از نیمه دوم بازار روز یکشنبه در پی افزایش فشار فروش ناشی از شناسایی سود شاهد تغییر روند شاخص کل فرابورس ایران بودیم درحالی که دماسنج اصلی فرابورس معاملات روز یکشنبه را با رشد بیش از ۶۶ واحدی آغاز کرده بود، در نهایت با رشد ۲۲ واحدی کار خود را به پایان رساند. این روند تا ساعت نخست معاملات روز گذشته هم ادامه یافت. به‌طوری که نیم ساعت پس از آغاز به کار بازار سهام افت روزانه نماگر اصلی فرابورس به بیش از ۳۴ واحد رسید. اما با خروج معامله‌گران ریسک‌گریزتر از جریان معاملات بار دیگر شاهد صعودی شدن شاخص کل فرابورس ایران بودیم و در پایان ساعت کاری بازار سهام این نماگر به رشد ۱۲ واحدی دست یافت. در این میان رشد قیمتی بزرگ‌ترین شرکت فرابورس (مارون) و برخی دیگر از نمادها مانند «شاوان» و «مادیرا» در رشد شاخص فرابورس موثر بودند.
تعداد معاملات فرابورس ایران طی روز گذشته به نزدیکی ۳۰۵ هزار مرتبه رسید. با این اوصاف متوسط تعداد معاملات در ماه جاری از ۲۹۰ هزار مرتبه عبور کرد. این درحالی است که طی هر جلسه معاملاتی در آبان‌ماه به‌طور میانگین شاهد کمتر از ۲۰۷ هزار معامله در فرابورس ایران بودیم. به عبارتی دیگر با رونق دوباره بازار سهام از اوایل ماه جاری شاهد رشد بیش از ۴۰ درصدی تعداد معاملات در فرابورس ایران هستیم که می‌تواند نشان از افزایش فعالیت معامله‌گران خرد داشته باشد. طی همین مدت شاهد رشد ۷۲ درصدی متوسط ارزش معاملات فرابورس ایران هستیم، به‌طوری که میانگین این متغیر از حدود ۹۴۳ میلیارد تومان در ماه گذشته به ۱۶۱۹ میلیارد تومان در آذرماه رسیده است. به اعتقاد کارشناسان، رشد نرخ ارز از اواخر آبان ماه، بهبود قیمت کالاها در بازارهای جهانی، عدم تهدید بازار سهام توسط لایحه بودجه ۹۹ و همچنین پابرجا ماندن انتظارات تورمی بورس‌بازان موجب شده تا بازار سهام، به‌عنوان جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری سال ۹۸، بار دیگر مورد هجوم سرمایه‌های خرد قرار بگیرد.
رونق کالایی فرابورس ایران
با رشد روز گذشته شاخص کل فرابورس ایران، بازدهی این بازار از ابتدای سال‌جاری به حدود ۹۹ درصد رسید. بیش از ۵/ ۱۳ درصد از این رشد از ابتدای آذر ماه طی ۱۸ جلسه معاملاتی رقم خورده است. بخش عمده‌ای از این رشد به‌واسطه رونق نمادهای کامودیتی‌محور بازار سهام بوده است. این در شرایطی است که از ابتدای سال‌جاری این دسته از نمادها رشدهای کمتری را به ثبت رسانده بودند و حامیان اصلی شاخص کل، شرکت‌های بزرگ غیرکالایی بودند. اما این بار به‌واسطه رونق کامودیتی‌ها در بازار جهانی و رشد نرخ ارز، این دسته از شرکت‌ها بار دیگر به فهرست اثرگذارترین نمادها بر شاخص کل فرابورس ایران بازگشته‌اند. در همین راستا طی روز گذشته هم شاهد قرارگیری نمادهایی مانند «مارون»، «هرمز»، «شاوان»، «کگهر»، «ذوب» و «شپاس» در سطوح بالای فهرست نمادها با بیشترین اثرگذاری بر شاخص کل فرابورس ایران بودیم. البته سه نماد «هرمز»، «کگهر» و «ذوب» با افت قیمتی خود موجب فشار بر نماگر اصلی فرابورس ایران شدند. در همین راستا طی ماه جاری شاهد پرمعامله‌تر شدن نمادهای کالامحور بورس تهران هستیم. به‌طوری که طی روز گذشته سه نماد «ذوب»، «فرزین» و «شاوان» در بین ۵ نماد با بیشترین ارزش معامله قرار گرفتند.
طی روز گذشته شاهد فعالیت گسترده بورس‌بازان حقیقی در سمت خرید سهام بودیم، به‌طوری که مالکیت ۴۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان از سهم‌های فرابورسی به این دسته از معامله‌گران منتقل شد. بیشترین میل حقیقی‌ها به نمادهایی مانند «شاوان»، «فرزین» و «بزاگرس» بود. به‌طوری که تغییر مالکیت «شاوان» حدود ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، «فرزین» هم ۱۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان و «بزاگرس» نیز حدود ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به سمت سهامداران حقیقی بود. در طرف مقابل نیز معامله‌گران حقوقی در سهم‌هایی مانند «وملل» با ۵ میلیارد و ۲۲۵ میلیون تومان، «چکاپا» با ۳ میلیارد و ۵۲۳ میلیون تومان و «شغدیر» نیز با ۲ میلیارد و ۸۶۰ میلیون تومان مالکیت خود را افزایش دادند.
«شاوان» طی روز گذشته با اقبال بالای معامله‌گران حقیقی همراه شد. به‌طوری که بیش از ۹۰ درصد از سهم‌های عرضه شده این نماد توسط معامله‌گران حقیقی خریداری شد. به نظر می‌رسد این اقبال بالا به «شاوان» و تشکیل صف برای خرید آن در پی صورت‌مالی حسابرسی شده ۶ ماهه منتهی به شهریور سال‌جاری این شرکت باشد. این اطلاعیه که بعدازظهر روز یکشنبه منتشر شد خبر از سود خالص ۵۱۳ میلیارد تومانی پالایش نفت لاوان طی نیمه نخست سال‌جاری میدهد. این درحالی است که شرکت در گزارش حسابرسی‌نشده خود خبر از سود کمتر از ۴۴۲ میلیارد تومانی داده بود. به عبارتی دیگر شاهد رشد ۲/ ۱۶ درصدی سود شناسایی شده شرکت هستیم. درحالی سود شش ماهه «شاوان» به ۵۱۳ میلیارد تومان رسیده است که این شرکت طی مدت مشابه در سال گذشته کمتر از ۱۱۳ میلیارد تومان سود خالص داشت. نکته جالب توجه‌تر نیز رشد نزدیک به ۷۰ درصدی سود نیمه نخست پالایش نفت لاوان در قیاس با کل سود خالص این پالایشگاه در سال ۹۷ است.
در معاملات دیروز «چکاپا» دوباره به مدار منفی معاملات بازگشت و طی ساعاتی هم شاهد مازاد عرضه در کف قیمتی مجاز روزانه بود. در نهایت نیز ارزش بازار گروه صنایع کاغذ پارس با افت ۴/ ۴ درصدی مواجه شد و اثر منفی ۲/ ۲ واحدی بر شاخص کل فرابورس بر جای گذاشت. این درحالی است که «چکاپا» با بهانه‌های تکراری از اوایل آبان ماه تا اواسط ماه‌جاری به رشد بیش از ۷۴ درصدی دست یافته بود. اما بعد از آن طی سه جلسه معاملاتی پیاپی این نماد با صف‌های فروش سنگین مواجه شد و طی این ۳ روز کاری با افت ۴/ ۱۳ درصدی مواجه شد. البته بعد از این اصلاح «چکاپا» از روز شنبه هفته جاری بار دیگر مورد توجه معامله‌گران قرار گرفت و طی دو روز کاری با رشد ۶/ ۷ درصدی همراه شد. حال با افت روز گذشته قیمت این سهم باید منتظر معاملات روز جاری باشیم. یکی از نگرانی‌ها درخصوص «چکاپا» و نمادهایی از این دست که در هفته‌های گذشته با رشد افسارگسیخته قیمت مواجه شده‌اند شکل‌گیری انتظارات مازاد در این نمادها است. برای مثال اگر مبنای خرید «چکاپا» موضوع تامین ماده اولیه این شرکت بوده یا مواردی از این دست که بیشتر به روایت‌سازی عده‌ای سودجو نزدیک است تا اثر بنیادی قدرتمند، باید نسبت به این نماد و دیگر نمادهایی از این دست هشدار داد. یا برای مثال به اثر مثبت طرح کاغذ پارس اشاره می‌شود اما هیچ برآوردی از اثر آن در دست نیست و تنها به این واسطه که «خبر خوبی» است سهم را می‌خرند که این معیارهای کیفی می‌تواند احتمال زیان معامله‌گران را بالا ببرد.