در این ماه با زیان ۲۷/ ۴درصدی مواجه شد. زیان ۴درصدی صندوق پشتوانه طلای لوتوس و در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای کیان از دیگر عملکردهای این صندوق‌ها در ماه گذشته بود. ضمن اینکه صندوق با پشتوانه سکه طلای زرافشان امید ایرانیان نیز زیان ۸۷/ ۳درصدی را به نمایش گذاشت. صندوق‌های مزبور در نیمه نخست سال جاری نیز عملکردی منفی در کارنامه خود ثبت کردند.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در همین راستا، مونا حاجی علی‌اصغر از فعالان بازار سرمایه در گفت‌وگو با «سنا» با اشاره به مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها گفت: امکان برداشت بدون نرخ شکست، شفافیت اطلاعات، نرخ بازدهی تقریبا ثابت (ریسک نوسان شدید بازدهی در مقایسه با انواع صندوق‌های دیگر کمتر است)، معافیت مالیاتی و خرید و فروش (صدور و ابطال) راحت از مزایای سرمایه‌گذاری در این ابزار‌های مالی است. وی در ادامه افزود: با توجه به حضور فعال صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ۱۰سال گذشته، تا پایان تیر سال جاری تعداد ۲میلیون و ۱۳۶هزار نفر (مجموع اشخاص حقیقی و حقوقی) در صندوق‌های کشور منابع خود را سرمایه‌گذاری کرده‌اند که از این تعداد حدود ۹۸ درصد معادل ۲میلیون و ۱۰۲ نفر در صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری داشته‌اند. از افرادی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری داشته‌اند ۹۰ درصد مشتریان حقیقی و ۱۰ درصد مشتریان حقوقی بوده‌اند.
وی در ادامه حجم منابع سرمایه‌گذاری شده در صندوق‌های فعال در بازار سرمایه را مورد بررسی قرار داده و توضیح داد: آمارها بیانگر آن است که حدود ۹۷ درصد از منابع جمع‌آوری شده در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمدثابت جمع‌آوری شده است.