شاخص کل فرابورس ایران طی هفته گذشته از پنج جلسه معاملاتی، چهار روز را در مدار صعودی به سر رساند. به این ترتیب با بازدهی هفتگی بیش از ۸/ ۲ درصدی فرابورس، رشد شاخص کل این بازار از ابتدای سال‌جاری به ۸۰ درصد رسید. به‌نظر می‌رسد این رشد بیش از هر چیزی در پی گزارش عملکرد شرکت‌ها در آبان ماه و سیگنال‌های مثبت مخابره شده از بازارهای جهانی باشد. این عوامل خود دلیلی شدند تا طی هفته قبل شاهد رشد ارزش معاملات فرابورس ایران هم باشیم. به‌طوری که ارزش معاملات بازارهای سهامی فرابورس ایران طی هفته قبل در قیاس با آخرین هفته آبان ماه شاهد رشد ۵۷ درصدی ارزش معاملات بودند. در این میان اوراق بدهی بیش از ۴۱ درصد از ارزش کل معاملات را به خود اختصاص دادند و میانگین نرخ سود در این بازار نیز در سطح ۲۰ درصد قرار گرفت.
صنایع فعال فرابورسی
در هفته گذشته فعال‌ترین صنایع سهامی فرابورس، زراعت، محصولات کاغذی و مواد دارویی بودند. مجموع ارزش بازار کل سهم‌های فرابورسی در پایان هفته گذشته به ۳۳۴ هزار ۵۵۶ میلیارد تومان رسید. در این بین سهم صنعت زراعت سهمی نزدیک به ۲ درصد از ارزش بازار کل‌های فرابورسی را به خود اختصاص داده است. این درحالی است که این صنعت سهمی ۱۰ درصدی از ارزش معاملات سهام فرابورسی طی هفته قبل داشت. به‌نظر می‌رسد این اقبال بالا به سهم‌های زراعی از آن جهت باشد که اغلب این شرکت‌ها طی ماه گذشته در قیاس با مهر ماه با رشد مبلغ فروش همراه شده‌اند. گروه تک نماد محصولات کاغذی نیز به‌‌رغم سهم کمتر از ۹/ ۰درصدی از ارزش بازار کل سهم‌های فرابورسی، ۸ درصد از ارزش معاملات خرد سهامی فرابورس ایران را به خود اختصاص داد. «چکاپا» به‌عنوان تنها نماد فرابورسی ایران گروه طی هفته گذشته با ارزش معاملاتی بالغ بر ۲۶۲ میلیارد تومان، در صدر فهرست نمادها با بیشترین ارزش معامله در فرابورس ایران ایستاد. این حجم از معاملات دلیلی شد تا ارزش بازار صنایع کاغذ پارس طی هفته گذشته حدود ۱۷درصد افزایش یابد. به این ترتیب «چکاپا» طی ۲۱ جلسه معاملاتی گذشته با رشد ۶۵ درصدی همراه شده است. این رشد پرشتاب ارزش بازار صنایع کاغذ پارس درحالی در هفته گذشته ادامه یافت که این شرکت در آبان‌ماه با افت بیش از ۸/ ۲ درصدی درآمد عملیاتی در قیاس با مهر ماه مواجه شده است. در همین راستا می‌توان خاطر نشان ساخت که مبلغ فروش «چکاپا» در ماه گذشته با افت بیش از ۴۷ درصدی در قیاس با متوسط ماهانه نیمه نخست سال مواجه شده است.صنعت مواد دارویی هم طی سال‌جاری همیشه از پرمعامله‌ترین گروه‌های بازار بوده است و طی این مدت بسیاری از این دسته از سهم‌ها به رشدهای چند صد درصدی دست یابند. این صنعت با رشد ۸/ ۸ درصدی ارزش بازار خود طی هفته گذشته، توانست سهم خود از کل ارزش بازار سهم‌های فرابورسی را به بیش از ۱/ ۴ درصد برساند. این درحالی است که سهم ارزش معاملات این گروه از کل ارزش معاملات سهام فرابورسی ۸ درصد بود. به‌نظر می‌رسد این اقبال بالا به سهم‌های دارویی طی سال‌جاری در پی عواملی مانند افزایش نرخ‌های بالای مواد دارویی، شایعاتی مبنی بر حذف ارز ارزان این صنعت و اخیرا هم افزایش سرمایه شرکت‌های داروساز باشد.
سهم ۴۰ درصدی اوراق بدهی از کل دادوستدها
از نکات قابل‌توجه معاملات فرابورس ایران در هفته منتهی به ۶ آذرماه، رشد قابل‌توجه حجم و ارزش دادوستدها در بازار ابزارهای نوین مالی بود. به این ترتیب در هفته مورد بررسی حجم و ارزش معاملات در این بازار به ترتیب با افزایش ۷۵ و ۲۴۰ درصدی همراه شد. از این‌رو بازار مذکور که از معاملات اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن تشکیل شده است، با دادوستد ۳۰۴ میلیارد تومانی در یک هفته، بیش از ۴۵ درصد ارزش کل معاملات فرابورس ایران را از آن خود کرد. در این میان اوراق بدهی با معامله ۲۷۷ میلیارد تومانی، بیشترین سهم دادوستدها را در بازار مورد اشاره به خود اختصاص داد. این اوراق در هفته منتهی به ۶ آذرماه با رشد ۳۰۹ درصد ارزش معاملات نسبت به هفته ماقبل همراه شد. در تحولات بازار بدهی در هفته‌ای که گذشت می‌توان به عرضه اسناد خزانه اسلامی در نماد «اخزا۸۱۳» در بازار ابزارهای نوین مالی اشاره کرد. هر ورقه از این سری اسناد خزانه اسلامی در جریان عرضه آن، ۵۹۰ هزار ریال قیمت خورد و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ سررسید خواهد شد. مبلغ کل این اوراق ۱۰ هزار میلیارد ریال بود. همچنین امروز (شنبه ۹ آذرماه) ۵ میلیون ورقه اوراق خزانه اسلامی در نماد «اخزا۸۰۱» به سررسید ۲۳ تیرماه ۹۹، در بازار اوراق بدهی فرابورس ایران مورد عرضه قرار خواهد گرفت. در هفته گذشته میانگین نرخ سود موثر اوراق مورد معامله در بازار بدهی در سطح ۲۰ درصد قرار گرفت. این درحالی است که در روزهای میانی این هفته شاهد کاهش نرخ مذکور به کانال ۱۹ درصدی نیز بودیم. در شرایط فعلی رونمایی از جزئیات بودجه دولت برای سال آینده به مهمترین مساله فعالان اقتصادی خاصه اهالی بازار سرمایه مبدل شده است. در این راستا افزایش ریسک ناشی از سیاست‌های پولی، ارزی و مالیاتی در چشم‌انداز بودجه ۹۹ عاملی است که توزیع نقدینگی را در فرابورس دستخوش تغییراتی کرده است. اهمیت این سند مالی برای اوراق خزانه را باید از رهگذر چشم‌انداز نرخ‌های مهمی چون نرخ ارز مرجع، نرخ سود سپرده و اخیرا نرخ مالیاتی و همچنین مساله اصلاح قیمت حامل‌های انرژی رصد کرد. جهت‌گیری خاص سیاست‌گذار در تعیین هر کدام از این قیمت‌ها می‌تواند سرنوشت بازارهای دارایی، از جمله سپرده بانکی، سهام و اوراق بدهی را تغییر دهد. این مهم پیش‌تر در گزارش «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «رمز جذابیت اوراق بدهی» به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت.
کاهش قیمت «تسه»ها
در هفته‌ای که گذشت ۳۵۰ میلیون ورق تسهیلات مسکن جمعا به ارزش ۳/ ۱۴ میلیارد تومان در فرابورس ایران مورد دادوستد قرار گرفت. در عین حال حجم و ارزش دادوستد اوراق مذکور نیز در مقیاس هفتگی به ترتیب با افت ۱۶ و ۱۹ درصدی مواجه شد. در این هفته شاهد کاهش قیمت «تسه»ها بودیم. از این رو «تسه۹۶۱۰» با افت قیمت ۹/ ۱ درصدی، بار دیگر به سطوح کمتر از ۴۰ هزار تومان نزول کرد.در میان تحولات اثرگذار بر این بازار، آخرین گزارش دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، نشان از رشد ۱۵ درصدی تعداد معاملات آبان ماه (نسبت به مهر) و همچنین تداوم روند نزولی قیمت واحدهای مسکونی دارد. براساس آمار اعلامی از سوی بانک مرکزی برای معاملات آبان‌ماه بازار مسکن شهر تهران نیز تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به ۱/ ۴ هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل ۵/ ۱۹ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۷/ ۴۰ درصد کاهش نشان میدهد. به این ترتیب حجم معاملات مسکن که در تابستان افت محسوسی را تجربه کرده بود، در دو ماه اخیر بر مدار صعودی قرار گرفته است. با وجود این به نظر می‌رسد به سبب رشد قابل‌توجه بهای مسکن در سال‌های اخیر و عدم کفاف تسهیلات مسکن اعطایی برای خرید واحد مسکونی، از میزان اقبال به اوراق «تسه» نیز به شکل قابل‌توجهی کاسته شده است. از این‌رو به‌نظر می‌رسد تنها افزایش سقف وام مسکن که چندی پیش از سوی مدیرعامل بانک مسکن نیز مورد اشاره قرار گرفت می‌تواند سبب بازگشت توجه به اوراق «تسه» شود.