فرابورس ایران در هفته گذشته صحنه رشد تقاضای سهام و اوراق بدهی بود. شاخص کل فرابورس در این هفته رشد ۴/ ۲ درصدی را ثبت کرد و در پایان معاملات چهارشنبه سطح ۴۱۶۰ واحدی را در اختیار گرفت. با صعود این هفته، فاصله نماگر کل فرابورس از سقف تاریخی (در روز هشتم مهرماه) به ۴/ ۳ درصد کاهش یافت. روزشماری برای انتشار لایحه بودجه سال بعد در کنار سیگنال‌های ارسالی از بازار ارز را باید از عوامل محرک تقاضای سهام و تداوم رشد هفتگی شاخص این بازار قلمداد کرد. از سوی دیگر، در بازار بدهی نیز با وجود ترافیک عرضه اولیه «اخزا»ها، قیمت اوراق خزانه روندی صعودی طی کرد و میانگین نرخ سود موثر در این بازار را تحت فشار گذاشت.
صعود فرابورس در توزیع نامتوازن پول‌ها
سهام فرابورسی در هفته گذشته به‌طور عمومی متاثر از فضای صعودی حاکم بر بازار ارز کار خود را پیش بردند. در این هفته، افزایش عمومی سطح تقاضا قیمت اکثر قریب به اتفاق سهم‌ها را به سطوح بالاتر هدایت کرد و به این ترتیب، شاخص کل این بازار به بالاترین ارتفاع از ۲۱ مهرماه دست یافت. بخش عمده رشد قیمت‌ها در این هفته مرهون فعالیت پررنگ سهامداران خرد در سمت تقاضا بود. به عبارت دیگر، پیوستن ۱۰۴ میلیارد تومان از سرمایه سهامداران خرد به جریان معاملات بازارهای اول و دوم فرابورس در رشد قیمت‌ها نقش عمده‌ای داشت. فعالان حقیقی فرابورس در ۱۱ روز کاری اخیر حضور پررنگی در سمت خرید داشته و مالکیت ۲۸۵ میلیارد تومان از سهام را به نام خود ثبت کرده‌اند. افزایش نرخ‌های ارز، بهبود تقاضا برای محصولات پایه در بورس کالا و همچنین انتظارات مثبت از ارقام کلیدی لایحه بودجه در سال بعد شرایطی فراهم کرد تا تقاضای سهام فرابورسی جبهه‌بندی مستحکمی را طی این هفته تشکیل دهد. یکی از ویژگی‌های جالب توجه معاملات هفته قبل، توزیع نامتوازن پول‌ها در بین صنایع مختلف فرابورسی بود. بخش عمده جریان نقدینگی طی این هفته در گروه‌هایی به گردش در آمد که از حیث ارزش بازار جزو صنایع کوچک‌تر فرابورسی دسته‌بندی می‌شوند. برای مثال، می‌توان به صدرنشینی گروه تک‌سهمی محصولات کاغذی در جدول ارزش معاملات خرد صنایع اشاره کرد. حدود ۳۹۰ میلیارد تومان سهم نماد گروه صنایع کاغذی پارس (چکاپا) در این هفته در بین سهامداران دست به دست شد. جابه‌جایی ۸ درصد از کل ارزش معاملات خرد در سهام شرکتی که کمتر از یک درصد از ارزش کل بازار را در اختیار دارد، به خوبی توزیع نامتوازن نقدینگی در بازار فرابورس را نشان میدهد. به گزارش سایت تحلیلی «دنیای بورس» معاملات پرحجم و صعود چشمگیر قیمت سهام کاغذ پارس را باید نتیجه انتظار برای راه‌اندازی طرح جدید تولید ظروف سلولزی دانست. اما نکته نگران‌کننده این است که سهام این شرکت در غیاب تصویر روشن و قابل برآورد از آینده این طرح و اثر آن بر سودآوری شرکت رشد می‌کند. این ابهام با شفاف‌سازی کلیشه‌ای شرکت در توضیح نوسان قیمت سهام در هفته گذشته بیشتر از پیش شد. با وجود این، ابهام و تاخیر در شفاف‌سازی به‌طور عمومی بهانه خوبی برای تحریک تقاضا در بازار به‌شمار می‌رود و همین امر ضمن جذب بخشی از جریان پول می‌تواند ریسک بالای معاملات را پس از رشد رشد حدود ۱۰۰ درصدی قیمت از ابتدای پاییز به‌دنبال داشته باشد. البته توزیع نامتوازن نقدینگی تنها منحصر به این تک‌سهم فرابورسی نبود. گروه دارو هم که فقط ۳/ ۳ درصد از کل ارزش بازار فرابورس را در اختیار دارد، در این هفته بیش از ۸ درصد از جریان نقدینگی را به نام خود ثبت کرد و در رتبه دوم جدول صنایع فرابورس از حیث ارزش معاملات خرد قرار گرفت. بزرگ‌ترین صنایع فرابورسی، یعنی پتروشیمی و فلزات در این هفته در رتبه سوم و چهارم این جدول قرار گرفتند تا وجه ناهمگن معاملات خودنمایی بیشتری پیدا کند.
وعده دو عرضه اولیه
از دیگر رویدادهای مهم فرابورس در هفته گذشته وعده عرضه اولیه قریب‌الوقوع سهام دو شرکت دیگر در فرابورس بود. به گزارش مدیریت ارتباطات فرابورس ایران، افسانه اروجی، معاون بازار شرکت فرابورس درخصوص شرکت‌های آماده عرضه اعلام کرد که طی هفته قبل جلسه هماهنگی با مدیران و سهامداران شرکت ذوب روی اصفهان (شرکت باما) که با احراز شرایط پذیرش از ۱۳ آبان در بازار دوم این بورس درج شده و در صف عرضه اولیه ۱۰ درصدی ایستاده، برگزار و پیش‌بینی می‌شود فرآیند واگذاری این سهام تا اواخر آذرماه انجام شود.
به گفته اروجی شرکت صنعتی دوده فام هم که ۱۷ شهریور ماه با نماد «شصدف» درج شد و جزو واحدهای تجاری تحت مدیریت شرکت گسترش پایا صنعت سینا وابسته به بنیاد مستضعفان است، به احتمال زیاد پس از اعمال برنامه افزایش سرمایه و طی مراحل قانونی، ۲۰ درصد از سهام آن برای اولین بار در فرابورس ایران عرضه خواهد شد. اروجی همچنین عنوان کرد که نماد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی که ۲۳ مرداد از تابلو الف بازار پایه به بازار دوم معاملات منتقل و درج شد، گشایش می‌یابد.
فشار عرضه در بازار قرضه‌ها
بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس طی هفته قبل میزبان سه مرحله دیگر از اوراق خزانه بود. دو مرحله از این اوراق که سررسید طولانی‌تری (زمان مانده تا سررسید «اخزا۸۰۴» و «اخزا۸۱۲» یک‌سال و نیم و دو سال بود) داشتند، نرخ سود موثر ۲۲ و ۶/ ۲۱ درصدی را در روز عرضه اولیه به ثبت رساندند. در ادامه ترافیک عرضه اوراق خزانه، قرار است یک مرحله دیگر از اوراق خزانه در نماد «اخزا۸۰۸» امروز - شنبه ۱۶ آذر ۹۸- در فرابورس ایران عرضه شود. با وجود افزایش عرضه در بازار اوراق خزانه، برتری ادامه‌دار تقاضا باعث شد تا میانگین قیمت در این بازار طی هفته قبل روند رو به رشدی را سپری کند و به این ترتیب، نرخ سود موثر را تحت فشار قرار دهد. متوسط نرخ سود موثر اوراق خزانه که کار خود را در هفته قبل از سطح ۲/ ۲۰ درصد آغاز کرده بود، طی هفته افت ۳/ ۰ واحد درصدی را تجربه کرد و در پایان معاملات روز چهارشنبه به سطح ۹/ ۱۹ درصد تنزل کرد.